De Chinese (cyber)spionage in Nederland loopt de spuigaten uit. De militaire inlichtingen- en veiligheidsdienst (MIVD) signaleert een niet aflatende stroom Chinese cyberaanvallen. Onlangs nog probeerden hackers uit dat land binnen te dringen in het netwerk van de Nederlandse overheid.
Het jaarverslag van de MIVD schetst een onthutsend beeld van de agressieve manier waarop de regering in Beijing bezig is Nederland te ondermijnen. Nederlandse (defensie)bedrijven en kennisinstellingen zoals universiteiten zijn op grote schaal doelwit van Chinese spionage. Dit geldt met name voor de halfgeleiderindustrie, kwantumtechnologie, lucht- en ruimtevaart en maritieme industrie.
China steelt wapenontwerpen. Het land zendt ook grote aantallen talentvolle Chinese studenten en professionals naar Nederland om kennis te ‘halen’. Sommige promovendi krijgen opdrachten vanuit Beijing mee om naast hun wetenschappelijke werk ook militaire doelen te dienen. De MIVD heeft vastgesteld dat academische samenwerking met Chinese promovendi het risico met zich meebrengt dat Nederlandse kennis bijdraagt aan de opbouw van de Chinese krijgsmacht.
De MIVD concludeert dat de dreiging die uitgaat van het Chinese leger, groot is. De dienst waarschuwt dat in China civiele bedrijven en onderwijsinstellingen nauw verweven zijn met het leger. In de praktijk valt tussen deze twee werelden nauwelijks onderscheid te maken. Dit maakt de uitvoering van het Nederlandse exportcontrolebeleid extra lastig.
Koploper
Volgens de MIVD investeert China extreem veel geld in militaire toepassingen van kunstmatige intelligentie, quantumcomputers en quantumsensoren. ‘Deze investeringen zijn bijna niet te evenaren door het westen’, aldus het jaarverslag. Een voorbeeld van zo’n ‘dual use’-toepassing is een netwerk van quantum-communicatiesatellieten. De Chinese Academy of Sciences werkt aan zo’n netwerk waarmee China uiteindelijk naar een wereldwijde dekking streeft.
De Chinezen ontwikkelen quantum-communicatienetwerken in de ruimte met wereldwijde dekking en wil hier koploper worden. Daarvoor worden onder andere satellieten gebruikt waarbij ook nadrukkelijk naar de militaire toepassing wordt gekeken. Door kwantumcommunicatie kun je sneller, veiliger en wereldwijd communiceren. Deze vorm van communicatie is moeilijker om te intercepteren. Dat is een groot militair voordeel.
Er worden door de Nederlandse staat duidelijke prioriteiten gesteld bij contraspionage. ‘Naar welke landen de diensten (AIVD en MIVD) onderzoek doen, wordt vastgesteld door de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de minister van Defensie en de minister-president als minister van Algemene Zaken.’ ‘De keuze van de landen wordt vastgelegd in de zogeheten Geïntegreerde Aanwijzing Inlichtingen en Veiligheid.’ Het ministerie van Economische zaken kan, met haar korte kortetermijngerichtheid en anderen minder voor de voeten lopen. Gelukkig krijgen ze bij Economische zaken door dat de Vier vrijheden van de EU niet gedeeld zullen worden door tanende en opkomende grootmachten met een heel andere politieke geschiedenis en structuur.
De Volksrepubliek China is één van die landen waarnaar Nederland nadrukkelijk onderzoek doet wegens een offensief cyberprogramma, zoals is aangegeven in een apart hoofdstuk “China’s twee gezichten op het wereldtoneel’. De AIVD schrijft ‘Het land zet alle middelen in die het nodig vindt om zijn lange termijn economische doelen te halen, ook spionage en (kennis)diefstal.’ China komt meestal met geen of een ingetogen respons op dit soort beweringen, zeker niet bij kleine landen zoals Nederland. China heeft nu meteen opvallend fel gereageerd, feller dan op de beschuldigingen dat China in onder andere Nederland eigen en illegale politiebureaus heeft opgezet als onderdeel van de lange arm politiek. China wil uiteraard zo weinig mogelijk aandacht trekken bij wat zelf doet, om slapende instanties niet wakker te maken.
