Fokker Technologies mag een man van Afghaanse afkomst niet zomaar afwijzen voor de functie van development engineer. Volgens het College voor de Rechten van de Mens maakt deze fabrikant van onderdelen voor de lucht- en ruimtevaart zich daarmee schuldig aan discriminatie.
De in Afghanistan geboren ontwikkelaar solliciteerde op een functie waarin veel werk wordt verricht voor het defensie-programma van de Verenigde Staten. Het bedrijf uit Papendrecht is gebonden aan Amerikaanse regelgeving die moet voorkomen dat hoogwaardige militaire technologie in verkeerde handen komt. De Amerikaanse regels schrijven voor dat Fokker zijn werknemers moet screenen op het onderhouden van ‘substantiële contacten’ met ‘verboden’ landen als Afghanistan.
Toen Fokker tijdens het sollicitatiegesprek hoorde dat de kandidaat in Afghanistan is geboren en op jonge leeftijd met zijn familie naar Nederland was gekomen, stopte de sollicitatieprocedure. Fokker wees hem af zonder enig onderzoek te hebben gedaan. Het College vindt dat verkeerd en oordeelt dat Fokker de man discrimineerde op grond van ras. Het bedrijf had moeten checken of de man ‘substantiële contacten’ met Afghanistan onderhield.
Aan het vonnis zijn geen sancties verbonden. Het College voor de Rechten van de Mens vraagt na een uitspraak wel direct welke maatregelen worden genomen. Maar, stelt een woordvoerster, een organisatie, in dit geval Fokker, is niet verplicht om iets te doen, zelfs niet om te reageren op de vraag van het college. Fokker heeft in ieder geval nog niet gereageerd maar in de meeste gevallen onderneemt een organisatie wel actie.
De woordvoerder van GKN Aerospace (waaronder Fokker valt) wil niet zeggen of inmiddels maatregelen zijn doorgevoerd. ‘We hebben kennisgenomen van de uitspraak. Maar kunnen niet ingaan op individuele kwesties,’ klinkt het kortaf.
Het artikel stelt ‘ Het College vindt dat verkeerd en oordeelt dat Fokker de man discrimineerde op grond van ras.’
Maar Afghanen zijn toch geen ‘ras’?
Gaat hier toch gewoon om land van herkomst cq land waarmee mogelijk intensieve contacten mee zouden kunnen bestaan?
@Hans Timmerman. Eens met die rare insteek van het college. Wat overgeslagen is:
– stuxnet Urenco met de affaire van het overhandigen van gevoelige technologie naar Pakistan
– ASML met inbreuken op de gevoelige technologie door gebruikte contacten met gevoelige toegang.
Het gaat om landen van herkomst met een politiek ongewenst klimaat waar dubieuze mensenrechten aan de orde zijn.
Het vonnis gaat wel heel oppervlakkig in op “geen nader onderzoek doen”. Nog afgezien van het feit dat mogelijk de kandidaat niet aan de gestelde eisen voldeed, en het later in een rechtszaak gooide op discriminatie. Hier wordt niets over vermeld.
Een nader onderzoek doen naar contacten van een kandidaat met zijn thuisland, en dan vooral naar geheime contacten, is voor een bedrijf een schier onmogelijke opgave. Ik kan me goed indenken dat een bedrijf als Fokker hier geen middelen toe heeft. Zelfs voor overheidsdiensten als een AIVD zijn, o.a. wegens privacy regels, grondige veiligheidsonderzoeken buitengewoon lastig.
@Hans Timmerman: het is terminologie die het College voor de Rechten van de Mens in zijn oordeel zelf hanteert.
Een afwijzing bij voorbaat op grond van de plaats van geboorte is reglementair inderdaad onjuist maar zoals het college zelf al stelt geen discriminatie maar onzorgvuldigheid. Want checken of iemand wel of geen ‘substantiële contacten’ met het land van herkomst heeft gaat enkel om een formele bevestiging, interne signalen kunnen ook gaan om de constatering van een regelmatige terugkeer naar het land van herkomst. En college maakt zichzelf dan ook belachelijk met het zoeken van spijkers op laag water omdat deze olifant in de kamer door iedereen gezien wordt niemand erover praat.
Ik denk dat het bedrijfseconomisch ook een goede zet is van Fokker. Als de Amerikanen er lucht van zouden hebben gekregen dat er iemand bij Fokker werkt met Afghaanse roots, dan had Fokker moeten verklaren waarom die persoon daar werkt en waarom Fokker van de regels is afgeweken. Amerikanen zijn heel goed in het sanctioneren van bedrijven die zich niet aan hun regels houden. Oldelft is daar een heel goed voorbeeld van.
