De discussies over 5G versus Tetra zijn fel. Volgens sommigen is Tetra (de radiotechnologie van C2000) op sterven na dood en moeten we er zo snel mogelijk afscheid van nemen. In mijn werk heb ik veel te maken met 4G- en 5G-missie-kritischen e communicatie, maar of Tetra daar al is af te schrijven, is zeer de vraag.
Voor hulpverleners en professionele gebruikers is Tetra een belangrijke technologie voor mobiele communicatie, want de Tetra-portofoons maken het contact mogelijk met collega’s en de meldkamer. Op Schiphol, bij Tata Steel, bij Rijkswaterstaat, door BOA’s en ook bij C2000 – deze communicatie is allemaal gebaseerd op Tetra-technologie.
De digitale technologie stamt uit het begin van de jaren negentig en is technisch gezien een generatiegenoot van gsm. Tetra is een wereldwijde standaard die – in ieder geval in Europa – van geharmoniseerde frequentiebanden gebruikmaakt, zowel voor de openbare orde en veiligheid als voor andere professionele toepassingen. Het systeem is vooral gericht op spraak en kan net als gsm een kleine hoeveelheid data versturen. Tetra is een bewezen technologie en werkt zeer betrouwbaar. Een voorbeeld: een groot Tetra-netwerk in Nederland heeft al ruim tien jaar zonder enige onderbreking gefunctioneerd. Natuurlijk kunnen er storingen zijn met plaatselijke radiodekking of met portofoons die kapot gaan, maar over het algemeen kun je er op rekenen.
Moderne toepassingen
Een toenemend aantal hulpverleners wil moderne toepassingen als directe toegang tot databases zoals persoonsgegevens, foto’s delen en zelfs videoverbindingen. Dit is niet mogelijk met Tetra. Binnen ambulancezorg, brandweer en politie vinden volop innovaties plaats: door ambulancezorg wordt bij een hartfilmpje via 4G direct het patiëntdossier bijgewerkt, de brandweer kan een database met gevaarlijke stoffen raadplegen en de politie kan met hun 4G/5G-smartphones al jaren direct bij diverse databases. Bij normale omstandigheden is dit goed te gebruiken, totdat de mobiele verbindingen van de publieke operators (Odido, KPN en Vodafone) niet meer werken.
Daarnaast zijn hulpverleners vaak actief op plaatsen met veel publiek. Juist op die momenten is de capaciteit van de publieke mobiele netwerken niet altijd toereikend. Tijdens een voetbalwedstrijd, festival of een concert zijn bezoekers ook heel actief met hun smartphone en gebruiken veel netwerkcapaciteit. Hulpverleners willen juist op die plaatsen en momenten kunnen blijven communiceren met elkaar en met de 112-meldkamer. Prioriteit en hoge beschikbaarheid van de verbinding zijn dus essentiële aspecten voor professionele gebruikers.
C2000
Zodra iemand iets schrijft over C2000 spitsen we de oren: er zijn klachten over de werking van het C2000-netwerk of de radiodekking. Radiodekking heeft te maken met budgettering en het plaatsen van extra masten, vooral in de buitengebieden. Daarnaast met de (beperkte) beschikbaarheid van frequentiespectrum en storingen door zonnepanelen. De sites van het C2000-netwerk zijn ook verbonden met een complex datatransmissienetwerk over heel Nederland.
Bij een storing van C2000 kun je dus niet zomaar de schuld geven aan het radionetwerk met de Tetra-technologie
Daarnaast is er een uitgebreid meldkamersysteem in gebruik. De C2000-radiobediening is daarbij gekoppeld met het Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS). Dit is ook het systeem waar de medewerkers van 112-meldkamers (de centralisten) hun werk op uitvoeren. Dit incident-managementsysteem is weer gekoppeld met allerlei gegevensbronnen zoals persoonsgegevens en geografische data. Dat helpt de centralisten bij het afhandelen van hulpvragen en het aansturen van politie, brandweer, ambulancezorg en Koninklijke Marechaussee. Door al die koppelingen van systemen, neemt de kans op verstoring statistisch alleen maar toe. Bij een storing van C2000 kun je dus niet zomaar de schuld geven aan het radionetwerk met de Tetra-technologie.
