Blockchain houdt binnenkort op in Nederland. Ergens is dat jammer, want eindelijk is er een nuttige toepassing.
DATAREVIVAL – Op 1 juli organiseerde de Dutch Blockchain Coalition, de DBC, een slotfeest. Iedereen was welkom. Werkende blockchaintoepassingen werden na jaren werken aan gesubsidieerde pilots niet getoond. Blockchain blijkt alleen te bestaan in de cryptowereld, bij marketingafdelingen van grote bedrijven en in overheidsland.
Natuurlijk framet de DBC het anders. De website zwijgt, maar Computable krijgt desgevraagd te horen dat de subsidiestroom na zeven jaar stopt. Maar er is een ecosysteem! En een dialoog! Er waren startups! De markt is nu aan zet. Blablabla.
Blockchain is dood en kennelijk moet het lijk in stilte worden weggemoffeld. Niemand heeft belang bij ophef. Waarom ook? En er zit vermoedelijk niet meer dan enkele tientallen miljoenen belastinggeld in blockchain-pilots, blockchain-hackathons en blockchain-feestjes; minder dan het UWV verbrast aan het moderniseren van een datawarehouse. Blockchain was meer hete lucht dan verbrand geld.
Aperte onzin
Deze gedachte is verkeerd. Blockchain is een bizar concept, het sprookje van de nieuwe kleren van de keizer in het digitale tijdperk. De centrale claim is dat data op een blockchain niet kunnen worden gewijzigd en dus de waarheid weergeven. Hele volksstammen zagen of voelden dat het onzin was. Maar bijna iedereen zweeg. ‘En er was toch een bitcoin?’ En dus sprongen de subsidieslurpers, de marketeers, de visieverkopers, opleiders en oplichters, de vakpers en natuurlijk honderd overheidsorganisaties inclusief prins Constantijn – kortom, iedereen met te veel geld of goedgelovige kanten – op deze ict-hype. Hypes zijn van allen tijden, maar de aperte onzin die blockchain heet is niet eerder vertoond.
Er is geen centrale bank die ooit een digitale euro, dollar, pond of yen op een blockchain zal zetten
De lijst met organisaties die de blockchain-dwaalweg opgingen is indrukwekkend. De ministeries van Binnenlandse Zaken (RvIG) en Economische Zaken, TNO, Tennet, Rabobank, Albert Heijn, de Europese Centrale Bank, Zorgverzekeraar VGZ, IBM, KPMG, Deloitte, Capgemini, de Landsadvocaat, ga zo maar door. Deze lijst is eindeloos en de lijst met werkende systemen is nul. Niet een aantal, niet een handvol: NUL! Wie navraag doet vindt PowerPoints, pilots en oncontroleerbare claims. Blockchain is per definitie open source en open data, maar werkende blockchainsystemen anders dan bitcoin zijn dat nooit. Blockchain blijkt steevast oncontroleerbare claimchain en vermoedelijk puur bedrog. Voor ons belastingbetalers is vooral de rol van TNO, het technisch geweten van onze overheid, dubieus. Bedrijven als de Rabobank en Albert Heijn zijn gewoon bezig met marketing. En er is geen centrale bank die ooit een digitale euro, dollar, pond of yen op een blockchain zal zetten.
Kamerstukken
Het is de moeite waard om op de website van onze Tweede Kamer te zoeken op het woord ‘blockchain’ en te sorteren op datum. We zien dan dat de jongste Kamercommissie, de commissie ‘Digitale Zaken’, beseft dat ze zich niet moeten inlaten met blockchain. Sowieso is van de 481 hits die het begrip ‘blockchain’ oplevert 90 procent ouder dan twee jaar. En wie de moeite neemt om deze documenten te bekijken ziet de term vooral in opsommingen; zoals we in Kamerstukken uit 1950 ook nog begrippen als ‘paard en wagen’ of ‘handkarren’ tegen zullen komen.
