‘Alles is met alles verbonden, lichaam en geest’

Recent verscheen het boek 'Vitaliteit voor it'ers en andere hoofddenkers' van Remco Nijkamp. Twee lezers van Computable, Louis Kossen en Kees Blaak, schreven er een recensie over. Belangrijkste boodschap: neem zelf de regie over je eigen vitaliteit.

Louis Kossen

Stress en spanning halen niet altijd het beste in de mensen boven. Ik mag het weer ervaren door de toezegging een recensie te schrijven over het boek ‘Vitaliteit voor it’ers en andere hoofddenkers’ van Remco Nijkamp. De deadline nadert. Uitstellen, kortaf naar de omgeving, prop de zakken chips en koek naar binnen en eindig de dag met een paar biertjes. Ik herken het uit de it-sector. Werk waar de druk op staat.

Het had gisteren af moeten zijn of je hebt te maken met systemen die krakend vastlopen. Voor je het weet liggen ongezond gedrag en stress op de loer.

Het boek over vitaliteit van Remco Nijkamp kan helpen. Zoals de titel zegt, richt het zich op hoofdwerkers. Mensen die de dag zittend doorbrengen achter de computer, zoals it’ers. Risicoberoepen. Het boek biedt inzicht in de invloeden op onze vitaliteit. Wetenschappelijk onderbouwd met referenties en met tips en suggesties. De schrijver definieert vitaliteit als het welzijn in samenhang van lichaam, geest, omgeving en zingeving. Het is deze verdeling die in het boek wordt aangehouden: fysiologie, psychologie, ecologie en filosofie.

Bij de bespreking van fysiologie gaat het over voeding, beweging en slaap. Voeding wordt uitputtend behandeld. Wat eten we en welke effecten heeft voeding het op ons lichaam en het welbevinden. Met adviezen hoe een gezond eetpatroon te bewerkstelligen. Er wordt bevestigd wat je gevoelsmatig denkt of ervaren hebt. Het effect van geraffineerde suikers. Of dat alcohol niet bijdraagt aan een goede nachtrust. Bewegen en sport, goed voor de geestelijke en lichamelijk gezondheid. Het hoofdstuk eindigt met een verhandeling over slapen en het effect van voeding en bewegen.

Kwam bij de fysiologie de relatie tussen lichaam en geest al naar voren, in het hoofdstuk over psychologie ligt de nadruk meer op het geestelijk welzijn. Over stress en negatieve gedachten en leren positief te denken, ademhalingsoefeningen en meditatie. Het gaat over leefstijl in relatie tot het welzijn. Al is de fysiek is nooit ver weg en leren we welke onderdelen van het menselijk lichaam de geest beïnvloeden.

De werkomgeving, de thuissituatie, het functioneren binnen een groep of de gezonde Arbo-goedgekeurde werkplek. Dat is de ecologie, de omgeving waarin je voortbeweegt. Wat doet de werkplek met het fysiek en wat doe je eraan. Het gedrag in een groep op de werkplek.

Het boek sluit af met een filosofische verhandeling over doelen, drijfveren, competenties en talenten. Hoe kan je die combineren zodat je werk doet wat bij je hoort en past? Een vitale goed functionerende werknemer is voor iedereen beter. Dat is een rode draad in het boek, het welzijn van de werknemer in de context van het werk. De auteur is naast vitaloog ook gecertificeerd TMA (Talenten Motivatie Analyse)-coach. Die combineert hij, zoals de auteur zelf stelt, bij de ontwikkeling van vitaliteit en potentie van hoofdwerkers en it’ers.

Is er iets dat ik gemist heb? Ja. De mobiele telefoon, internet en de overdosis aan nieuws en narigheid dragen niet bij aan ons welzijn. Het eeuwige getuur naar de oplichtende schermen maakt je niet vrolijk. Slecht voor geest en de nachtrust. Ik had hier meer over verwacht; het is een fenomeen van deze tijd.

