Capgemini heeft een gevoelige nederlaag geleden in de zaak die Kenneth Berkleef, oud-grootaandeelhouder van Equihold, tegen de automatiseerder voert. De procureur-generaal (pg) van het parket van de Hoge Raad heeft het tussentijdse cassatieberoep van Capgemini in een advies op alle punten verworpen. De weg lijkt daardoor definitief vrij voor een formeel deskundigenonderzoek om de kwaliteit van de door het it-concern geleverde software en bijbehorende broncode te onderzoeken.
In de aanloop naar een definitief besluit van de Hoge Raad geeft een procureur-generaal juridische adviezen. Als die conclusies glashelder zijn, wijst de raad doorgaans arrest zonder nog om verdere toelichting te vragen van partijen. De kans is groot dat dit ook staat te gebeuren bij de zaak die Kenneth Berkleef tegen Capgemini heeft aangespannen. De automatiseerder bracht in zijn appèl in totaal 22 verweren in tegen de eerdere beslissingen van het hof.
‘Dat betekent dat in dit tussentijdse cassatieberoep het bedrijf opkomt tegen nagenoeg iedere eindbeslissing die het hof in het tussenarrest heeft genomen. De klachten slagen naar mijn mening niet’, stelt de procureur-generaal in het advies enigszins narrig vast.
Sportinformatiesysteem
Hoe zat het ook alweer? Berkleef, oud-eigenaar van het failliete softwarebedrijf Equihold, startte op 28 mei 2014 met steun van de curator een procedure tegen Capgemini Nederland waarin hij 43 miljoen euro van de ict-dienstverlener eist. Het Franse it-concern zou het softwarepakket 1-2 Focus voor Equihold gaan herbouwen, een applicatie voor het digitaliseren en organiseren van informatie in een sportorganisatie, waardoor een club onder meer inzage kon krijgen in de prestaties van sporters. Er lag dus al een werkende toepassing aan ten grondslag. Equihold had eerder de sportapplicatie 1-2 Focus ontwikkeld, geschreven in de programmeeromgeving en programmeertaal Visual Basic 6.
De applicatie bestond uit verschillende modules, te weten Management, Sport, Wedstrijd, Medisch, Scouting en Admin. In ieder van deze modules kon informatie worden ingevoerd en verwerkt, waarbij gegevens van de ene module ook in de andere waren te gebruiken.
Slechte software
De applicatie werd gebruikt door FC Barcelona en PSV en aanbevolen door diverse internationale sportorganisaties en coaches. In 2004 besloot Equihold, nadat it-adviesconcern Accenture de ict-behoeften van FC Barcelona in kaart had gebracht, om de applicatie om te werken van VB6 naar .Net. Daarvoor zocht Equihold een ontwikkelaar en ging het op advies van derden in gesprek met Capgemini. Daaruit rolde op 3 oktober 2005 een ‘Raamovereenkomst applicatie ontwikkeling Equihold BV’.
Er kwam in de jaren erna echter geen goed werkend pakket van de grond, waardoor het project spaak liep. Potentiële klanten, met name uit de voetbal- en hockeywereld, vonden de door Capgemini geleverde software zo slecht, dat ze deze applicatie na negen releases en meer dan honderd bug- en hotfix-releases niet meer wilden gebruiken. Equihold kwam in geldnood en werd 21 februari 2013 failliet verklaard. Na een grondige voorbereiding sleepte Berkleef Capgemini een jaar later voor de rechter.
Volgens de ondernemer is het eindproduct spaghetticode (in India ontwikkeld) geworden en hij vindt dat de automatiseerder een wanprestatie heeft geleverd. Ook noemt hij de werkwijze van Capgemini misleidend en stelt hij dat hem achteraf is gebleken dat het Franse it-concern de contractueel afgesproken drielaagse architectuur niet heeft geïmplementeerd.
Deskundige toets
Capgemini staat echter op het standpunt dat er niets mis is met de kwaliteit van de code. Een gebrek aan regie bij Equihold en onredelijke eisen zouden het project de das hebben omgedaan. Ook kampte het bedrijf met betalingsachterstanden. In juni 2016 stelde de rechtbank in Amsterdam Berkleef in het ongelijk in de zaak die hij had aangespannen tegen Capgemini. Volgens de rechter had Equihold verzuimd de automatiseerder op tijd wegens wanprestatie formeel in gebreke te stellen. Was dat wel gebeurd, dan had Capgemini nog kunnen besluiten de fouten in de softwarecode te herstellen of het sportinformatiesysteem opnieuw te bouwen.
