Gordon Moore, mede-oprichter van Intel, is op 24 maart 2023 overleden op 94-jarige leeftijd. Zijn naam wordt voor altijd in verband gebracht met de Wet van Moore, zijn voorspelling in 1965 dat elke twaalf maanden het aantal transistors dat op een chip past, verdubbelt. Dat aantal stelde hij in 1975 bij naar een verdubbeling elke twee jaar. Zijn wet houdt nog steeds stand, ondanks dat het einde ervan al regelmatig is voorspeld.
Gordon Moore rondde in 1950 zijn studie chemie af aan de Universiteit van Californië – Berkeley. In eerste instantie koos hij voor de wetenschap want hij had geen ambities om de stichter van een groot bedrijf te worden. Zo promoveerde hij in 1954 in scheikunde en natuurkunde aan het California Institute of Technology om daarna post-doctoraal onderzoek te doen De zachtaardige Moore noemde zich later terugkijkend iemand die ‘per ongeluk’ ondernemer is geworden.
Moore raakte in contact met de later omstreden natuurkundige William Shockley (mede-uitvinder van de transistor) die hem binnenhaalde bij de Shockley Semiconductor Laboratory-divisie van Beckman Instruments. Met nog zeven andere onderzoekers (door Shockley omschreven als de ‘Traitorous eight’) richtte hij in 1957 met steun van investeerder Sherman Fairchild het chipbedrijf Fairchild Semiconductor op.
Fairchild Electronics
Daar werkte Moore met andere onderzoekers om van de drie meest voorkomende elementen op aarde – zuurstof, silicium en aluminium – onderdelen van geïntegreerde circuits (ic’s) te maken. In 1965 vroeg het Amerikaanse tijdschrift Electronics aan Moore, inmiddels bij Fairchild hoofd R&D geworden, een voorspelling te doen over de ontwikkeling van de nog jonge chipindustrie. Moore berekende dat tussen 1959 – het Jaar Nul van de transistor – en 1965 het aantal onderdelen (transistors en weerstanden) op een chip iedere twaalf maanden was verdubbeld: van één in 1959, naar 64 in 1965. Hij voorspelde dat deze verdubbeling ook in het volgende decennium ieder jaar zou plaatsvinden. ‘Het was een vrij eenvoudige observatie’, verklaarde Moore later, ‘het is vreemd dat ik door deze voorspelling zo bekend ben geworden.’
Fairchild Semiconductors was een broedplaats voor allerhande chipbedrijven. Over een tijdspanne van zo’n 20 jaar kwamen uit Fairchild 65 bedrijven voort – de Fair Children – waarvan wordt gezegd dat die de basis vormden voor Silicon Valley. Ook Moore startte met collega Robert Noice een eigen bedrijf: NM Electronics, daarna omgedoopt tot Intel, met steun van kapitaalverschaffer Arthur Rock. Het bedrijf concentreerde zich op het verfijnen van de siliciumverbindingen tussen transistors op chips. Deze technologie, gebaseerd op mos (metal-oxide semiconductor), bezorgde Intel veel roem en geld. Geluk was daarbij aan hun zijde. ‘Als deze technologie ook maar iets moeilijker was geweest, dan hadden we niet over voldoende financiële middelen beschikt om Intel van de grond te krijgen’, zei Moore in een interview met Red Herring.
Microprocessor
In 1970 kreeg Intel de opdracht van het onbekende Japanse concern Visicom om dertien verschillende chips te ontwerpen voor zakrekenmachines. Het kleine ontwerpteam van Intel kon deze opdracht onmogelijk aan. Ted Hoff, één van de ontwerpers van Intel, stelde daarom voor alle functies van de dertien chips op te nemen in één architectuur. Dit ontwerp zou, volgens Hoff, ook gebruikt kunnen worden in controlesystemen voor liften en verkeerslichten. De microprocessor was geboren, schreef Computable in een profiel over Intel en Moore uit 1997.
In 1975, toen Intel een voorname speler in de chipindustrie aan het worden was, stelde hij de wet bij. De verdubbeling van het aantal transistors op een chip zou volgens hem iedere twee jaar plaatsvinden. Daarin bleek hij naderhand toch te pessimistisch. Tussen 1960 en 1997 vond de verdubbeling van de dichtheid van transistors namelijk iedere achttien maanden plaats.
Gouden regel
De Wet van Moore groeide uit tot de gouden regel voor de elektronica-industrie en een drijvende kracht achter het hoge tempo van technologische innovatie. Bedrijven realiseren zich dat ze zich aan Moore’s vooruitziende blik moeten conformeren om niet achterop te raken. Er worden steeds snellere, kleinere en betaalbaardere transistors ontwikkeld. En hoewel het einde ervan al verscheidende malen is aangekondigd, staat de wet nog steeds overeind. Intel verklaarde in december 2021 aan verschillende nieuwe technologieën te werken om vast te kunnen houden aan de wet van Moore, ook na 2025. Het bedrijf wedt concreet op drie manieren om dit te bereiken: meer transistoren, nieuwe capaciteiten geven aan het silicium en kwantumcomputing.
Intel bleef in zijn beginperiode bewust een tijdje onder de radar. Het chipbedrijf ging van start terwijl de ‘culturele revolutie’ van de jaren zestig in alle hevigheid was losgebarsten. Gordon Moore beschouwde zichzelf graag als één van de echte revolutionairen van de jaren zestig. Hij sprak dan wel over de informatierevolutie.
Lees hier het in memoriam over Gordon Moore van Intel.
Gordon Moore is als visionair heel pragmatisch verder gegaan met de mogelijkheden van halfgeleiders, daar waar waar bijv. Philips met haar wisselend beleid steeds weer op marktontwikkelingen is gaan wachten. Veel managers rond Gordon Moore zijn elders ook ver gekomen en dat zegt ook wat over Moore
Visionairs hebben visie, bij Philips hebben ze alleen maar bestuurders. Een markt maken of deze volgen gaat om het juiste idee op het juiste moment want die snellere paarden losten vooral het probleem van een inefficiëntere code op. Intel is mede zo dominant geworden door innige samenwerking met Microsoft welke om een consumerization van ICT gingen. En dat levert een nieuw probleem op want de nieuwe revolutie gaat om het klimaat, als Intel de bakens hierin niet verzet dan verzet Brussel zich straks.