Verder terug in de tijd druipen de ‘blockchain-Kamerstukken’ natuurlijk van de geloofsbelijdenissen en verzoeken om belastinggeld stuk te slaan. Speciale vermeldingen kunnen naar D66 ict-specialist Verhoeven, maar zeker ook naar VVD-Kamerlid Wörsdörfer. Maar de Kamerstukken laten ook zien dat de ambtenaren beseffen dat de blockchainclaims onzin zijn. Als Partij voor de Dieren-Kamerlid Van Raan vragen stelt over pensioengeld dat betrokken is bij illegale veehandel en dat wil bestrijden met een blockchainoplossing, legt minister Hoekstra uit dat informatie op een blockchain helemaal niet correct hoeft te zijn (Kamervragen 8 juni 2021). Het waren schizofrene tijden, die blockchain-hoogtijdagen. Het meest hallucinante Kamerdocument dateert overigens uit 2015 en is totaal over the top. Warm aanbevolen!
Verstandige keuzes
Het zou goed zijn als de ict-branche en de politiek eens evalueren hoe het allemaal zo heeft kunnen ontsporen, hoeveel belastinggeld er echt is uitgegeven en bij wie dat is terechtgekomen. Natuurlijk gaat dat niet gebeuren. Maar misschien is er een politicologie-professor die onderzoek wil doen als de laatste ‘hoogleraar blockchain’ een andere functietitel heeft gekregen. Als zoiets doorzichtigs als blockchain zo lang zo’n hype kan zijn, hoe groot is dan de kans dat we als samenleving en politiek op terreinen als quantumcomputers en artificiële intelligentie (ai) wel verstandige keuzes maken?
Het nageslacht heeft recht op de onuitwisbare waarheid over alle leugens
Ikzelf bestrijd de blockchainhype op Computable al sinds 2018. Steeds beweer ik dat er voor blockchain geen enkele goede toepassing bestaat (inclusief bitcoin). Maar nu, op de valreep, bedenk ik mij er een. De komende tijd verdwijnt veel blockchain-bla van het internet. Laten we, voordat het te laat is, alles op een blockchain zetten. Het nageslacht heeft recht op de onuitwisbare waarheid over alle leugens.
Datarevival
Datarevival is een rubriek van René Veldwijk over de wondere wereld van data. Veldwijk is associé bij Ockham Groep en opiniemaker bij Computable.
Dit artikel verscheen eerder in Computable #2 2024. Lees nu het gehele magazine!
Er zijn ontegenzeggelijk legers aan opportunisten die willen profiteren van hypes. Of dat nu technologie is, klimaatveranderingmaatregelen of gezondheidscrisissen. Direct (via projecten) of indirect (via boekjes en columns). En van alle tijden: Ondertussen is bijvoorbeeld iedereen op Linkedin alweer eventjes AI expert…
Helaas doet dat meestal afbreuk aan de eigenlijke gedachte achter het middel. Blockchain is een mooi voorbeeld. Al vanaf het ‘begin’ vond ik de verkoophit “Hoe implementeer ik blockchain in mijn bedrijf” van lachwekkende orde. Of deze: ‘Private blockchain?!’ Want dan snap je het concept nl. simpelweg niet. En precies dat is logischerwijze ook verkeerd gegaan. Dat wil niet zeggen dat het middel dood is. Als concept is het nog steeds een boeiend idee. Maar ook nog steeds in de praktijk: Het Bitcoin protocol is, by far, nog steeds het beste voorbeeld van een public blockchain, al sinds 2009 ononderbroken en stabiel draaiend, en nog nooit gehacked. Maar wel ook al jaren gekaapt door onze halsstarrige sociaal-economische context (snel rijk willen worden met crypto)…
Alleen toepassen van dit soort innovatie in de huidige sociaal-economische context werkt niet. Daarom zijn er gelukkig nog initiatieven die voorbij precies die context gaan. Dat geldt evenzo goed voor AI: Toegepast in de huidige sociaal-economische context, zal die alleen maar de bestaande b*llsh*t en status-quo versnellen en versterken. Opportunisme in een onveranderde sociaal-economische context is geen innovatie.
Don Quichot van Computable vergeet even dat vertrouwen te voet komt en te paard gaat want de fiatvaluta van blockchain is een subset van de Distributed Ledger Technology welke populair werd doordat het vertrouwen in centrale instituties verloren was gegaan. De petrodollars gingen in een vrije koersval door Carbon Credits, tokenized met DLT;-)
Vermoedelijk puur bedrog is een opinie welke niet gehinderd lijkt te zijn door veel kennis want Hoekstra wist als geen ander dat er nog een verschil zit tussen correct en consensus.
