Tien bedrijven maken gezamenlijk de gang naar de rechter om bezwaar te maken tegen het 3,5-GHz-frequentie-beleid van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK). De partijen willen zekerheid hebben over hun huidige en/of toekomstige dienstverlening. Anders is het in hun ogen onmogelijk om in 5G te investeren. De eerste regiezitting diende eind mei in de Rechtbank Rotterdam. De inhoudelijke zitting vindt hoogstwaarschijnlijk op 11 en 12 oktober plaats.
Het betreft de partijen Inmarsat Solutions (satellietbedrijf), de telco’s Vodafone, T-Mobile Netherlands, KPN en Venus & Mercury, Greenet Netwerk (aanbieder mobile private networks), VSC Observation (camerabewaking) en Schiphol, Havenbedrijf Rotterdam en Europe Container Terminals.
Op 25 mei jl. vond een regiezitting plaats waarbij de betrokken partijen hun beroepsstukken met een toelichting indienden. De partijen hebben tot 6 juli de gelegenheid om nadere stukken en zienswijzen in te sturen, die ook met de andere betrokkenen worden gedeeld. Het ministerie van EZK was ondanks diverse adviezen niet bereid om eerst te overleggen. Volgens ingewijden werd het tijdens de zitting duidelijk dat zij met een club ingehuurde juristen de confrontatie opzoekt. De rechter buigt zich vanaf 6 juli over de standpunten en bezwaren.
Kern van de bezwaren vanuit de managed network operators (mno’s) is dat EZK dit najaar na een forse vertraging de 3,5-GHz-band wil veilen maar nog veel onduidelijkheid laat bestaan over de beschikbaarheid van deze frequentieruimte die essentieel is voor een volledige uitrol van 5G in Nederland. Branchevereniging NLdigital trok hierover recent nog aan de bel bij het minister.
Voor alle partijen geldt dat de onzekerheid wat betreft het wegvallen van bescherming per 2026 voor bestaande vergunninghouders, de verhuizing van Inmarsat en het mogelijk schuiven van frequenties per 2030 het onmogelijk maakt om investeringen in 5G te doen. Dat geldt zowel voor de landelijke operators als de private netwerkgebruikers. Daarbovenop komt voor de private netwerken nog dat de landelijke operators de up/down-verhouding van data-doorvoer elk moment mogen aanpassen en zij dan na één jaar moeten volgen. Ook daar kun je bedrijfsmatig geen investeringen op gaan baseren.
Inmarsat en Griekenland
Volgens NLdigital gaat het met name om drie knelpunten. De eerste is de verhuizing van satellietbedrijf Inmarsat (‘de 112 ter zee’). Dat bedrijf gebruikt nu nog een belangrijk deel van de 3,5-GHz-band voor nood-, spoed- en veiligheidscommunicatie. EZK zou een overeenstemming hebben bereikt over de verhuizing van de C-Band-ontvanger die Inmarsat in Burum heeft staan naar Griekenland. Maar daar zitten nog de nodige losse eindjes aan.
Zo bleek tijdens de regiezitting dat EZK tot eind juni de tijd te wil nemen om van Griekenland betere garanties los te krijgen. Uit een recent ingediend stuk van Inmarsat blijkt dat Griekenland niet alleen de verlenging na vijf jaar niet kan garanderen, maar ook het recht voorbehoudt de vergunning tussentijds aan te passen. Een bij de beoogde locatie voor het grondstation gepland testtracé met 5G in de 3,5-Ghz-band in Griekenland, levert Inmarsat ook te weinig zekerheid op om het station in Burum te gaan verplaatsen.
Grotere onzekerheid
Een ander knelpunt is er rond de lokale partijen met vergunningen voor bijvoorbeeld bedrijfsnetwerken en cameranetwerken die lopen tot 1 september 2026. Deze vergunninghouders, waaronder VSC Observation, Schiphol, Havenbedrijf Rotterdam en Europe Container Terminals, willen garanties dat hun dienstverlening, – denk aan monitoring, het binnenhalen van vliegtuigen en het binnenloodsen van schepen -, indien zij naar andere banden overgaan, niet in gevaar komt. De telecombedrijven, die de nog te veilen 3,5-GHz-frequenties binnenhalen, willen weten of zij geen last krijgen van storingen in de buurt van deze lokale netwerken.
De telco’s hebben tevens moeite met de zogeheten spectrum-herallocatie waar mogelijk na 2030 sprake van is. Er moet straks worden geboden op gebruiksrechten tot 2040.
Een aantal frequentie-experts meldde eerder dit jaar ook nog dat de geplande veiling van de frequentieband rond 3,5 GHz onvoldoende rekening houdt met kleine aanbieders van private 5G-netwerken. De voorwaarden van de veiling zijn in hun ogen vooral gunstig voor de grote landelijke telecomaanbieders en in het nadeel van een ‘greenfield operator’ als Venus & Mercury Telecom uit Amsterdam. Sommige experts rekenen er nu al op dat gezien de onzekerheid, die tijdens de rechtszaak alleen maar is toegenomen, de veiling niet meer in 2023 gaat plaatsvinden. Daardoor raakt Nederland nog verder achterop met de uitrol van 5G.