Het beleid van militair-civiele fusie bij Chinese bedrijven betekent voor ons dat samenwerking met een Chinees hightech bedrijf, ook samenwerking met het Chinese leger is. Voor universiteiten geldt hetzelfde. Al vanaf het begin van de Pingpongdiplomatie in de jaren ‘70 heeft China grote aantallen, vaak zeer talentvolle, studenten naar onze universiteiten gestuurd, eerst naar TUD en later naar de andere universiteiten, met nadruk op technologische richtingen. Die Chinese studenten gedragen zich anders dan de vele andere Aziatische studenten. Ze gaan gepland naar huis en zetten de kennis in op een geheel eigen wijze. Bijvoorbeeld voor de samenwerking tussen China en Iran op het gebied van gezichtsherkenning. China gebruikt die voor het opsporen van bebaarde moslims in Oost-China en Iran om protesterende Iraanse vrouwen zonder hoofddoekjes op te sporen. Dit zou voor ons een reden moeten zijn om zeer terughoudend te zijn met de aanschaf van surveillancesystemen uit China, omdat wij zo hun ontwikkelingen meefinancieren. Samenwerking op het gebied van AI en kwantummechanica, lijkt me dan ook zeer onverstandig gezien aangezien China steeds meer overgaat van assertiviteit naar agressiviteit. Extra reuring door de al geplande “Vreedzame” hereniging met Formosa/Taiwan door het Volks Bevrijdingsleger, is niet in ons belang, zeker niet nu in Oekraïne overduidelijk blijkt wat de gevolgen zijn van een mislukte detente in Europa, een paar decennia geleden.
En laten we duidelijk zijn, onze sector moet sowieso het hacken zo veel als mogelijk tegen houden, persoonsgegevens goed beveiligen, et cetera.
Als je buitengesloten wordt dan moet je weer een toegang zien te vinden in eerdere globalisme van een vrij verkeer in informatie. Wat betreft het Amerikaanse protectionisme van patenten moeten we niet de bedrijfsspionage door bedrijven vergeten. Edward Snowden leerde ons een les aangaande het te goed van vertrouwen zijn.
Nauwe verwevenheid van multinationals met een staat als het om gemeenschappelijk geopolitieke belangen gaat bestaat er al sinds Oost/West Indische Compagnie. Benieuwd hoeveel informanten van inlichtingsdiensten op de loonlijst staan van bedrijven met een statutaire zetel in Nederland. Ik zou het namelijk dom vinden als er geen gebruik gemaakt wordt de ogen en oren ter plaatse.
Het ontwikkelen van quantum-communicatienetwerken in de ruimte met wereldwijde dekking kost waarschijnlijk net zoveel geld als een wereldwijde dekking voor een navigatienetwerk. Recentelijk was er namelijk nog een discussie over het innovatiefonds van de NAVO om civiele techniek een militaire toepassing te geven, de ‘duale use’ betreft namelijk ook de biotechnologie.
Quantum-communicatienetwerken klinken niet als massavernietigingswapens, militaire inzet van AI ook niet.
Quantum communicatienetwerken en massavernietigingswapens, dat is een heel andere discussie. Mochten er dictators zijn die massavernietigingswapens willen gebruiken, dan kunnen quantum communicatienetwerken, -computers daarbij pas een rol gaan spelen bij een next generation van wapensystemen, inclusief Command, Control, Communication Warfare systemen. Maar dat zal nog enkele decennia duren.
De inzet van conventionele oorlogsmiddelen is steeds meer gekoppeld aan sensoren, informatieverwerking. De tijd tussen ontdekking van doelen (vaak via sensoren) en een beslissing is daardoor meestal enkele seconden tot nog geen minuut.
In een geïntegreerde hybride multidimensionale oorlog, zoals in Oekraïne, is er sprake van cyber warfare, ook bij de satellietverbindingen. Die schade is relatief gering, vooral omdat de acties van Russische kant niet goed zijn gecoördineerd. Het gaat bij oorlog nog steeds om staal en springstoffen. Niet dat de (neven)schade van cyberaanvallen in 2017 door Sandworm / Frozenbarents / Unit 74455 met de gijzelsoftware NotPetya, niks voorstelt, maar het is van een andere orde.
AI wordt steeds meer gebruikt, van autonome wapensystemen tot gezichtsherkenning bij slachtoffers. En natuurlijk is het een kwestie van tijd dat quantum communicatienetwerken ook bij conventionele oorlog een belangrijke rol gaan spelen.
Nee, dezelfde discussie want hele idee van ‘dual use’ gaat om civiele techniek inzetten voor militaire doeleinden. Neem bijvoorbeeld Starlink die het offensieve gebruik door Oekraïne beperkte want 1+1=3 van next generation wapensystemen aangaande een license to kill kan de payload van de drone een virus zijn. Massavernietigingswapens in handen van terroristen, ik kan me nog een tijd herinneren dat we Saddam Hoessein hierom vreesden.
Verklaar nader.