Mastodon.nl: een uit de hand gelopen hobby

Mastodon is opensourcesoftware om zelf een online sociaal netwerk te hosten. De tool staat steeds meer in de belangstelling van (semi)-publieke instellingen. In Nederland is er de website Mastodon.nl, waarvan Maarten de Braber de initiatiefnemer en beheerder is. Hij noemt het een uit de hand gelopen hobby.

Maarten de Braber sprak op een recente bijeenkomst ‘Het internet is magisch’ van SIDN, de organisatie verantwoordelijk voor de meer dan zes miljoen geregistreerde .nl-domeinnamen, in Media Plaza van de Jaarbeurs in Utrecht. Hij sprak over Mastodon, een opensourcetool voor sociale-mediadiensten, opgepakt door mensen die de ongeremde groei van commerciële partijen op het internet met argwaan aanschouwen.

De Braber is zo iemand. Hij is de initiatiefnemer en de huidige beheerder van Mastodon.nl, een functie die hij overigens beschouwt als een uit de hand gelopen hobby. Voor zijn broodwinning is hij werkzaam in de zorgsector. Mastodon heeft volgens hem niets van doen met Web 3.0 en decentrale web-technologie, maar laat zich qua functionaliteit het beste met Twitter vergelijken, vertelde hij op de SIDN-bijeenkomst.

Het grote verschil: achter Mastodon schuilt geen commercieel bedrijf dat de regels bepaalt en geld verdient met de gegenereerde data. Het is een zichzelf beherend, open social-berichtensysteem dat het voor de gebruikers mogelijk maakt om onbeperkt sub-domeinen aan te maken voor specifieke doelgroepen, bijvoorbeeld voor mensen met een gemeenschappelijke interesse in een hobby, vakgebied of leefomgeving. Op die manier is vanuit de .nl-instance een hele reeks Mastodon-netwerken met allemaal hun eigen instances ontstaan. Daarvan zijn de aangesloten gebruikers in veel gevallen actief op diverse netwerken en waarschijnlijk hebben ze ook nog een account bij één van de grote sociale-media-aanbieders.

Van topleveldomein naar subdomein instance

Hoewel De Braber zichzelf geen echte techneut noemt, hield hij zich in zijn jonge jaren uit nieuwsgierigheid bezig met internettechnologie en leerde hij servers installeren. Vanuit het experimenteren met open-source-code stuitte hij een paar jaar terug op een stukje software met de naam Mastodon, waarvan werd beweerd dat het een ’self hosted’ variant van Twitter was. Mastodon is ook de naam van een Amerikaanse metalband met een website, waarmee ze al geruime tijd niet meer actief waren. Voor een luttel bedrag verwierf De Braber de rechten op het domein. En aldus kon hij in 2017 van start gaan met Mastodon.nl.

Niet vanuit een verdienmodel, maar vanuit het concept om op een andere manier tegen dingen aan te kijken. Dus vanuit een topleveldomein (TLD) zonder één centrale organisatie mensen berichten laten uitwisselen via hun eigen of andere instances. Achter het systeem zitten inmiddels meer dan twintigduizend servers. Als De Braber inlogt op zijn eigen domein ziet hij een tijdslijn waarop automatisch berichten binnenkomen van mensen die hij volgt of via de gefedereerde tijdslijn met berichten van de instances van de afgebakende stukjes netwerk (sub domeinen). Wanneer daarop iets wordt gepost, ontvangt hij ook een signaal. Net als op Twitter kan hij ook actief naar hashtags zoeken.

Moderaties

Ofschoon de Mastodon-gemeenschap dus veel vrijheid kent in soorten berichten, bestaat er wel moderatiebeleid met maatregelen, gericht op het voorkomen van verspreiding van discriminerende en racistische berichtgeving. Inmiddels zit de gemeente Amsterdam op Mastodon, experimenteert de Duitse overheid actief met een Mastodon-server voor onder meer de berichtgeving rond rampenbestrijding.

Ook zijn Surf, de samenwerkingsorganisatie voor ict in het Nederlandse onderwijs en onderzoek, en de Nederlandse universiteiten in februari van dit jaar gestart met een proefomgeving met het open source platform voor onderwijs- en onderzoekdoeleinden. De wiskundigen wisselen al geruime tijd complexe formules uit via het Twitter-alternatief. Andere voorbeelden van het decentrale netwerk zijn: Activity Pub, Funkwhale, Hubzilla, Friendica, Misskey, Drupal, Pleroma, Pixelfed en PeerTube. Op deze laatste is Beeld&Geluid PeerTube actief met een open platform voor audio en video archiefmateriaal.