De doorontwikkeling van de digitale overheid moet een speerpunt zijn van het kabinet dat na de verkiezingen aantreedt. Ondanks grote ict-investeringen om beleid en wetten uit te voeren, is de opzet van vernieuwing soms niet doordacht en vaak onnodig ingewikkeld. Dat meldt het Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) in een advies aan politieke partijen.
Een slimmere aanpak bespaart geld en tijd, verbetert de dienstverlening en de effectiviteit van beleid, meent het adviesorgaan. Slimmer betekent dat de overheid bij het maken van beleid en wetgeving al eerder rekening houdt met de digitale uitvoerbaarheid ervan. Ict-deskundigen moeten vroegtijdig bij de plannen worden betrokken om te beoordelen welke ict-ingrepen nodig en haalbaar zijn.
Uitdaging
De omvang en complexiteit van informatiseringsactiviteiten bij de rijksoverheid is ongekend groot, schrijft het AcICT. ‘Er is sprake van een grote diversiteit aan belanghebbenden, gebruikers, gegevens, afhankelijkheden en functionaliteiten. De betrouwbaarheidseisen liggen hoog en er moet altijd verantwoording afgelegd kunnen worden over het verleden. Dit is een grote uitdaging.’
De uitdaging vergt lerend vermogen, samenwerking, de juiste mensen en nieuwe technologische ontwikkelingen. Het onderhoud en beheer van huidige ict-systemen vergen bovendien tijd, aandacht, middelen en diepgaande bestuurlijke aandacht, pleit het adviescollege. De organisatie eindigt met vijf aandachtspunten voor de politieke partijen (zie kader).
Aandachtspunten
Het Adviescollege ICT-toetsing adviseert de volgende punten aandacht te geven in de partijprogramma’s:
- Een minister voor digitale zaken op kabinetsniveau.
- Doordacht beleid met aandacht voor digitale uitvoerbaarheid.
- Continuering van een sterke Tweede Kamercommissie Digitale Zaken.
- Verhoogde ict-kennis voor bewindslieden en Kamerleden.
- Aantrekken van ambitieuze ict-deskundigen voor een sterke digitale overheid.
Ik werd onlangs nog eens attent gemaakt op de rapportage van Richard Feynman naar aanleiding van de Challenger ramp.
De clip die ik ook mocht ontvangen gaf me het gevoel in 11 minuten meer zinnigs gehoord te hebben dan in 42 jaar werken.
De laatste zin uit zijn rapport luidt: “For a successful technology, reality must take precedence over public relations, for nature cannot be fooled.” Ik zou zeggen: “implementeren” maar die rapportage uit eind jaren 80 van de vorige eeuw.
Laat genoemde ramp van Jelte zich niet bondiger samenvatten met de wet van Murphy? Vervang fout door goedkoper voor de vinger op pijnlijke plek want voorganger van AcICT ging om een boekhoudkundige rol van een regie op de kosten. Beetje historische kennis leert dat Elias flink uit werk van anderen kopiëerde want ChatGPT leert dat de ramp met Challenger vooral ging om verficatie en validatie zonder testen. Vervang de NASA door Boeing want aangaande een aanname van besparing op de veiligheid zet ik in op Murphy. Zet AcICT op de bok van een testdrive en ze piepen wel anders, genoemde punten van aandacht gaat om deskundigen die simpelweg een prijs hebben. Elias constateerde namelijk ook een scheef salarishuis doordat testpiloten veel risico’s lopen maar daarvoor niet evenredig beloond worden. Verantwoording achteraf gaat om de erfgenamen, juridische claims zijn een groeimarkt doordat de overheid liever betaalt dan met de billen bloot gaat.