ILT brengt eerste praktijktoets CDT tot goed einde
De eerste praktijktoets voor het nieuwe systeem voor het taxivervoer is afgerond. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), de taxibranche en betrokken ict-dienstverleners geloven in de werking van dit toezichtsysteem, Centrale Database Taxivervoer (CDT). Er moeten nog wel de nodige stappen worden gemaakt, maar de nieuwe invoeringsdatum, 1 januari 2025, is volgens de ILT ‘haalbaar maar niet gegarandeerd’.
De CDT moet de opvolger worden van de Boordcomputer Taxi (BCT) die in elk taxivoertuig is geplaatst. Daarin worden nu nog de gegevens vastgelegd die nodig zijn voor het toezicht. Het gaat om informatie over het voertuig, de chauffeur, taxionderneming, taxiritten en arbeids- en rusttijden, ook wel de taxitoezichtgegevens genoemd. Maar dit BCT-systeem is geen doorslaand succes.
Het uiteindelijke resultaat van het nieuwe project moet zijn dat er een goed werkend, goedkoper systeem wordt neergezet waar de taxibranche veel minder omkijken naar heeft én dat de ILT in staat stelt om de arbeids-& rustgegevens op efficiënte wijze te verkrijgen, te verifiëren en centraal beschikbaar te stellen voor de analyse- en toezichtactiviteiten van de inspectieteams. Dit leidt dan weer tot betere naleving van de regels voor arbeids- en rusttijden, is de verwachting.
Gevoel van trots
Afgelopen februari vond de derde openbare bijeenkomst plaats over het bouwen van een nieuw taxisysteem voor het toezicht op het taxivervoer. Henri van der Heijden, programmamanager Realisatie Variant BCT bij de ILT, stelt dat er een gevoel van trots heerste over het project. ‘Iedereen vond het een hele prestatie dat in korte tijd, sinds de aftrap begin 2023, de ict-dienstverleners wisten aan te sluiten én deel te nemen aan de praktijktoets.’
De ILT, onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), houdt toezicht op het taxivervoer. De inspectie werkt samen met de taxibranche in Nederland aan het alternatief voor de BCT. Daarin is de vorm van de apparatuur, waarmee de taxitoezichtgegevens worden geregistreerd en aangeleverd, losgelaten. Dat kan dan een boordcomputer zijn waarbij online gegevens via een api realtime naar de ILT worden doorgestuurd maar ook een mobiele app. Commerciële partijen kunnen hierop inspringen en, op basis van door de inspectie vastgestelde specificaties voor gegevensuitwisseling, een oplossing in de markt zetten.
Praktijktoets CDT
In het laatste kwartaal van 2023 werd een proef gehouden, de Praktijktoets CDT. Hieraan deden vijf ict-bedrijven, 23 taxifirma’s en 81 chauffeurs mee. In totaal werden er gedurende de drie testmaanden bijna 1.500 diensten met ruim 9.600 verrichtingen (ritten en pauzes) geregistreerd. De taxiondernemers waren verantwoordelijk voor het registreren van chauffeurs en voertuigen voor het taxivervoer. De taxichauffeurs gebruikten tijdens de toets de diensten van hun ict-dienstverlener om hun feitelijke arbeids- en rusttijden te registreren. Deze dienstverleners zorgden ervoor dat de geregistreerde taxivervoergegevens direct naar de CDT werden gestuurd.
‘De test gaf ons een representatief beeld van hoe de techniek en de processen rondom CDT werken. Natuurlijk niet in de volumes die we uit de praktijk kennen. Maar dat was juist het doel van deze toets: dat we het beoogde systeem eerst met de kraan een beetje open konden uitproberen in plaats van deze meteen voluit te zetten’, zegt programmanager Van der Heijden. ‘In de proef hebben we ons gericht op de werking van de keten: van de ontvangst tot en met de verwerking van de gegevens. Onze conclusie luidt dat de getoetste oplossing geschikt is voor het beoogde doel en gebruik.’