Opvolger
Sinds een aantal jaar wordt door de overheid gewerkt aan een opvolger van C2000, die breedbandcommunicatie beschikbaar moet stellen aan de hulpdiensten. Dit programma heet Noova (Nationale Openbare Orde en Veiligheidsarchitectuur). Door dit programma zijn al diverse plannen gemaakt. Het is zelfs de ambitie geweest om het C2000-netwerk vanaf 2027 te vervangen door Noova. In de breedband-oplossing willen we de controle houden over de eigen security, maar tegelijkertijd ook gebruikmaken van de bestaande publieke 4G/5G-netwerken. Die overgang van eigen naar publieke netwerken is voor de gebruikers nogal een issue. Bij gebruikers moet er eerst vertrouwen zijn in de oplossing.
Afgelopen oktober is er een rapport verschenen van het Adviescollege ICT-toetsing, waarbij de Rijksoverheid over het eigen programma niet positief is: ‘Noova in zijn huidige vorm te stoppen en eerst een stevig fundament (toekomstvisie, transitiepad en startvoorwaarden) te leggen onder de vernieuwing.’ De conclusie is dat de introductie van Noova een aanzienlijke vertraging op loopt. Mede hierdoor zal het C2000-netwerk zeker tot na het jaar 2030 nodig zal zijn.
Natuurlijk zien de meeste partijen dat 5G de opvolger wordt, maar 5G is de komende paar jaar nog niet klaar om landelijke Tetra-netwerken te vervangen
Er zijn partijen die Tetra al volledig afschrijven. Er zouden geen toestellen meer beschikbaar zijn, Tetra-technologie is `end-of-life’, Tetra heeft geen toekomst meer en Tetra is niet veilig meer. Deze argumenten zijn prima te weerleggen, het Tetra-ecosysteem is op dit moment juist heel actief. De vervangingsmarkt heeft een forse omvang. Natuurlijk zien de meeste partijen dat 5G de opvolger wordt, maar 5G is de komende paar jaar nog niet klaar om landelijke Tetra-netwerken te vervangen. Op dit moment worden door professionele organisaties nog contracten gesloten voor portofonie met gegarandeerde ondersteuning voor 15 jaar.
Ouderwets
Is Tetra af te schrijven als ouderwetse technologie? Mijn achtergrond is breedbandtechnologie, 4G, 5G en straks 6G. Natuurlijk kunnen die netwerken veel bieden. Op dit moment maken hulpverleners al volop gebruik van 4G- en 5G-toepassingen in hun werk. Maar wat zij vandaag de dag hebben met Tetra en C2000 is niet zomaar te vervangen.
Daarnaast is het maar de vraag of publieke mobiele netwerken datgene kunnen en willen bieden qua betrouwbaarheid en prioriteit wat professionele gebruikers nodig hebben. Hierover zullen we de komende jaren nog heel wat discussies moeten voeren. Tot die tijd zal Tetra een belangrijke technologie blijven voor professionele gebruikers.
Eildert van Dijken is principal consultant bij Strict
Laten we dus maar snel aan de slag gaan, Eildert, om de mogelijkheden die met name private en SA (Stand Alone) 5G wel al biedt nu (in 3GPP release 18, om maar wat te noemen om in 2025 uit te rollen) voor missiekritische communicatie voor PPDR, in ieder geval uit te gaan proberen! Een uitvraag aan de markt voor technologie die nog niet leverbaar is en waarvan ondersteuning met de juiste spelers niet goed kan worden belegd, zoals NOOVA heeft gedaan, levert alleen maar discussie op.
Ook het blijven nadenken over een landelijk fall-back netwerk voor essentiële communicatie in grootschalige crisis situaties, en voorzien van langdurige noodstroomvoorzieningen kan volgens mij geen kwaad.
Heb als waarnemer enkele oefeningen gevolgd en ik heb daarom wat vragen over missie-kritische communicatie omdat er meer is dan alleen de technische overdracht van een boodschap als ik kijk naar de uitkomsten van oefeningen. Hulpverleners konden op sommige plaatsen en momenten niet blijven communiceren met elkaar en met de meldkamer waardoor de coördinatie slecht was. Niet alleen radiodekking in de buitengebieden is slecht maar ook de onderlinge afstemming in de veiligheidsregio’s laat nog veel te wensen over. Ambities zijn er dan ook genoeg maar de uitvoer van vele plannen loopt uiteindelijk vast op de zwakste schakel doordat mensen het verschil maken. Professionele hulpverleners zijn namelijk de mensen die door 5G steeds moeilijker hun werk kunnen doen.