‘Het was weer een waar genoegen om het jaar door te nemen met deze puzzel’, aldus een deelnemer aan de Computable Kerstpuzzel 2023. Een jaar waarin artificiële intelligentie (ai) en de generatieve variant (gen-ai) de toon zetten. En de gezochte oplossing van de puzzel (gen-ai houdt gemoederen bezig) zal ongetwijfeld ook opgaan voor 2024.
De zeventiende editie van de Computable Kerstpuzzel leverde rond de honderd inzendingen op. De gestelde vragen gingen over uiteenlopende onderwerpen, waaronder naast ai cybersecurity, datadelen, 5G, cloudmigraties, datacenters en natuurlijk de onvermijdelijke ict-projecten bij de overheid. Op een uitzondering na vonden alle puzzelaars vonden de gezochte oplossing: Gen-ai houdt gemoederen bezig. Het daarin verwerkte koppelteken vormde geen struikelblok.
Menig puzzelaar noemde de Computable Kerstpuzzel 2023 een mooie traditie. ‘Altijd leuk om deze rond de feestdagen op te kunnen lossen!’, schreef een inzender. Een ander: ‘Heb met plezier aan de oplossing gewerkt en het regenachtige weer voor even vergeten!’ Wat weer een andere inzender beaamde: ‘Elk jaar weer leuk, prima puzzelweer ook.’
Een deelnemer meldde: ‘Deze kerstpuzzel is altijd net even anders dan alle andere kerstpuzzels. Het was weer een leuke zoektocht.’ En menigeen was het met de opmerking van deze puzzelaar eens: ‘Het was weer fiks aan de bak moeten, alles moest uit de kast worden gehaald.’
In het blok onderaan dit artikel staan de antwoorden met toelichting op de 26 vragen van de Computable Kerstpuzzel 2023.
De verdeling van de prijzenpot
Ook dit keer stelden we weer een aantal mooie prijzen ter beschikking. Uit de vele goede inzendingen hebben we de volgende prijswinnaars getrokken:
– de hoofdprijs, twee tickets voor de Computable Awards 2024, gaat naar: Roland Zenhorst
– de tweede prijs, de Netatmo Slimme Binnencamera, is voor: Jord Fransse
– de derde prijs, drie VVV-cadeaukaarten ter waarde van 25 euro, worden opgestuurd naar: JW van den Hoek, Angela Kok en Dirk Vrijenhoek,
– de vierde prijs, het boek ‘De wereld van ASML’ van Marc Hijink, belandt bij: Marco Oude Vrielink
– de vijfde prijs, tien exemplaren van de scheurkalender Nerd Notes 2024, zijn voor: Janny Cuperus, Piet Goeyenbier, Peter den Haan, Roy Huijts, Urs Keller, Cobi Kornelis-Hein, John Kouwenberg, Marc Sauer, Benny van Wijngaarden, Annie van Winkelhoff
Van harte gefeliciteerd!
De prijzen worden spoedig opgestuurd.
De antwoorden
In de Computable Kerstpuzzel 2023 ‘Van A tot Z’ kwam – zoals gebruikelijk – het ict-jaar nog een keer langs in de vorm van cryptische omschrijvingen over bedrijven, instellingen, personen, zaken en ontwikkelingen die in het nieuws zijn geweest. Wie op de pdf van de kerstpuzzel de juiste antwoorden invulde vond in het bijbehorende balkje in het diagram van de filippine de eindoplossing, te weten: Gen-ai houdt gemoederen bezig.
A. Link tussen Winschoten en Mountain View: Google (Google laat een nieuw datacenter in Winschoten bouwen en opende in oktober in zijn thuisbasis Mountain View een groot bezoekerscentrum.)
B. Hiermee stijgt dit Duitse softwareconcern tot grote hoogte: SAP Rise (Hulpprogramma van SAP voor de migratie van on-premises erp-software naar de cloud bij klanten.)