Tevreden geluiden
Uit de evaluatie met de partners kwamen vooral positieve ervaringen naar voren. Zo bleek het scannen van het rijbewijs, om toegang te krijgen tot het systeem, soepel te verlopen. In de huidige situatie moeten taxichauffeurs een BCT-kaart gebruiken om in te loggen op de boordcomputer. Het kan zomaar dertig seconden duren eer de data op die kaart helemaal uitgelezen zijn. En ook bij het uitchecken moet er worden gewacht tot alle gegevens weer weggeschreven zijn op de BCT-kaart. Van der Heijden: ‘Dat wordt als vervelend ervaren. Er bestond dus wel wat scepsis over het scannen van het rijbewijs. Maar de positief verrassende uitkomst was dat dit gemiddeld een seconde of vijf duurt.’
Ook de inspecteurs van de ILT toonden zich tevreden. Voor hun teams levert de CDT de wettelijk vereiste gegevens op, net als de BCT, maar dan sneller. Een voordeel van de CDT hierbij is dat gegevens niet opgevraagd hoeven te worden, maar vrijwel direct beschikbaar zijn. Ook is hun inschatting dat de inspecties, als een taxichauffeur staande wordt gehouden, zo’n tien minuten minder tijd gaan kosten dan in de huidige situatie.
Lessons learned
Natuurlijk gaan er in zo’n proef ook zaken mis. Zo zorgde een nieuwe softwarerelease van een api-gateway voor een storing, licht Ed Zwinkels, Implementatiemanager aansluitingen ICT Dienstverleners en ILT, toe. ‘En ongeveer op datzelfde moment ondervonden we problemen met de hardware in de netwerkinfrastructuur.’ Dit zijn ‘lessons learned’ voor als straks de definitieve productie-omgeving wordt opgeleverd, stelt Zwinkels. ‘Die nemen we mee in het service level agreement dat we met onze ict-beheerpartner Dictu sluiten. Over bijvoorbeeld verstoringstijden: hoe lang mogen die duren en hoe wordt de uitwijk geregeld. Maar behoudens dit soort kleinere verstoringen, heeft eigenlijk alles in de proef probleemloos gedraaid.’
Het blijft wel een proef op beperkte schaal, benadrukt hij. Nieuwe performance-testen zullen zeker nodig zijn. De verwachting is dat er uiteindelijk gemiddeld 2,8 miljoen berichten per dag zullen worden aangeleverd bij de CDT van de ILT. Gemiddeld is de belasting dan 33 berichten per seconde. Maar de verdeling is niet gelijkmatig over de dag, er zullen allerlei piekmomenten zijn. Ook zal er meer oog moeten zijn voor de monitoring van technische en functionele fouten bij zowel de ict-dienstverleners als de ILT.
Actieplan
Uit zo’n proef volgt dan ook doorgaans een ’to do’-lijst van verbeterpunten en aanscherpingen. Zo moest het chauffeursidentificatienummer bij de praktijktoets handmatig ingevoerd worden. Dat is onhandig en foutgevoelig. Voor deze validatie bouwt de ILT een voorziening. Een wens van de ict-dienstverleners is weer om de mogelijkheid te krijgen openstaande diensten en verrichtingen op te vragen om daar op te kunnen reageren. Denk aan een taxichauffeur die zijn rit vergeet af te melden of een mobiele telefoon die uitvalt.
Zo zijn er genoeg punten om op te volgen, waaronder nog het scannen van de kentekenkaarten. Uit de evaluatie kwam ook naar voren dat vervoerders met grotere aantallen voertuigen opzien tegen de logistieke afhandeling van het verzamelen en inscannen van deze kaarten. En sommige ict-dienstverleners voorzien problemen met het aansluiten van een kaartlezer op hun oplossing. Kortom, dit is eveneens een actiepunt voor op de ’to do’-lijst.
