IT Trendsonderzoek 2024 van Supply Value: trend 1 artificial intelligence
Het is niet verrassend dat artificiële intelligentie (ai) als de belangrijkste trend wordt geïdentificeerd in het IT Trendsonderzoek 2024 van Supply Value. Hierbij rijst de vraag: is ai een hype of de toekomst van ons werk?
Ai is een overkoepelende term die verwijst naar technologieën die machinale intelligentie benutten. Machine learning is een essentieel onderdeel van ai, waarbij machines leren van historische gegevens. Diepgaand leren, een specifieke toepassing van machine learning, imiteert de neurale netwerken van het menselijk brein. Hoewel ai al tientallen jaren bestaat, is het pas recentelijk dat de technologie een breed toepassingsgebied met (nog) grotere impact heeft gekregen. Een concreet voorbeeld hiervan is de lancering van ChatGPT 3.5 in november 2022. Binnen slechts twee maanden wist het meer dan honderd miljoen gebruikers aan te trekken, wat door analisten wordt beschouwd als de snelste groei in de geschiedenis voor een consumenten-app.
Oplaaiende discussie
Deze gebeurtenis heeft niet alleen de bekendheid van ai vergroot bij het brede publiek, maar heeft in de loop van 2023 de discussie over de toepassingsmogelijkheden en daaraan verbonden risico’s, zoals privacy, vooringenomenheid, aansprakelijkheid en ethiek, doen oplaaien.
Een van de andere veelbelovende toepassingen van ai is de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s. Zelfrijdende auto’s maken gebruik van ai om te navigeren, obstakels te detecteren en veilig te rijden. In veel opzichten zijn zelfrijdende auto’s al een realiteit. In China rijden er al miljoenen zelfrijdende auto’s rond en in de Verenigde Staten worden er steeds meer zelfrijdende taxi’s getest.
De ontwikkeling van zelfrijdende auto’s gaat echter ook gepaard met een aantal uitdagingen. Zo werd in oktober 2023 een voetganger geschept door een zelfrijdende taxi van Cruise, een dochteronderneming van General Motors. Deze gebeurtenis triggert de vraag wanneer we ai in ons leven gaan accepteren.
Deep fakes
Een andere toepassing van ai die veel aandacht krijgt, is de ontwikkeling van deepfakes. Dit zijn foto’s, video’s of audiofragmenten waarin het lijkt alsof iemand iets zegt of doet dat hij of zij in werkelijkheid nooit heeft gezegd of gedaan. Met behulp van opensourcesoftware is het tegenwoordig mogelijk om deepfakes te maken die nauwelijks van echt beeld en geluid te onderscheiden zijn. Deepfakes worden in toenemende mate gebruikt om desinformatie te verspreiden of om iemands reputatie te schaden. Deze toepassing van ai is dichterbij dan de meesten denken, zo worden er bijvoorbeeld deepfakes ingezet in de Amerikaanse verkiezingscampagnes van 2024.
De relevantie van ai is niet alleen merkbaar in de stijgende bekendheid bij het brede publiek, maar vooral ook in de groeiende investeringen wereldwijd. De wereldwijde investeringen in ai-systemen zullen naar verwachting in 2023 verdubbelen en in 2025 verviervoudigen ten opzichte van 2020, met een geschatte waarde van respectievelijk 100 miljard en 200 miljard dollar.
Weinig ai-experts
Met alle recente ontwikkelingen en media-aandacht zal het wellicht geen verrassing zijn dat alle respondenten uit het IT Trendsonderzoek 2024 aangeven in meer of mindere mate bekend te zijn met ai. Interessanter is dat slechts 2 procent van de respondenten zich als een expert op dit gebied beschouwt. Deze bevindingen kunnen worden toegeschreven aan de voortdurende ontwikkeling van de trend, waardoor het voor professionals wellicht uitdagend is om zich als volledige experts te positioneren.
Ruim 65 procent van de respondenten geeft aan dat ai volgend jaar in hun top 3 it-prioriteitenlijst staat. Ondanks de groeiende bekendheid van ai is het opmerkelijk dat bijna 25 procent van de respondenten aangeeft dat ai komend jaar binnen hun organisatie weinig tot geen prioriteit heeft. Dit roept vragen op over de acceptatie van ai en benadrukt de diversiteit van standpunten binnen organisaties ten aanzien van de inzet van ai. Een mogelijke verklaring hiervoor ligt in de complexiteit van ai-technologie en de moeilijkheid om de volledige impact ervan in te schatten. Deze onzekerheid kan zowel op managementniveau als op de werkvloer leiden tot aarzeling bij de implementatie. Voor organisaties binnen het onderzoek die ai voor volgend jaar als topprioriteit beschouwen, ligt de nadruk op efficiëntieverbeteringen en het optimaliseren van voorspellings- en klantrelatieprocessen, wat duidt op de waarde die zij toekennen aan de praktische voordelen van ai.
