Een organisatie moet kunnen inspelen op gebeurtenissen die zich tijdens de operatie voordoen. Niet alleen om bedrijfsprocessen te stroomlijnen en efficiënt te werken, maar ook om klanten tijdig en naar tevredenheid te bedienen, en om de ervaring van de klant optimaal te houden.
Voor veel organisaties is de bedrijfsvoering een hele keten aan processen geworden, waarin continue gebeurtenissen (events) optreden waarop geacteerd moet worden. Deze event-driven manier van werken vereist een hoog niveau van digitalisering en orkestratie. En dat roept om een flexibele inrichting van kernsystemen.
We kennen het nog wel van vroeger: de doos met dominostenen. Je zet een rijtje achter elkaar, je geeft de eerste een tikje en de rest volgt vanzelf. Vandaag de dag zijn er zelfs tv-programma’s waarin professionele stenenleggers de mooiste parcoursen uitzetten, waarbij er acties worden getriggerd door vallende stenen. En om de opsomming compleet te maken, kun je als organisatie teambuildingsessies doen waarbij je met allerlei materialen een gesloten keten van bewegingen kunt maken. Zo ontstaat een geïntegreerd geheel van actie, reactie, actie – waarbij de kunst uiteraard is om een baan zo aantrekkelijk en verrassend mogelijk te maken, zonder te grote risico’s op verstoringen. Dit is een wankel evenwicht.
Keten van events
Wanneer deze exercitie met collega’s onder het genot van een borrel en bitterbal plaatsvindt, is de druk niet zo hoog. Maar in de dagelijkse praktijk komen we dit concept ook tegen, en dan nog een stuk complexer. Bijvoorbeeld op een luchthaven kun je je geen ontbrekende dominosteentjes permitteren. Het begint al wanneer je incheckt en je bagage afgeeft. Een applicatie registreert deze twee events, en geeft aan de luchtvaarmaatschappij door dat je aanwezig bent. Een andere applicatie rapporteert vervolgens wanneer je door de douane bent geweest. Applicatie nummer drie informeert je dat het tijd is om naar gate te gaan, op basis van waar je je op de luchthaven bevindt. Soms moet je immers nog een eind lopen. En terwijl je je in de terminal bevindt, kunnen tevens de laatste aanbiedingen bij de taxfreewinkel naar je smartphone gepusht worden. Het is een keten van events die elkaar in gang zetten.
En iets vergelijkbaars gebeurt dag in dag uit bij bedrijven. Neem de farmaceutische industrie, waar partijen in het kader van r&d met elkaar samenwerken en documenten uitwisselen met toezichthouders. De ene (trans)actie vraagt om een vervolgactie en een terugkoppeling aan de keten. We zien ketens van processen, die gevoed worden met events. Dit terwijl van een organisatie verwacht wordt dat deze steeds sneller en effectiever omgaat met deze complexiteit en dynamiek.
Netwerk van stakeholders
Al deze acties lijken voor ons als reiziger of consument de normaalste zaak van de wereld, maar in feite gaat hierachter een forse dosis complexiteit schuil. Er is sprake van een netwerk van stakeholders, die – idealiter – gezamenlijk een gestroomlijnde keten vormen. Al deze stakeholders, zoals luchtvaartmaatschappijen, afhandelaars, luchthavenmedewerkers en reizigers ontvangen en leveren data die elkaars acties beïnvloeden. Een luchthaven is dan ook bij uitstek een event-driven omgeving en dat legt een grote druk op de it-infrastructuur. Omvangrijke en doorgaans wat logge kernsystemen moeten met elkaar kunnen communiceren en met talloze vaak meer customer-centric-applicaties. Automatisering en intelligente integratie en orkestratie zijn nodig om de gigabytes aan data bruikbaar te maken voor alle processen en stakeholders op de luchthaven. En de dynamiek die we zien binnen dit voorbeeld van luchthavens, zien we eigenlijk binnen heel veel sectoren.
Om zo’n datagedreven en ketengerichte aanpak mogelijk te maken, mag data niet langer vastzitten in applicaties, maar moet het vrij kunnen stromen om ieder proces op het juiste moment en met de juiste informatie te kunnen ondersteunen.
Slimme orkestratie
Je kunt dit realiseren door met slimme orkestratie processen in hoge mate te automatiseren. Het slimme wordt verzorgd door het toepassen van businessregels. Door dit soort intelligentie toe te voegen, kom je tot automatische besluitvorming, die resulteert in soepele processen, tevreden medewerkers en reizigers. Vanuit deze orkestratie benadering kun je ook slimme, kleine en flexibele componenten toevoegen aan je bestaande it. Juist om meer waarde uit je bestaande it te halen, zonder veel kosten, lange doorlooptijden en andere obstakels.