Het boek ‘Vitaliteit voor it’ers en andere hoofddenkers’ van Remco Nijkamp is prettig leesbaar, leerzaam en met humor geschreven. Met leuke anekdotes en er valt wat te lachen. Het is alsof tegen de lezer wordt gesproken, er worden vragen gesteld en het dwingt tot nadenken. Wat me opviel, was de overlap tussen de verschillende aspecten van het welzijn. Alles is met alles verbonden, lichaam en geest. Een speciale vermelding verdienen de grappige illustraties, gemaakt door de schrijver met hulp van artificiële intelligentie. In de zoektocht naar het beter voelen en goed in je vel zitten is dit boek het lezen waard. Ik heb er wat van opgestoken. Dit was de theorie maar nu de praktijk.

Kees Blaak

In de inleiding van ‘Vitaliteit voor it’ers en andere hoofddenkers’ beschrijft de auteur het waarom van dit boek. In zijn dagelijkse praktijk komt hij regelmatig mensen tegen die zich niet zo goed voelen. Dat kan verschillende oorzaken hebben, zoals onvoldoende slaap, te weinig beweging of verkeerde voeding. Hiervoor wil hij een handreiking doen en die is niet alleen voor it’ers maar ook voor andere hoofddenkers. Hoofddenkers zijn mensen die ‘nogal van de ratio zijn en zaken graag beredeneren’.

Vitaliteit wordt vervolgens uitgewerkt in vijf hoofdthema’s, de zogenaamde vitaliteitsschijf.

Deze aspecten zijn het vitalogische aspect, het fysiologische aspect, het psychologische aspect, het ecologische aspect en het filosofische aspect. Deze vijf aspecten samen vormen de vitaliteit van een it’er.

Bij het vitalogische aspect draait het vooral om zaken als het algemeen welbevinden, werkdruk, het werken op onregelmatige tijden (bijvoorbeeld nachtdiensten) en de rol van met name het middle-management. Als het gaat om het fysiologische aspect, gaat het meer over zaken als voeding, beweging, stress en ontspanning. Dit hoofdstuk bevat veel nuttige informatie met betrekking tot gezond leven en gezonde voeding. Opvallend is hoeveel aandacht besteed wordt aan de ongunstige gevolgen van alcoholgebruik.

In het hoofdstuk met betrekking tot het psychologische aspect wordt de nadruk gelegd op het verschil tussen voelen en zijn en de vaak onbewuste uitwerking van oordelen in plaats van waarnemen. De auteur spreekt van ‘kleine boosjes’ die tot stress leiden. Een belangrijk deel van dit hoofdstuk gaat over stress. Vooral langdurige stress is een sloper. Het gaat dan niet om kortdurende stress die productief kan zijn, maar juist om langdurige overbelasting en de uitwerking hiervan op onze lichaam en geest. Het hoofdstuk bevat een aantal handvatten om met stress om te gaan, zoals het relativeren van zaken die veel stress opleveren. Een handvat als voorbeeld: we hebben geen invloed op wat ons overkomt, wel hebben we invloed op hoe we reageren op wat ons overkomt. Verder wordt in dit hoofdstuk ook een aantal oefeningen beschreven die gedaan kunnen worden om je ademhaling te reguleren en daarmee stress te verminderen.

In het hoofdstuk over het ecologische aspect behandelt Nijkamp de omgevingsfactoren waarbinnen it’ers hun werk doen. Hierbij komen zaken aan de orde zoals de werkplek en de mensen om je heen. Een ander deel van het ecologische aspect is het privéleven, hierbij komen stressfactoren als financiële zorgen aan de orde.

Ten slotte het filosofische aspect. Hierbij gaat het om drijfveren, met andere woorden ‘wat is je doel?’. In dit hoofdstuk wordt de Talenten Motivatie Analyse (TMA) beschreven, een wetenschappelijke methode om te onderzoeken wat iemands drijfveren zijn.

In de afsluiting schrijft Nijkamp dat hij hoopt dat dit boek je helpt op alle aspecten van vitaliteit. Het is duidelijk dat vitaliteit voor it’ers een belangrijk onderwerp is. Maar uit de uitgave wordt ook duidelijk hoe belangrijk het is dat je in de eerste plaats zelf de regie neemt over jouw eigen vitaliteit. ‘Vitaliteit voor it’ers en andere hoofddenkers’ is een luchtig geschreven boek met een duidelijke boodschap.