De val van het kabinet Rutte-IV zal de meeste wetgevingstrajecten die de ict-sector raken, weinig of zelfs helemaal niet vertragen. Het gros van wat er aan wetsvoorstellen op het spoor staat, is implementatie van EU-wetgeving waar de nationale politiek sowieso nauwelijks iets aan kan veranderen, aldus de brancheorganisaties DINL en NLdigital.
Dit is de eerste reactie van Michiel Steltman, directeur Stichting DINL (Digitale Infrastructuur Nederland) en van René Corbijn, hoofd beleid en public affairs bij NLdigital. Ook over bijvoorbeeld het samenvoegen van NCSC en DTC, belangrijk voor de cybersecurity van Nederland, bestaat politieke eenstemmigheid. Hetzelfde geldt voor de nieuwe toezichthouder die wordt belast met de aanpak van online kinderporno en de bestrijding van terroristische materiaal.
Steltman (DINL) verwacht dat de discussies de komende tijd vooral gaan over grote thema’s als de stikstofproblemen, klimaatbeleid, woningbouw, de Toeslagenaffaire en de asielkwestie. ‘Nieuwe wet- en regelgeving op gebied van digitalisering komen voorlopig op de achtergrond te staan. En dat is maar goed ook. Want de sector zit niet op stapels beleid en moeilijk uitvoerbare regels te wachten. Voor proefballonnen is in deze tijd geen ruimte,’ meent hij.
Maar tegelijkertijd tekent Steltman erbij aan dat de politiek altijd bepaalde wetsvoorstellen als controversieel kan verklaren waardoor vertraging ontstaat. De dynamiek van de komende verkiezingen bepaalt dat; een onzeker proces. Ook Corbijn (NLdigtal) verwacht geen blokkades van wetgeving die belangrijk is voor de digitale sector. ‘It-beleid en -wetgeving zijn meestal niet echt controversieel,’ zegt hij.
Ambtelijke consultaties
Bovendien zijn veel wetsontwerpen momenteel in de fase van ambtelijke consultatie. Dat geldt bijvoorbeeld voor de nieuwe Europese cybersecurity-wetgeving NIS2 die in Nederland volgend jaar oktober 24 van kracht wordt. Corbijn: ‘Net was al besloten de consultatie hiervoor over de zomer heen te tillen.’ Dat geeft de rond de achtduizend bedrijven en instellingen die straks aan de strengere security-eisen moeten voldoen, extra lucht. Definitieve besluitvorming laat nog even op zich wachten. Corbijn denkt dat de 5G-veiling van de 3,5 GHz-band evenmin directe vertraging oploopt. Deze veiling zal dit jaar sowieso niet kunnen plaatsvinden.
DINL-directeur Steltman verwacht ook niet dat het nieuwe transatlantische raamwerk voor data privacy (adequaatheidsbesluit) gevaar loopt. Deze week gaven de EU-lidstaten unaniem goedkeuring aan de afspraken die de Europese Commissie en de Verenigde Staten op dit gebied hebben gemaakt. De Amerikaanse Senaat zorgde onlangs voor meer garanties die EU-burgers voldoende moeten beschermen tegen het rondneuzen in databestanden door Amerikaanse geheime diensten.
Volgens Corbijn neemt de kans hierdoor toe dat de EU-privacytoezichthouders instemmen met de uitwisseling van data. Hij verwacht niet dat de Haagse politiek deze deal controversieel gaat verklaren. ‘Hier zijn de EU en de VS aan zet,’ zegt hij.
DINL-directeur Steltman is blij dat er nu een opvolger voor het Privacy Shield aankomt, want in de privacy-discussies ging onevenredig veel aandacht uit naar het beschermen van data die naar de VS stromen. Andere aspecten van de privacy die minstens zo belangrijk zijn, bleven daardoor liggen. Steltman noemt in dit verband het gemakkelijk kunnen inzien van persoonlijke data. het wijzigen of laten verwijderen daarvan.