Bedankt René voor je artikel en ben het er mee eens dat de blockchain niet zo zinvol is. Een onderdeel uit Bitcoin is overigens in mijn ogen blockchain geworden. Dus een principe uit Bitcoin werd als zinvol gezien en kreeg zijn eigen voetstuk c.q hype.
Er zijn twee aspecten aan blockchain die ik interessant vind. De eerste is vrij makkelijk te doorgronden en dat is het consensus / proof-of-work principe. Je moet inspanning leveren om een block aan de blockchain toe te voegen, dit zorgt voor decentralisatie en zero-trust principe met dank aan de uitvinding van de hash.
2e principe is dat een blockchain alleen maar iets kan bewijzen dat vanuit diezelfde blockchain ontstaan is. Dus door een block aan de blockchain toe te voegen krijg je een beloning en valideer je eerdere blockchain transacties van eerder verdiende bitcoin. Decentraal en eerlijk. Maar je kunt *nooit* iets bewijzen van wat van buiten komt en daar is de hele blockchain hype juist over ontstaan. Je had geen notaris meer nodig, met timestamps en onveranderlijkheid had je “bewijs” dat iemand iets heeft of heeft gemaakt. Maar ook dat is niet waar. Je kunt de tekst van iemand pikken en dit als eerste op de blockchain plaatsen. Dus net als met “eerlijke keten voor koffiebonen” wordt er iets beloofd wat niet waar is.
De enige use case voor blockchain is dus Bitcoin, ofwel digitale tokens die ontstaan zijn vanuit het systeem zelf. En die hebben vooralsnog waarde.
Dus op zich eens met de strekking, maar dit soort details die ik net beschrijf vind ik belangrijk voor de toelichting van het waarom.
De protagonist van de cloud is terug met een nogal verwarrende reactie doordat de principes van een huidige sociaal-economische consensus mij niet doen vergeten dat beloofde wonderen van een vaccin om een intellectueel eigendom ging welke conflicteerde met de filosofie van Karl Marx. Als de antagonist hoor ik klepels over koffiehandelaren maar mis ik de bellen van een onuitwisbare waarheid over alle leugens van sociaal-economische consensus in ketens door een voortschrijdende belevenis. Wat betreft de afwijzing van een systeem is betalen met bier of bitcoins mij om het even want ik heb principes en als deze niet passen heb ik andere principes.
Het recht op de onuitwisbare waarheid over alle leugens is een leuke door de Rutte doctrine. Ik verklaar dan ook niks heilig maar ik kijk wel met interesse naar de cloud als het om blockchain storage gaat. Uiteraard puur beroepsmatig want de meeste peer-2-peer netwerken hebben weinig respect voor intellectuele eigendommen. Elk nadeel heb z’n voordeel zijn hallucinante kamerdocumenten alleen maar een beleidsvisie die net als windmolens veel beloven maar weinig leveren door een afhankelijkheid van een moeilijk te controleren fenomeen. Want de opportunist in de perfecte storm weet dat je een goede crisis niet voorbij moet laten gaan….
Op 28 oktober 2019 schreef ik in reactie op een artikel van René: “In combinatie daarmee was het een subsidie buzzword, dus geen projecten met echte belanghebbenden, maar nog wel een verdienmodel op fake-projecten. Verder is het economisch destructief: het vervangt alleen bestaande diensten en producten, maar slechts op andere voorwaarden. Van banken, notarissen, overheden e.d. kun je dus uitsluitend lippendiensten verwachten.” Waar René nu zo triomfantelijk zijn gelijk mee haalt, zou hem dus eigenlijk niet moeten verbazen.
De technologie zelf afrekenen op dergelijke bijeffecten is echter niet terecht. Er zijn duizenden blockchain-projecten wereldwijd die nooit meer zullen verdwijnen. Dat succes lijkt met de opkomst van AI alleen maar groter te worden en het kan zelfs uitgroeien tot een sleuteltechnologie voor AI-marktplaatsen, voor transacties en contracten, voor privacy, auditability, beveiliging, waarheidsconsensus, enzovoort.