P&O van Fokker heeft zo te lezen onzorgvuldig gewerkt. Vreemd omdat men bij Fokker zeer waardevolle en vaak gevoelige kennis bezit of van derden mag gebruiken en met defensiecontracten werkt. Een goede screeningsprocedure moet bij een bedrijf als Fokker normaal zijn. Maar het screeningsproces moet goed worden uitgevoerd en de resultaten moeten goed vastgelegd. Er waren drie routes voor screening. Zelfs screenen, door de MIVD of door het Amerikaanse Directorate of Defense Trade Controls. Dat Fokker aan International Traffic in Arms Regulations moet voldoen, betekent niet dat een Afgaan niet voor Fokker mag werken. Bedenk dat heel veel Afghanen voor bijvoorbeeld de Nederlandse en Amerikaanse defensie hebben gewerkt. Ook de VS heeft duizenden Afghanen opgenomen na de machtsovername door de Taliban. Fokker kon niet uitleggen waarom ze dat niet zinvol vond om de sollicitant door de Amerikanen te screenen. Een gemiste kans om hun beleid van ‘Diversiteit, inclusiviteit en saamhorigheid’ uit te leggen.
Het College voor de Rechten van de Mens schrijft ‘Fokker maakt indirect onderscheid op grond van ras’. Er is geen Afghaans ras bij de mensen, alleen bij honden. Ras bestaat niet bij mensen, ook al denken veel mensen in termen van kwaliteiten op basis van uiterlijke kenmerken. Een ras ontstaat door biologische selectie door mensen. Het gebruik van de term ras is onhandig, ook al doet het College dit vanwege het Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van elke vorm van rassendiscriminatie. Door het taalgebruik rond racisme, verbloemd het College het echte racisme. En dat is jammer want het echte racisme is weer in opkomst, net als andere vormen van niet te accepteren discriminatie, die je beter niet op één hoop kan gooien. Verder was de uitleg van het College wel helder. Was Fokker dat maar geweest.
Iemand afkomstig uit Afghanistan, mag niet aan Amerikaanse militaire projecten werken binnen Fokker, ook Europese militaire projecten zijn een no-go, en voor andere zal hij niet nodig zijn denk ik
Hallo Jaap,
Als oud Fokker-medewerker ken ik het proces van screening vrij goed. Vanuit mede betrokkenheid in militaire programma’s – uit de US maar ook in Europa – heb ik dit landurige en best kostbare screeningsproces regelmatig bij sollicitanten maar ook zelf aan den lijve ondervonden 🙂
Ik ken de casus van deze Afghaan niet, maar kan me voorstellen dat – naast andere overwegingen – ook een langdurige en dus dure screening ‘mede’ een reden kon zijn de sollicitatie niet voort te zetten.
Maar mijn vraag/opmerking gaat over je uitspraak: “Ras bestaat niet bij mensen, ook al denken veel mensen in termen van kwaliteiten op basis van uiterlijke kenmerken. Een ras ontstaat door biologische selectie door mensen . . . “.
Die opmerking snap ik niet. Waarom bestaat het begrip ras dat niet bij mensen?
Vanuit de mensenrechten wordt ‘ras’ uitgelegd als ‘groep mensen, dieren of planten die zich door dezelfde erfelijke eigenschappen onderscheiden van andere groepen’. Dus vanuit die gezichtshoek bestaat het begrip ‘ras’ bij mensen wel degelijk.
Kun je dat wellicht nader uitleggen?
Hans.
Hallo Hans,
Zoals door mij is aangegeven, het College voor de Rechten van de Mens heeft het nadrukkelijk over ras (in een m.i. te uitgebreide en vage zin) vanwege het ‘Internationaal Verdrag inzake de uitbanning van elke vorm van rassendiscriminatie’. In de wetenschap (m.n. biologie, agrarische wetenschappen en biotechniek) wordt de term alleen gebruikt voor door de mens aangepaste vormen van dieren en planten, die door veredelingsselectie zijn aangepast aan de wensen van de mens en niet op een natuurlijke wijze zijn ontstaan.
Het gebruik van het woord ras bij de selectie van kandidaten voor een functie schept verwarring bij HRM. In de Engelse taal spreekt men van human race als men de mensheid bedoeld. Dat lijkt me beter.
Juristen kunnen beter geen termen lenen en dan er een eigen definitie aan koppelen ten behoeve van derden. Stel je voor dat juristen allerlei technische en natuurwetenschappelijke ICT-termen in contracten van eigen definities zouden voorzien. Dat werkt ook niet.
Natuurlijk is er in de praktijk vaak een fenotypische indeling van de mensheid in verschillende menselijke rassen als groepen van mensen op basis van uiterlijke kenmerken. Maar ja, er zijn zoveel tinten bruin (ook zonder “raciale”vermenging), die gekoppeld zijn aan een verscheidenheid van culturen, dat ras in die zin ook weinig zegt. Bovendien zegt bijvoorbeeld de haarkleur niks over betrouwbaarheid, zodat je met dit soort eigenschappen niet kan selecteren.
Belangrijk in deze casus is de vraag of de Afghaanse kandidaat onder druk gezet zou kunnen worden door bijvoorbeeld de Taliban en of deze zelfs met de Taliban sympathiseert.