We zullen zien dat steeds meer organisaties onderdeel van een keten zijn en afhankelijk worden van data uit applicaties van derden. Wees je bewust van de kansen die deze event-driven manier van werken oplevert, maar besef tegelijkertijd dat je moet gaan denken in termen van het dominospel. Denk na over de procesgang, zorg dat applicaties met elkaar kunnen communiceren – heen en terug – en weet dat een event ongetwijfeld een volgend event in gang zet. Door te werken met business-rules kun je op eenvoudige wijze de procesgang sturen en de regie over de keten bewaren.
Wat betreft een ketendenken vrees ik het loketdenken, we kijken niet verder dan het eigen hokje waardoor event-driven nogal reactief wordt. Actie leidt tot reactie alleen is het de vraag of daar nog keuze mogelijkheden in zijn want het shop & fly is geconditioneerd gedrag. Gelijkertijd gaat het opportunisme van data gedreven in een keten om de timing, bepaalde uitkomsten zijn pas mogelijk als de voorgaande stappen afgerond zijn. Zie hier de uitdaging van transactionele oplossingen als het om de belastingen gaat.
Een opiniestuk waarin alle ingrediënten van de it-faalindustrie weer eens voorbij komen: event-driven, data-driven, ketens van events en processen, orkestratie, business rules, et cetera.
De metafoor van de dominostenen is dan ook niet handig gekozen, omdat het precies aangeeft waar het misgaat en mis kan gaan:
1. ketens van events en processen werken sterk complexiteitsverhogend (processpaghetti); het maakt niet uit of je dit nu lowcode, bpm(n) of orkestratie noemt.
2. weinig flexibel, want hoe gemakkelijk kan worden afgeweken van uitgezette parcoursen?
3. de beruchte domino-effecten, die duiden op een toenemende chaos en instabiliteit.
4. de kans op ontbrekende dominosteentjes, waardoor de zaak anderszins vastloopt.
Stabiele bedrijfsapplicaties zijn dan ook niet gebaseerd op opeenvolging (van processen) maar op herhaling (van dienstverlening).
Een herhaling van de dienstverlening gaat om de opeenvolging van processen, van de eerste stap tot de laatste stap is er een estafette waarin het stokje doorgegeven wordt. Wat betreft de ingrediënten van recept tot maaltijd is het loketdenken als de afhaalchinees, snel en makkelijk maar zonder besef van wat er in de keuken gebeurt.
Actie leidt tot reactie gaat om de derde wet van Newton want het is inderdaad een opiniestuk met een slechte metafoor omdat het dominospel om de keten van aansluitende ‘puzzelstukjes’ gaat en niet om de wetmatigheden van de zwaartekracht. Deze auteur gooit dan ook alles door elkaar heen als ik van een keten van events naar een netwerk van stakeholders ga.
Oudlid, met dat onderscheid tussen opeenvolging en herhaling komen we weer op dat heel complexe vraagstuk van de menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid.
Eén van mijn favoriete proefschriften over het denken van Heidegger is nog altijd: “Vrijheid en tijd”, met de ondertitel: “Het begrip herhaling in Heideggers Sein und Zeit” van psychiater en filosoof (en hoogleraar) Gerben Meynen.
Wat betreft ontologie is Heidegger de belangrijkste denker van de twintigste eeuw (vraag maar aan ChatGPT) en de middelste van de grote 3 naast elkaar op deze wiki-pagina: https://en.wikipedia.org/wiki/Phenomenology_(philosophy)
Inmiddels zijn heel veel Nederlandse filosofen door het denken van Heidegger heengegaan, en de veruit belangrijkste is wat mij betreft Gerard Visser.
Op basis van het voorgaande ben ik uitgekomen bij een grote naam in de Nederlandse geschiedenis, die vooral bekend staat als schrijver en nauwelijks als filosoof, namelijk…… Simon Vestdijk (1898–1971).
In zijn omvangrijke oeuvre zijn nauwelijks filosofische publicaties te vinden, maar De toekomst der Religie uit 1952 is precies het meesterwerk waar het nu om draait.
In dit boek is aan het eind van hoofdstuk 2 een schema van 3 menstypen te vinden waarin ik mij volledig kan vinden, en dat ziet er in zijn eenvoudigste vorm zo uitziet:
1. het metafysische type.
2. het sociale type.
3. het mystiek-introspectieve type.
Het boeiende is nu dat hij in de hoofstukken 3, 4 en 5 dit schema verder uitwerkt en er in daaropvolgende hoofdstukken een ander schema overheen legt:
1. het metafysische type — gedesintegreerd
2. het sociale type — geïntegreerd-extravert
3. het mystiek-introspectieve type — geïntegreerd-introvert
Het zal je misschien verrassen, maar het is precies dat sociale type dat ik zou willen koppelen aan werkelijkheid (en de filosofische discipline die hierover nadenkt, namelijk: ontologie). Een moeder zegt tegen haar kind: “Je fietsje staat in de garage”, en waarom zou zij hierover liegen? Door het leren van de taal komt het kind allereerst in de waarheid (en daarmee in de werkelijkheid) te staan.