Een tegenvaller is dat de inwerkingtreding van de aangepaste wet is vertraagd
Wat wel een echte tegenvaller was, is dat de inwerkingtreding van de aangepaste wet voor Variant BCT is vertraagd. Die stond oorspronkelijk gepland voor 1 juli 2024 en is nu verschoven naar 1 januari 2025, meldt, programmamanager Van der Heijden. Reden is dat het ministerie meer tijd nodig heeft om te bepalen of de nieuwe opzet, waarbij taxivervoergegevens realtime worden verwerkt in een centrale database, aan alle compliance-regels voldoet. Denk onder meer aan de privacywet AVG en de BIO (Baseline Informatiebeveiliging Overheid).
Van der Heijden: ‘Daar wordt met zorg naar gekeken, ook of er binnen de kaders van het Europese verdrag voor de rechten van de mens wordt gehandeld. Dit duurt langer dan gedacht’. In dit kader is er een aantal DPIA’s (Data Protection Impact Assessments = GEB’s: Gegevensbeschermingseffectbeoordelingen) uitgevoerd dat wordt beoordeeld door de Functionaris Gegevensbescherming (FG) van het ministerie van IenW en door de Autoriteit Persoonsgegevens.
Handelingsperspectief
Hoewel er na de inwerkingtreding op 1 januari 2025 wel een overgangsperiode van een aantal jaren bestaat (tot januari 2028) is voor een grote groep taxi-ondernemingen die nieuwe deadline wel heilig. Er rijden namelijk nog ruim tienduizend taxi’s rond met een boordcomputer die verbinding maakt met een 2G-netwerk. Maar dat netwerk wordt in 2025 uitgefaseerd. ‘Zij willen van het ministerie een handelingsperspectief. Die ondernemers willen in de komende maanden weten of ze alsnog een nieuwe boordcomputer moeten aanschaffen of dat ze nog even kunnen wachten op de komst van de CDT en de alternatieven voor de boordcomputer.’
Een spijkerharde garantie dat de nieuwe invoeringsdatum ook daadwerkelijk 1 januari 2025 wordt, kan echter niet worden gegeven. Daarvoor is IenW afhankelijk van het tijdspad van instanties die betrokken zijn bij het uitvoeren van wetgevingstoetsen. Denk daarbij aan de Autoriteit Persoonsgegevens en de Raad van State.
Elk nadeel…
Een bijkomend voordeel van de vertraging is wel, stelt Van der Heijden, dat er meer tijd is voor de voorbereiding. ‘Eigenlijk willen we in de tweede helft van 2024 nog een tweede praktijktoets organiseren. Het idee is dan om taxivervoergegevens op basis van vrijwilligheid van deelnemende ondernemers en chauffeurs te verwerken. Met deze extra voorbereidingstijd kan er meer praktijkervaring worden opgedaan richting de beoogde inwerkingtreding van 1 januari 2025.’
Bovendien kunnen nieuwe partijen, die nu op het vinkentouw zitten, ook hun oplossingen uitproberen. Het vijftal ict-bedrijven dat aan de eerste proef meedeed, zijn of bestaande fabrikanten van boordcomputers of leveranciers van agendapakketten (zoals planningsoplossingen voor het toewijzen van ritten in de taxibranche heet). Volgens Van der Heijden bestaat er reële belangstelling van ict-leveranciers van buiten de branche. ‘Die kunnen dan in zo’n tweede praktijktoets meedraaien en ervaring opdoen. Dan ontstaat er straks een gelijk speelveld.’
Eerdere artikelen
Computable volgt het project om een nieuw taxisysteem van de grond te krijgen. Eerder publiceerde de redactie al:
– Oproep: wie bouwt mee aan taxitoezichtsysteem?
– Gezocht: alternatieven voor boordcomputer taxi
– De contouren tekenen van nieuw taxi-systeem