C. Geëerde onderzoeker met gezond verstand: Paul Klint (De Computable Lifetime Achievement Award 2023 was voor wetenschapper Paul Klint (CWI, UvA). In zijn dankwoord deed hij een appèl op het gezond verstand met betrekking tot het vaak mislukken van it-projecten. ‘Ik zie zo vaak it-projecten voorbijkomen zonder duidelijke opzet en einddoel, waarbij je – als je je gezond verstand gebruikt – al kan vaststellen dat het fout gaat lopen.’)
D. Ook fietsen worden slimmer, zoals met it-beveiliging: Frame-ID (Uitvinder Thijs Schumacher heeft een niet-verwijderbaar scan-and-trace-systeem, Frame-ID, ontwikkeld dat wordt ingebouwd in de zadelstangbuis van de fiets om diefstal tegen te gaan.)
E. Soort tv-serie waarin Sam Altman hoofdrol kan spelen: Soap (Eerst werd hij weggestuurd als ceo van OpenAI. Na veel intern protest keerde hij na vier dagen terug als directeur van het toonaangevende ChatGPT-bedrijf.)
F. Wondermiddel voor alle it-connecties: Api (Een afkorting voor application programming interface. Een api is in de kern niet meer dan software die als intermediair, als communicatieschakel, fungeert tussen twee applicaties.)
G. Krijgt nieuwe ‘boordcomputer’: Taxichauffeur (De Inspectie Leefomgeving en Transport werkt aan een nieuw systeem voor het toezicht op het taxivervoer, als opvolger van de huidige boordcomputer in taxi’s.)
H. Dit Franse it-huis vond het geluk langs de A12: Sopra Steria (It-dienstverlener Ordina uit Nieuwegein, met het hoofdkantoor pal langs de A12, laat zich overnemen door de Franse branchegenoot Sopra Steria.)
I. Phishing met qr-codes: Quishing (Samentrekking van ‘qr-code’ en ‘phishing’. Quishing is een vorm van oplichting waarbij fraudeurs hun slachtoffers aanmoedigen hun qr-codes te scannen. Deze codes leiden de slachtoffers vervolgens door naar phishingwebsites of voeren kwaadaardige programma’s uit.)
J. Amerikaanse spil in gpu’s: Nvidia (Het Amerikaanse chipbedrijf is gespecialiseerd in graphics processing unit – gpu’s. De vraag er naar is groot, met name door de doorbraak van artificiële intelligence.)
K. Opvolger van TBX: Cybersec Netherlands (De eerste editie van deze vakbeurs ging begin november van start in de Jaarbeurs in Utrecht. Cybersec Netherlands is de opvolger van de it-vakbeurs TBX die in 2021 en 2022 werd gehouden.)
L. European Accessibility Act neemt hiervoor drempel weg: Webtoegang (Overheidsinstanties zijn al verplicht om digitale toegankelijkheidsmaatregelen te treffen. De European Accessibility Act legt commerciële organisaties de verplichting op om uiterlijk juni 2025 ook dit soort maatregelen te nemen. Zo moeten producten en diensten, waaronder smartphones, tablets, geldautomaten en e-books, toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.)
M. Gegevens voor iedereen: Data Democratization (Term voor het proces waarbij gegevens beter beschikbaar worden gemaakt voor iedereen in een organisatie, zowel voor technische als niet-technische gebruikers.)
N. De EU AI Act legt dit soort llm’s aan banden: Taalmodellen (De EU AI Act krijgt regels voor de ‘foundation models’ die aan de basis liggen van de grote vooruitgang op gebied van artificiële intelligence. Vooral de regulering van nieuwe grote taalmodellen, de large language models (llm’s), zoals ChatGPT en Google Gemini, was een heet hangijzer.)
O. Zijn (1929-2023) wet houdt stand: Gordon Moore (Mede-oprichter van Intel overleed op 24 maart 2023 op 94-jarige leeftijd. Zijn naam wordt voor altijd in verband gebracht met de Wet van Moore, zijn voorspelling in 1965 dat elke twaalf maanden het aantal transistors dat op een chip past, verdubbelt. Dat aantal stelde hij in 1975 bij naar een verdubbeling elke twee jaar. Zijn wet houdt nog steeds stand, ondanks dat het einde ervan al regelmatig is voorspeld.)
