Het Mobile World Congress (MWC), dat eind vorige maand plaatsgreep in Barcelona, heeft de onzekerheid over de toegevoegde waarde van 5G vergroot. Ook Annemarie Sipkes, directeur Telecom, Vervoer en Post bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM), zag nog geen grootschalige toepassingen die voluit gebruikmaken van de extra mogelijkheden die 5G biedt. Voordelen als een lagere latency en zeer hoge snelheid laten zich nog niet in financiële voordelen vertalen.
Wandelend over de beursvloer ziet Sipkes wel enkele lichtpunten. Een daarvan is virtual/augmented reality. In het Nederlands paviljoen op het MWC toonde it-dienstverlener Fectar uit Den Bosch een applicatie om eigen vr- en ar-ruimtes te maken. Bedrijven kunnen daarmee interactieve 3d-omgevingen bouwen waarin ze hun personeel kunnen trainen. En Deutsche Telekom kondigde een vorm van Cellular V2X aan waarbij een chip in een auto communiceert met een chip in een fiets. Dankzij de snelheid van 5G ziet de auto op tijd de fietser uit een straat schieten waardoor deze is te ontwijken.’ Hiervoor is wel 26 GHz nodig, een frequentie met een zeer hoge capaciteit en de mogelijkheden voor ultra lage vertraging.
Sipkes zat samen met onder meer de Belgische telecom-minister Petra de Sutter en vertegenwoordigers van Telefónica en TIM in een forum gericht op regelgeving en concurrentiebeleid. Conclusie was dat de EU ondanks haar duidelijke digitale ambitie achterblijft bij de VS en China als het gaat om de acceptatie en inzet van 5G. Er zijn ook aanwijzingen dat de meeste EU-landen via bestaande netwerken geen vergelijkbare kwaliteit van dienstverlening leveren. Sipkes: ‘De EU heeft zich als doel heeft gesteld om in 2030 voor elke burger een snelheid van 1 GB/seconde beschikbaar te hebben. Alle bewoonde gebieden van Europa moeten 5G-dekking hebben. 2030 is best snel. Het is de vraag of we daar op tijd klaar voor zijn.’
Geveild
In Nederland loopt 5G momenteel over 4G-antennes, want de 5G-frequenties waaronder de belangrijke 3,5 GHz moeten nog worden geveild. ‘Voor non-standalone-5G die wordt ondersteund door bestaande 4G-infrastructuur, is de dekking in Nederland goed. Bijna alle antennes zijn hiervoor ingericht.’ KPN bijvoorbeeld heeft vorig jaar meer dan duizend van zulke 5G-antennes toegevoegd.
Sipkes ziet nauwelijks meer witte vlekken, maar in het dichtbevolkte Nederland is dat in vergelijking met andere Europese landen ook een minder grote opgave. Elders in de EU gaat de uitrol van nieuwe antennes minder snel. Dit komt deels ook omdat de vergunningverlening in Europa vrij complex is. In de VS mogen staten geen extra eisen stellen, terwijl in de EU elke lidstaat nationaal, regionaal en lokaal eigen regels uitvaardigt. Al die antennes moeten weer op een glasvezelnetwerk worden aangesloten alvorens signalen op het 5G-netwerk belanden. De zwakste schakel bepaalt ook hier de snelheid. In Barcelona bleek dat sommige EU-lidstaten op dit gebied nog zoekende zijn.
Ecosysteem
Sipkes’ bijzondere aandacht ging uiteraard uit naar de marktstructuur. Een uitgebreid ecosysteem van bedrijven faciliteert de digitale transformatie. Denk aan de aanbieders van draadloze communicatie, de bedrijven die daar rekenkracht achter zetten, de chipbouwers en de leveranciers van platforms en applicaties. Behalve de telecombedrijven zitten daar tegenwoordig ook grote cloudproviders bij. Bedrijven als AWS, Microsoft en Google helpen met het beheer van het hele mobiele systeem.
De ACM-directeur, tevens tot voor kort voorzitter van Berec (organisatie van Europese regelgevers voor elektronische communicaties), zag daar in Barcelona fraaie voorbeelden van. In Japan heeft NTT Docomo het beheer van het hele mobiele systeem inclusief de centrales gevirtualiseerd. Van die centrales staan bij AWS-backups in de cloud. Bij een aardbeving al dan niet gevolgd door een tsunami kan de Japanse telecomgigant binnen twee minuten veertig procent van het netwerk via AWS in de cloud laten lopen. Omdat alles is gespiegeld, kan binnen vijf minuten zelfs honderd procent van het mobiele verkeer ongestoord doorgang vinden. Ook Swisscom heeft een dergelijke oplossing. AT&T heeft het beheer van systemen inclusief veiligheidsupdates in Amerika volledig virtueel gemaakt.
Sipkes: ‘Voorbeelden van bedrijven die zich weerbaar hebben gemaakt tegen natuurrampen en andere redenen tot uitval.’ De samenwerking tussen telecombedrijven en grote cloudproviders versnelt zich. Voor ACM een reden om deze ontwikkeling op de voet te volgen, want niet denkbeeldig is het gevaar van een ‘vendor lock-in’. ‘Je moet niet de ene kwetsbaarheid met de andere uitruilen,’ verduidelijkt Sipkes.
Interessante ontwikkeling
Een andere interessante ontwikkeling is die van het GSMA Open Gateway Initiative. Een groep van 21 mobiele providers biedt gestandaardiseerde interfaces naar hun telecommunicatie-infrastructuur. App-ontwikkelaars en cloud-aanbieders krijgen met deze open-api’s uniforme toegang tot diensten zoals authenticatie, lokalisatie, cybersecurity en facturering. Sipkes: ‘De kwaliteit van de netwerken en dienstverlening kan daardoor worden vergroot.’ Ze denkt ook dat dit de toepassing van ai op het beheer van het internetverkeer versnelt. ‘Dan gaan we echt stappen zetten in efficiency en kwaliteit van datastromen.’
Jammer dat Annemarie niets over Open RAN, neutral hosts en private 5G netwerken weet te melden, aanvullend op het Open Gateway initiatief van de GSMA. AI zal ook in de edge(s) een grote rol gaan spelen en dezelfde cloudpartijen die MNO’s bedienen zijn ook erg druk bezig met private network dienstverlening. Misschien is 5G uiteindelijk toch belangrijker voor bedrijfs- en missiekritische toepassingen dan voor de massa-consumentenmarkt van de MNO’s?