Rijkswaterstaat moet voorlopig afzien van de vervanging van de software voor de besturing van twee grote stormvloedkeringen die samen de Europoortkering vormen. De aanbesteding voor de software, die in de laatste fase was, wordt stopgezet. Alleen de hardware wordt vervangen.
Dit blijkt uit een brief van minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer over het Best2Do-project. Rijkswaterstaat, de laatste jaren toch al niet gelukkig met grote projecten, is hard teruggefloten.
Het Adviescollege ICT-toetsing (AcICT) laat in een advies geen spaan heel van de plannen. Terwijl de bestaande software perfect werkt, neemt Rijkswaterstaat volledig onnodig grote risico’s met een vernieuwing die de veiligheid op het spel zet van een gebied waar twee miljoen burgers wonen. De opzet van het softwareproject moet terug naar de tekentafel. Besloten is de bestaande software te migreren naar nieuwe hardware.
Levensduur
Rijkswaterstaat vond dat de hardware van de besturingssystemen van de Hartelkering en de Maeslantkering aan vervanging toe was. Tevens meende de organisatie dat ook de software dicht bij het einde van de technische levensduur is. Uit onderzoek van AcICT blijkt dat hier niets van klopt. Bovendien zijn de ambtenaren die met de systemen werken, evenals de huidige leveranciers en andere betrokkenen, positief over de betrouwbaarheid van de huidige software. Ook de functionaliteit is nog prima.
Analyse van de storingsoverzichten en logfiles onderbouwt dit. Van de 2.100 incidenten in de afgelopen twaalf jaar in de keringen is geen enkel incident terug te voeren op fouten in de huidige software of falen hiervan.
Van nieuwe software moet de betrouwbaarheid zich eerst nog bewijzen, stelt AcICT. Het adviescollege noemt de aanpak van Rijkswaterstaat onnodig risicovol. De gekozen oplossingsrichting is sterk gestuurd vanuit het standaard-inkoopkader van Rijkswaterstaat. Te weinig is gelet op de betrouwbaarheid van de keringen. Tot verbazing van AcICT heeft Rijkswaterstaat zelfs niet de moeite genomen om te onderzoeken of hergebruik mogelijk is van de huidige software die zich ruimschoots heeft bewezen. Volgens AcICT kan dat best, zelfs door andere leveranciers dan de huidige.
32 miljoen euro
Daarnaast heeft het adviescollege kritiek op de opzet van de aanbesteding. Weinig gelukkig is de keuze van Rijkswaterstaat om twee verschillende systemen van twee unieke objecten die sterk van elkaar verschillen, in één opdracht te vervangen. Dat is vragen om moeilijkheden. AcICT ziet onvoldoende inhoudelijke basis voor nieuwbouw. Geadviseerd wordt de discrepanties tussen ontwerp, software en testen te verwijderen.
Met het project is inclusief vijftien jaar beheer en onderhoud ruim 32 miljoen euro gemoeid.
Je ziet het. Onafhankelijk onderzoek wijst wat anders uit dan WC-eend adviezen.
“Van de 2.100 incidenten in de afgelopen twaalf jaar in de keringen is geen enkel incident terug te voeren op fouten in de huidige software of falen hiervan.”
Toch willen ze vervangen…
Men verwacht dat de “oude” software gewoon op de “nieuwe” hardware zal werken? Dit lijkt mij eerlijk gezegd toch deels wishful thinking. En hoe zit het met afhankelijkheden van destijds mee geinstalleerde componenten (van derden) of met afhankelijkheden van ontwikkelomgevingen? Zijn die nog te verkrijgen? En zo ja, werken die dan op de “nieuwe” hardware? En zelfs als dit allemaal geen problemen oplevert, hoe zit het met de roadmap voor correctief en adaptief onderhoud in de (nabije) toekomst? Op enig moment moet software toch echt een keer worden ‘herzien’, ook al zijn er geen incidenten als gevolg van gebreken in die software. En hoe zit het met de cyber security van het systeem op de “nieuwe” hardware?
Wat ik vreemd vind is het enorme verschil tussen de beoordeling door RWS en het AC-ICT. Ik ken beide organisaties als bekwaam. Als de politiek RWS “terugfluit” suggereert dat dat RWS in de ogen van de minister onbekwaam heeft gehandeld. Zou dat echt zo zijn, of zijn er nuances in het spel die niet in dit artikel staan?
Goed werkend OT systeem vervangen om bureaucratische inkoop redenen. Volledig gestuurd vanuit de standaard inkoopkaders. Iedere OT specialist bij Rijkswaterstaat had het advies gegeven de PCS7 hardware te vervangen. Adviesbureaus adviseren er op los, maar luisteren naar eigen OT specialisten is er niet bij. Goed dat deze onzin is gestopt.