Taken automatiseren
De opkomst van ai brengt een reeks uitdagingen met zich mee. Naast ethische vraagstukken, zoals vooroordelen en manipulatie, blijft de vraag open of ai de hooggespannen verwachtingen zal waarmaken. Hoewel ai vaak wordt voorgesteld als een technologie die arbeid zal vervangen, blijkt dit in de praktijk niet altijd het geval te zijn. Vaak wordt ai ingezet om taken te automatiseren die momenteel door mensen worden uitgevoerd, maar dit leidt niet altijd tot de gewenste resultaten. Een veelgehoord kritiekpunt op dit moment is dat ai-systemen (nog) niet in staat zijn om alle nuances van een taak te begrijpen, wat tot fouten kan leiden.
Een ander belangrijk punt van zorg betreft het vertrouwen in ai-toepassingen. Hoewel er een sterke wens is om vertrouwen in technologie te hebben, ervaren velen moeilijkheden bij het vertrouwen op ai-systemen. Dit komt voort uit onzekerheid over hoe deze systemen werken en of ze betrouwbaar zijn, vooral omdat ai-systemen niet altijd transparant zijn in hun besluitvormingsprocessen. Veiligheidskwesties vormen eveneens een zorg, aangezien ai-systemen potentieel misbruikt kunnen worden voor kwaadaardige doeleinden, zoals het verspreiden van desinformatie of het hacken van systemen. Inmiddels zien we dan ook op nationaal en internationaal niveau stappen in de richting van regelgeving om de ontwikkeling en het gebruik van ai te sturen.
Innovatie in ai
Na tientallen jaren van gestage vooruitgang zien we nu een aanzienlijke toename van innovatie in ai. Deze exponentiële groei wordt aangewakkerd door voortdurende (media)aandacht en wereldwijde investeringen, wat suggereert dat we het komende jaar wederom een bloei zullen zien van innovaties in diverse sectoren. De relevantie van artificial intelligence in 2024 blijft hoog, zoals bevestigd wordt door de antwoorden van de respondenten.
Desalniettemin gaat deze technologie ook gepaard met de nodige uitdagingen. Ai is vooral goed in het automatiseren van taken die repetitief en routinematig zijn. Voor taken die creativiteit, inzicht en sociale vaardigheden vereisen, is ai nog niet in staat om mensen te vervangen. Bovendien brengt het gebruik van generatieve ai risico’s met zich mee op het gebied van privacy en auteursrechten. Staatssecretaris van Digitale Zaken, Alexandra van Huffelen, overweegt zelfs een voorlopig verbod op het gebruik van ai-software door ambtenaren, vanwege de ernstige risico’s die hiermee samenhangen. Dit benadrukt eens te meer het belang voor it-professionals om rekening te houden met de ethische implicaties van ai en het verantwoordelijke gebruik ervan te waarborgen.
Succesvolle implementatie
Een heldere visie, voldoende data en de juiste expertise zijn cruciaal voor een succesvolle implementatie. Daarbij moeten organisaties zich bewust zijn dat het opstellen en opvolgen van een it-strategie een proces is. Randvoorwaardelijk voor dit proces is dat er duidelijkheid bestaat over de betrouwbaarheid en veiligheid van de technologie. Totdat de wetgever specifieke kaders schetst en ethische dilemma’s adresseert, ligt de verantwoordelijkheid bij organisaties om de betrouwbaarheid en veiligheid (bij het gebruik van) van ai-technologie te waarborgen. Organisaties dienen zelf duidelijke kaders te creëren en ethische richtlijnen op te stellen voor het gebruik van ai binnen hun activiteiten. Hierbij spelen zorgvuldige afwegingen een cruciale rol, evenals het uitvoeren van regelmatige oefeningen en herijkingen om zich aan te passen aan de snel evoluerende technologische omgeving.
Ga naar de complete top 10 trends uit het IT Trendsonderzoek 2024 van Supply Value.
Deze bijdrage is ook in sterk verkorte vorm terug te vinden in jaargids Computable 100, magazine #1 2024
