Ai-hulp Kiesbot praat het vaakst over D66

Komende woensdag mogen we naar de stembus voor de Tweede-Kamerverkiezingen. Veel kiezers zweven nog. Dat merken ook de makers van de Kiesbot. Die artificiële intelligence (ai)-gestuurde chatbot beantwoordt via Whatsapp vragen over de programma’s van de deelnemende politieke partijen. Nu, vlak voor de verkiezingen, groeit het aantal digitale gesprekken flink. De meeste gaan niet over nieuwkomer NSC van Pieter Omzigt, nee, D66 is de meest besproken partij.

De Kiesbot is gebouwd door de Utrechtse startup Watermelon en geladen met de programma’s van alle partijen die deelnemen aan de komende verkiezingen. Watermelon-oprichter Alexander Wijninga ziet dat de teller op maandag 20 november in de middag op ruim duizend unieke gesprekken staat. De afgelopen drie weken waarin de chatbot live stond, zijn ruim 21.000 vragen gesteld.

Hij verwacht dat de Kiesbot het de laatste dagen voor de verkiezingen nog druk gaat krijgen. Opvallend is dat niet NSC, de nieuwe partij van Pieter Omzigt, de meest besproken partij is, maar D66, gevolgd door GroenLinks/PvdA en VVD. Zij komen met het vaakst voor in de lijst van ‘mentions’. Dat is het aantal keren dat een partij in een vraag of antwoord wordt genoemd. Op de vierde plek volgt NSC, meldt Wijninga na een eerste analyse via ChatGPT op basis van steekwoorden. Hij wil na de verkiezingen een uitgebreide analyse loslaten op de Kiesbot, maar deelt nu alvast wat cijfers met Computable.

‘Ook de mogelijkheid om via de chatapp partijen te vergelijken, is populair’, aldus Wijninga, die hier en daar ook kritiek krijgt dat hij nog niet volwassen ai-technologie loslaat op de partijprogramma’s en verkiezingen. ‘Tijdens de vorige verkiezingen konden mensen nog niet via een chatbot informatie krijgen over politieke partijen, nu kan dat wel’, duidt hij de voortdenderende innovatie van ai en tekst.

Wijninga ziet ook vreemde gesprekken voorbij komen, zoals seksueel getinte vragen of vragen over bijvoorbeeld het communisme. ‘Mensen proberen ook om de Kiesbot kapot te maken’. Dat doen ze via zogenoemde prompt-injecties, vertelt hij. ‘Ze proberen het model te hacken, maar dat lukt ze niet.’

Ict-standpunten

Om ict’ers een handje te helpen, zetten we de standpunten van politieke partijen op het gebied van digitalisering, ict en security nog even voor je op een rij. We vroegen de chatbot onder meer om een overzicht te geven van de standpunten van de politieke partijen op het gebied van digitalisering, ict en digitale transformatie.

De Kiesbot: ‘Veel partijen zien de waarde van digitalisering en ict. Bijvoorbeeld, de VVD wil investeren in digitale vaardigheden en infrastructuur, D66 ziet kansen in digitale innovatie voor onderwijs en werk, en GroenLinks/PvdA wil digitale rechten en privacy beschermen.

Als we doorvragen krijgen we per partij de standpunten. Hoe specifieker de vraag hoe uitgebreider het antwoord. Bijvoorbeeld bij de vraag hoe de PVV de digitale weerbaarheid van Nederland wil vergroten. Daarop antwoordt de Kiesbot: ‘De PVV heeft in haar verkiezingsprogramma aangegeven dat ze de digitale weerbaarheid van Nederland wil vergroten door te investeren in cybersecuritymaatregelen en de samenwerking met internationale partners te versterken. Ze wil bijvoorbeeld meer middelen en expertise inzetten om cyberaanvallen te voorkomen en te bestrijden. Daarnaast wil ze de digitale infrastructuur van Nederland versterken en de bescherming van persoonlijke gegevens waarborgen.’ Specifieke details over de maatregelen en investeringen worden niet vermeld, die staan namelijk niet in het verkiezingsprogramma, de bron van de chatbot.

D66

Meest besproken partij D66 wil de digitale infrastructuur verbeteren door te investeren in snel internet en de uitbreiding van glasvezelnetwerken’, vist de chatbot uit het partijprogramma. ‘Ze wil ervoor zorgen dat alle huishoudens in Nederland toegang hebben tot snel internet, inclusief de huishoudens in het Caribisch deel van het Koninkrijk. Daarnaast wil D66 de opbrengsten van technologie eerlijker verdelen door technologiebedrijven belasting te laten betalen over de winsten die zij maken met hun digitale diensten. Ze wil ook gendergelijkheid en culturele diversiteit bevorderen binnen de techsector.’

Wijninga somt nog even de onderwerpen op die de chatbot tot nu toe het meest heeft besproken. ‘Dat zijn zorg, klimaat, onderwijs en wonen.’ Abortus en Palestina komen nauwelijks aan bod, blijkt uit zijn raming. Nog een opvallend gegeven. Politici hebben het deze campagnetijd veel over bestaanszekerheid. Maar in chats tussen de Kiesbot en de kiezer komt dat begrip nog geen honderd keer voor (zie overzicht onderaan artikel). 

Ook in gesprek gaan met de Kiesbot? De chatbot is gratis te bereiken en in meerdere talen beschikbaar via kiesbot.nl. Voor het gebruik via Whatsapp kunnen de vragen geappt worden naar het nummer +31 85 004 3187. Om Kiesbot via Instagram te gebruiken, kan er een bericht (direct message) gestuurd worden naar het account Kiesbotverkiezingen op Instagram.