P. Slechte beurt Domstad voor autobezitter: Parkeerapp (Het invoeren van een nieuwe parkeerapp in de gemeente Utrecht is een fiasco geworden. De app moet de vervanger worden van de huidige parkeerautomaten maar is moeilijk te installeren en gebruiksonvriendelijk.)
Q. Kijk naar België en Estland: Federatief Datastelsel (De overheid werkt aan een federatief datastelsel. Op aandringen van demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het plan hiervoor aangepast. Zij vindt dat de Kruispuntbank in België en X-road in Estland als voorbeelden kunnen dienen.)
R. Deze helpdesk-medewerkster ruimt hackers: Melissa (Mede dankzij het cyberproject Melissa zijn diverse internationale hackersgroepen opgerold. De naam verwijst naar een medewerkster die werkte bij een ‘customer-contactcenter’ van zo’n hackersgroep.)
S. Kleine nederzetting biedt moedig weerstand aan 5G-overweldigers: Burum (Inmarsat verzette zich met hand en tand tegen de ontmanteling van zijn ontvangstschotels in het Friese Burum. Het satellietbedrijf maakt gebruik van dezelfde 3,5 GHz-frequentieband als de overheid wil veilen voor 5G. Het ministerie van Economische Zaken wilde daarom dat de schotels zouden worden verplaatst. Na jarenlange strubbelingen begroeven de Britse satellietprovider en het ministerie afgelopen oktober de strijdbijl.)
T. Protestmars in groene weide Keizerstad: Goffertpark (In augustus organiseerde FNV Metaal twee keer een werkonderbreking met een protestwandeling door het Goffertpark bij Nexperia. Dit om te demonstreren voor een betere cao voor de werknemers van de Nijmeegse chipmaker.)
U. KPN-alternatief voor woningbouw: Telefooncentra (KPN heeft twintig telefooncentrales ontmanteld en overgedragen aan de nieuwe eigenaren. Hiermee komt 15.000 vierkante meter vrij voor zo’n tweehonderd nieuwe woningen of bedrijfsruimtes in gemeenten als Amsterdam, Berkel en Rodenrijs, Zwolle en Eindhoven.)
V. Trok ineens stekker uit pc-tak: Dynabook (In 2019 maakte de pc-divisie van Toshiba, onder de vlag van Sharp en Foxconn, in de markt een herstart onder de naam Dynabook. Maar de Japanse fabrikant bleek er afgelopen april stilletjes de stekker te hebben uitgetrokken, tenminste in Europa.)
W. De Arrogneut (1939-2023): Wim de Bie (De schok van het overlijden van satiricus Wim de Bie leidde op sociale media tot een grote stroom herinneringen aan zijn werk. Talloze beroemde video’s met zijn beroemde typetjes deden de ronde. Een minder bekende sketch met De Bie en Kees van Kooten is ‘De Arrogneut’ over de opkomende computer én het thuiswerken. Het duo had inderdaad een voorspellende blik. (Kijken kan hier)
X. Unisys laat dit systeem ontsnappen: Basisvoorziening Justitiabelen (Het in 2016 gesloten contract met Unisys, voor het ontwikkelen van een nieuw gevangenenbeheersysteem bij de Dienst Justitiële Inrichtingen, is ontbonden. Er loopt inmiddels een gerechtelijke procedure over deze mislukte Basisvoorziening Justitiabelen.)
Y. Deze richtlijn is hoofdzaak voor it-security: NIS2 (De nieuwe Network and Information Security (NIS2)-richtlijn verplicht EU-lidstaten om strengere, uniforme cybersecurity-normen in te stellen voor specifieke bedrijven en instellingen. Het doel is om de veerkracht en het reactievermogen van de publieke en private sector – en van de Europese Unie als geheel – op het gebied van cybersecurity te verbeteren.)
Z. China, als nieuwsgierig Aagje, is hier digitaal ook bedreven in: Spionage (De Chinese (cyber)spionage in Nederland loopt de spuigaten uit. De militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst (MIVD) signaleerde vorig jaar een niet aflatende stroom Chinese cyberaanvallen.)