Lang verhaal kort: ontologie, of het zijn, behoeft een aanvulling van zowel metafysica (het denken) – maar dan niet meer gedesintegreerd! – en mystiek (het handelen).
Maar nu eerst dat meesterwerk van Simon Vestdijk die je hier voor een luttel bedrag kunt bestellen: https://www.boekwinkeltjes.nl/
Een ander fascinerend boek dat ik zeer kan aanbevelen is van zeer recente datum, namelijk van hoogleraar metafysica Gert-Jan van der Heiden: Metafysica, Van orde naar ontvankelijkheid (2021).
En dan wordt het interessant, want in dit hele boek is geen woord over mystiek te vinden!
Jack,
Ik dacht dat in de huidige tijd het denken in menstypen nogal verdacht is, niet in de laatste plaats omdat Heidegger nogal antisemitisch was. En vooringenomenheid in AI vanuit de westerse moraal schijnt dan ook een dingetje te zijn als het om de herhaling van een geschiedenis gaat. Want de taal is niet de waarheid zoals je voorbeeld van een mededeling van een moeder tot haar kind duidelijk maakt. De vraagstelling over waarom zou ze hierover liegen gaat om het weten versus het denken.
Ik ben dan ook meer van de filosofie van Johan Cruijff want als je weet waar de bal neerkomt dan hoef je niet zo hard te rennen, mits je op tijd vertrekt. Want theorie versus praktijk zit het gelijk in het proeven van de pudding, in de RTFM van lezen of doen schijnt de moderne polarisatie om theoretisch opgeleiden en praktisch opgeleiden te gaan.
Oudlid, ik probeer toch even verder door te dringen in jouw Cruijffiaanse logica.
Het lijkt erop dat waarheid voor jou een kenmerk is van het denken en niet van het weten. En daar valt iets voor te zeggen, gezien een bekende omschrijving van waarheid als de overeenstemming van het denken met het ding (“adaequatio intellectus et rei”).
Het weten gaat dan vooraf aan het denken; kent geen toetsing aan de werkelijkheid en is dus geen aspekt van waarheid.
Voor jou is waarheid een kenmerk van het denken en niet van het handelen (of doen).
En daarin heb je ongelijk. Het handelen is evengoed een aspekt van de waarheid, want voor een volgende kop koffie ga je wel naar de keuken en niet naar de badkamer (zonder hierover ook maar een seconde na te denken).
Uiteraard is dat volledig conform Heidegger, maar dat werk ik nu niet verder uit.
Zie desgewenst “Twee wegen naar de waarheid” op blz. 114 van het uitmuntende “Heidegger. Een visuele introductie” van Jeff Collins en Howard Selina.
Merk op dat je volzin over de filosofie van Johan Cruijff geen enkele context nodig heeft om te begrijpen dat het hier over voetbal gaat.
Dat Simon Vestdijk één van de grotere denkers van de twintigste eeuw is blijkt ook uit deze briljante tekst:
https://www.dbnl.org/tekst/_maa003195601_01/_maa003195601_01_0068.php
Overgenomen in Word en dubbelzijdig uitgeprint niet meer dan 4 A4-tjes.
Adaequatio intellectus et rei of VERITAS est adaequatio intellectus et rei? Waarheid is voor mij niet een kenmerk van het denken maar acceptatie van iets dat overtuigend bewezen is. En weten waar de bal neerkomt gaat dus om (enige) kennis over natuurkundige wetten. Wat betreft de DIKW piramide volgt het één uit het ander, de informatie van de Newton parameters gaat om meten is weten waarbij we steeds meer data gedreven worden. Alles is voetbal want het bewijs van een werkelijkheid gaat om de uitslag, wie de meeste doelpunten maakt wint het spel. Filosofie is bewijs uit het ongerijmde, als een redenering niet onomstotelijk bewezen is met een experiment dan blijft de twijfel.
In twee wegen naar de waarheid een ‘gedachte experiment’ over de voorspellende AI want business rules zijn als de spelregels in het voetbal. Bij data gedreven werken in de DIKW piramide zou je het fenomeen matchfixing kunnen signaleren, eerlijke competitie stelt grenzen aan het handelen. Je bent vrij om te denken maar als het omgezet wordt in een onrechtmatig handelen dan treden er bepaalde processen in werking.
Wat voegt het toe want dat wisten we toch al, maar is iteratief waarde toevoegen niet sowieso incompetent als je er net als Cruijff voor kunt kiezen om de fout niet te maken voordat je hem maakt. Zoveel mensen, zoveel overtuigende bewijzen die zij menen te zien : “Of course it is happening inside your head, Harry, but why on earth should that mean that it is not real?”.
Zouden Dino en Oudlid nu dan aan het eind van hun Latijn zijn?
Ik ben benieuwd Jack want hoewel Dino het zelf mogelijk niet begrijpt gaat de psychologie van het denken om het spiegelbeeld. De spiegel van Neregeb uit verhaal van Harry Potter toont kennis noch waarheid maar begeerte. De waarheid en niets anders dan de waarheid ligt de bal op de stip.