OT versus loketdenken schijnt het dilemma van droge voeten niet alleen om de zee te gaan want de 2 miljoen ingezetenen van Zuid-Holland is kiesgerechtigd een minderheid als we kijken naar andere 16 miljoen burgers. Het verhaal van waterschappen is aangaande OT interessant als we kijken naar het watermanagement als geheel. Bureaucratische inkoop redenen of een ambtelijke visie ben ik het eens met reactie van Stef Joosten want bekwaaam is nog niet visionair. AcICT kleurt dan ook buiten de politiek-bestuurlijke lijntjes als het om de visie gaat, deze fantasieloze boekhouders kijken teveel naar de kosten en vergeten de commercie want een export van succes op basis van referenties gaat om de resultaten.
Penny wise and pound foolish maken we ons druk om een paar miljoen voor onderhoud en beheer over 15 jaar terwijl we tientallen miljarden reseveren voor een klimaatagenda waarvan de uitkomst hoogst onzeker is. Democratisch zie ik een autocratische institutionalisering van de besluitvorming welke zich terug laat leiden tot rijk, provincie, waterschap en gemeente met als gevolg een verplintering van de belangen.
Het mooie van adviezen is dan ook dat je deze kunt negeren, het advies aangaande de discrepanties in de governance van het watermanagement gaat niet om de techniek maar de politiek. Wat betreft een gemeenschappelijke vijand hierin is de zee de zoute variant terwijl de zoete om een afwatering via de rivieren en kanalen gaat. Lange tijd was water onze vriend omdat we daarmee onze vijanden konden vertragen, historie van waterlinies en waterburchten ging uiteindelijk ook om watermangement. Onze koning mag daarmee graag koketteren maar deze watergeus is een clown als het om de macht van de watergraven gaat.
Rijkswaterstaat moet de komende jaren een aantal grote waterkeringen vernieuwen, deels ook softwarematig. Zie de plannen voor de periode t/m 2050: https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=2022D50724 of https://open.overheid.nl/documenten/ronl-4f136573fd73e0e65d504fd377e70e0eed77be3d/pdf.
Het Beslis- en Ondersteunend Systeem voor de aansturing van de Europoortkering en de Hartelkering is nog door Logica-CMG is gebouwd. Volgens mij beheert en onderhoudt de CGI Group BOS tot en met 2028. Zo moet nog meer veilig gesteld worden. Wat is het beste om te doen vraagt RWS zich af (BEST2DO). Sowieso moet de hardware een keer vervangen worden, maar geldt dit ook voor alle software vraagt AcICT zich af?
AcICT geeft vanwege de zeer hoge betrouwbaarheid van BOS aan: “Handhaaf de bestaande software, tenzij de betrouwbaarheid niet voldoende blijkt te zijn.” “Van de ongeveer 2.100 incidenten over de afgelopen twaalf jaar in de keringen is er geen enkel incident terug te voeren op fouten in de huidige software of falen hiervan. Van nieuwe software moet de betrouwbaarheid zich eerst nog bewijzen” Zie: https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2023/08/22/bijlage-definitief-bit-advies-best2do/bijlage-definitief-bit-advies-best2do.pdf.
Je kan het ook omdraaien, maar dan moet je eerst heel veel geld uitgeven, terwijl het onderhoud van de vele kunstwerken en wegen al zo veel achterstand heeft en de beveiliging van de ICT-infrastructuur steeds belangrijker en duurder wordt.
En waarom zouden twee verschillende softwaresystemen bij voorhand in één project gestopt moeten worden? AcICT geeft aan “De scope van BEST2DO, waarbij twee verschillende systemen van twee unieke objecten die sterk van elkaar verschillen in één opdracht worden vervangen, is – vanuit betrouwbaarheid gezien – geen voor de hand liggende keuze”. AcICT vindt een andere combinatie meer voor de hand liggend.
Het lijkt erop dat de inkooporganisatie van RWS een aanbesteding er doorheen te willen jassen voordat de budgetten weer krapper worden. De provincies denken 58 miljard euro nodig te hebben voor de reconstructie van de niet circulaire landbouw en industrie via het programma Provinciaal Programma Landelijk Gebied. Dat is ruim 2 keer meer dan wat Den Haag beschikbaar wil stellen. En dat krijgen ze ook niet, want de meeste vervuilende industrieën draaien economisch goed en de helft van de niet circulaire (pluim)veeboeren is (multi)miljonair en hun leveranciers doen het nog veel beter.
Ben benieuwd naar de reactie van RWS is. Gaat zou toch om de standaardisatie van Industriële Automatisering bij RWS moeten gaan?