Voor Europese overheidsorganisaties bestaan al richtlijnen om websites toegankelijk te maken voor mensen met een functiebeperking. Maar vanaf 2025 moeten ook bedrijven in de Europese Unie voldoen aan wetgeving die digitale toegankelijkheid verplicht maakt. Veel ondernemers hebben hier echter geen weet van, merkt Taeke Reijenga, algemeen directeur van internetbureau Level Level. Hij luidt de noodklok.
Bijna een kwart van de Nederlanders kampt met een beperking; voor hen is een drempelloze digitale toegang van websites en online-platforms van groot belang. Veel mensen denken bij een beperking aan mensen die blind, doof of immobiel zijn, maar het zijn ook mensen met dyslexie, die kleurenblind zijn, met een cognitieve beperking kampen, een tijdelijke beperking hebben (denk aan een gebroken arm) of minder digitaal vaardig zijn, zoals ouderen en laaggeletterden.
Inmiddels bestaat er voor overheidsinstellingen een Europese richtlijn voor digitale toegankelijkheid, al blijkt die in de praktijk vaak nog een papieren tijger. Maar wat veel commerciële organisaties niet beseffen is dat zij ook met wetgeving te maken krijgen en wel vanaf juni 2025. Dan dwingt de European Accessibility Act (EAA) 2019/882 toegankelijkheid namelijk marktbreed af. De EAA moet ervoor zorgen dat meer producten en diensten zoals smartphones, tablets, geldautomaten of e-books toegankelijk zijn voor mensen met een handicap.
Noodklok
Volgens Taeke Reijenga, die leiding geeft aan internetbureau Level, zijn veel organisaties echter totaal niet klaar om te voldoen aan de eisen van deze wetgeving. Sterker, hij stelt het merendeel nog nooit van de EAA gehoord en dus ook niet van eventuele boetes en verlies van klanten wanneer zij niet voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Uit onderzoek van Level onder de vijftien grootste Nederlandse webwinkels blijkt bijvoorbeeld dat het bij de helft ervan nog steeds niet mogelijk is voor bezoekers met een beperking om een bestelling te plaatsen.
In een opiniestuk op de website van branchevereniging DDA (Dutch Digital Agencies) luidt Reijenga dan ook de noodklok. Hij pleit voor ‘snelle actie en een publiekscampagne‘.
We kunnen natuurlijk wel rapporten blijven schrijven, onderzoeken doen, commissies inrichten, etc. etc.
Feit blijft dat bedrijfsleven en overheden al decennia nalatig zijn te voldoen aan wetten, richtlijnen en afspraken.
Van enige handhaving is immers niet of nauwelijks sprake.
Handhaving van het onmogelijke gaat voorbij het redelijke want sommige dingen los je niet op met wetgeving. Temmen van papieren tijgers is dan ook makkelijker dan een helpende hand bieden want de overheid schuift wel heel makkelijk het probleem door naar de markt. Tenslotte zou je de visuele beperking op kunnen lossen met audio maar de dubbele handicap van blind en doof wordt lastig. En een lage digitale geletterdheid helpt ook niet echt.
Ook helpt rapporten blijven schrijven, onderzoeken doen, commissies inrichten en wat bestuurlijk al dan ook bedacht wordt ook niet echt. Het is beter om te luisteren naar de praktijk want waar een wil is, is een weg. De ‘hacks of life’ gaan om wat je WEL kunt om zo de zelfredzaamheid te vergroten want ervaringen vanuit het veld leren dat sommigen vooral de noodklok voor eigen gewin luiden.
Prachtig dat iemand zich zorgen maakt over webwinkels maar als mantelzorger zie ik dat ouderen met visuele beperkingen al moeite hebben met de pinautomaat in de supermarkt. En dat is nog maar één van de vele drempels die ik zie in de praktijk, je blik veranderd namelijk wanneer jezelf met de feiten geconfronteerd wordt. Het wordt namelijk tijd dat we een beetje terug gaan drukken doordat ze in Brussel de realiteit verloren hebben.
Als schrijver van het stuk en de oproep aan (o.a.) overheid om in actie te komen wil ik graag reageren op beide voorgaande reacties.
Het is waar dat de overheid niet het beste voorbeeld geeft, ook niet wanneer het gaat om digitale toegankelijkheid. In 2021 voldeed 96% van de overheidswebsites niet aan de eis om volledig digitaal toegankelijk te zijn – daar zit beweging in maar dat illustreert niet een mooi voorbeeld wat richting het bedrijfsleven gebruikt kan worden. Dit neemt niet weg dat er Europese wetgeving aan zit te komen die het juist voor 4,5 miljoen Nederlanders die problemen hebben met het lezen, begrijpen en gebruiken van websites beter moet maken. Ik maak me niet zorgen om de webwinkels – die redden zich wel – maar juist om mensen die niet in staat zijn zelfstandig in hun levensbehoeften te voorzien en daar speelt het internet vandaag de dag een enorme rol in.
Overigens betreft de Europese wetgeving (de European Accessibility Act) niet alleen e-commerce maar juist diensten die het leven voor zoveel mensen met een vorm van een beperking makkelijker moet maken. Denk aan computers en OS’en, pinautomaten, kaartverkoop, mobiele apparaten, televisie apparatuur, telefoondiensten, diensten in relatie tot reizen en OV, bankieren en e-books.