Zeekabels
Verheugd is Steltman over het feit dat minister Kajsa Ollongren (Defensie) vlak voor de val van het kabinet nog besloot het leger extra taken te geven voor de bescherming van zeekabels die in Nederland aan land komen. De marine was overigens al een half jaar geleden begonnen de onderzeese infrastructuur waaronder internetkabels in kaart te brengen. De marine gaat onder meer duikteams samenstellen die deze kabels extra tegen de Russen moeten beschermen.
NLdigital heeft wel zorgen over stilvallende besluitvorming. ‘Als het nog lang duurt voor er verkiezingen zijn en de formatie op zich laat wachten dan staan we in Europa langere tijd minder sterk.’ Corbijn, hoofd beleid en public affairs: ‘Als digitalisering niet controversieel is, zou dat juist een reden kunnen zijn hier vol op in te zetten komende tijd. Het is immers de basis voor de vele transities waar Nederland nu voor staat. Een sterke digitale basis geeft een volgend kabinet de kans om die transities aan te pakken.’
Wat betreft de wishful thinking over Privacy Shield 2.0 die hier wordt geëtaleerd: als de VS hun “spionage wetten” zoals FISA sectie 702 niet aanpassen, komt er gewoon een Schremms-3 en sneuvelt ook dat geo-politieke en juridische gedrocht gewoon weer. Genoemde wet moet al dan niet in december dit jaar verlengd of afgeschaft worden, voor die tijd is er zeker geen opvolger van het Privacy Shield in het vooruitzicht, ook al wordt de EU nu onder druk gezet vanwege de oorlog in Oekraïne om maar snel akkoord te gaan. Zie ook https://epic.org/campaigns/fisa-section-702-reform-or-sunset/
@Fred, zo te zien krijgt privacy en betere beveiliging voor de ICT sector nog steeds geen prioriteit. De branche ziet zelfs voordelen van uitstel van wet- en regelgeving op gebied van digitalisering.
De ICT sector ziet verder weinig impact van de val van het kabinet. Ik betwijfel echter of de zoveelste vertraging bij de energietransitie en ruimtelijke ordening geen invloed zal hebben op de ICT sector. Verzwaringen van bijvoorbeeld het stroomnet en de realisatie van waterstoffabrieken vergen jaren. De eerdere val van het kabinet-Rutte III heeft ook al gauw anderhalf – twee jaar vertraging opgeleverd. Daar komt al gauw weer een jaar bij (als formeel besloten wordt tot nieuwe verkiezingen). Nederland gaat steeds meer achterlopen.
En hoe gaat het verder met de beveiliging van onze vitale ICT- en energie-infrastructuur in de Noordzee? Die kreeg pas anderhalf jaar geleden eindelijk aandacht van de politiek. Externe surveillance door de staat komt net een beetje op gang. Dat is op zich nog geen bescherming, maar wel een begin daarvan. Daarvoor moet je ook voldoende fysieke middelen kunnen inzetten en dankzij Balkenende en Rutte hebben we veel te weinig. Het zou me niet verbazen als de Russen de precieze locatie onze kabels en leidingen in de Noordzee beter in kaart hebben dan wijzelf. Minister Ollongren zegt niet voor niets “ondanks de vergrote inzet blijven bedrijven zelf verantwoordelijk voor de bescherming van hun vitale infrastructuur, zoals kabels en leidingen”. Maar wat kunnen die bedrijven doen tegen gewapende Russische marineschepen en “vissersschepen” met gewapende Russische huurlingen?
Verder heeft het Nederlandse kabinet net een investeringsbudget van 123 miljoen euro vrijgemaakt, uit het Nationaal Groeifonds van 20 miljard euro, om de arbeidskrapte op de ICT-markt op korte termijn tegen te gaan en er zou nog meer komen. Wat gaat daar mee gebeuren? De ICT-sector zal sowieso minder politieke aandacht kunnen krijgen, want een groot deel van het beleid zal als controversieel aangemerkt worden en dat beperkt de beleidsruimte.