Berkleef ging in hoger beroep en in november 2020 draaide het gerechtshof in Amsterdam in een tussenvonnis het eerdere besluit van de rechtbank terug. Volgens het hof is er geen sprake van een schending van de klachtplicht; er is ook niet gebleken dat Capgemini is benadeeld door het mogelijke laat tijdstip van klagen. Daarnaast vraagt het gerechtshof om ‘bewijslevering met betrekking tot de kwaliteit van de broncode’. Hoewel er al diverse onderzoeken zijn gedaan naar de software in opdracht van beide partijen, heeft het hof behoefte aan onafhankelijke deskundige voorlichting over de vraag of Capgemini software heeft geleverd die voldoet aan de eisen en wensen van Equihold.
Geen inspanningsverplichting
Hiertegen ging Capgemini weer in beroep, maar volgens de procureur-generaal kan het tussenarrest blijven staan. Kort en goed komt het er op neer dat Berkleef op tijd heeft geklaagd over de kwaliteit van de softwarecode, de ingebrekestelling van Equihold door Capgemini niet nodig was (indien komt vast te staan dat de geleverde prestatie van Capgemini zo ondeugdelijk was als Berkleef stelt). Tenslotte wordt vastgesteld dat de uitleg die de ondernemer geeft over de tussen Capgemini en Equihold gesloten overeenkomst juist is.
Bij dit laatste punt gaat het onder meer over de gekozen ontwikkeltechniek en de levering van meerlaagse software die als ‘high quality’ zou moeten worden gekwalificeerd. De procureur-generaal schoof daarbij de stelling van Capgemini terzijde dat op het bedrijf slechts een ‘inspanningsverplichting’ rustte.
Schadeloosstelling
Het is nu aan de Hoge Raad om te beslissen of de conclusie van de procureur-generaal wordt overgenomen en het beroep van Capgemini definitief wordt verworpen. Zo ja, dan dienen beide partijen in onderling overleg te bepalen wie de onafhankelijke deskundige wordt die de softwarecode gaat onderzoeken. Het hof volgde eerder al de zienswijze van Berkleef dat, mocht de code zo ondeugdelijk zijn dat deze in de huidige vorm niet kan worden hersteld, een herontwikkeling niet realistisch is. Dat zou nog vele manjaren duren, waarbij de software bij oplevering technisch en functioneel verouderd zal zijn. Bovendien is Berkleef al zijn klanten en opgebouwde relatienetwerk kwijtgeraakt.
In plaats daarvan eist hij van Capgemini Nederland een schadevergoeding wegens onder meer grove nalatigheid en onrechtmatig gedrag van de Franse multinational. Berkleef zegt in een reactie dat hij de door hem geleden schade heeft laten begroten door SMAN Business Value, een bureau dat met enige regelmaat onder meer door de gerechtshoven en de Ondernemerskamer als deskundige wordt benoemd. ‘De conclusie van dit bureau luidt dat als Capgemini ‘high quality’- software zou hebben geleverd, Equihold succesvol grootschalig software had kunnen uitleveren aan klanten en daarmee langdurig winst zou kunnen hebben behaald’, laat hij schriftelijk weten. Berkleef stelt meerdere malen te hebben aangegeven bereid te zijn de zaak langs deze lijnen te schikken maar dat Capgemini tot op heden niet bereid is gebleken hierop in te gaan.
De automatiseerder laat desgevraagd weten geeft geen commentaar te geven op het advies van de procureur-generaal. Op de vraag of Capgemini na deze conclusie wel bereid is een schikkingsgesprek aan te gaan met Berkleef, is geen antwoord gekomen.
Oudlidje, bij een sport ERP systeem gaat het niet om dozen bestellen, deze al dan niet met behulp van robots JIT produceren en deze JIT leveren. Traditionele ERP systemen zie / zag je alleen in de auto- en motorsport, i.v.m. de doorontwikkeling van de machines.
Een sport ERP systeem richt zich vooral op het gebied van Human Resources, zoals voor het inplannen van activiteiten van sporters en stafmedewerkers, de beoordelingen van prestaties aan de hand van grotendeels geautomatiseerde analyses van videobeelden en remote sensing, de bijbehorende rapportages. Verder heb natuurlijk ook ondersteuning bij reservering van sportfaciliteiten, salarisadministratie, klantrelatiebeheer, contractmanagement, et cetera. Uiteraard zijn ook sport ERP systemen modulair gebouwd voor clusters van bedrijfsprocessen en dient de input éénmalige te zijn om opgeslagen te worden in één database.
De middelen voor sportverslaggeving en sport ERP vertonen overigens een grote overlap, vooral op het gebied van geautomatiseerde analyses van videobeelden.
Sport ERP wordt vooral ingezet in de topsport. Voor een kleine amateurclub zal een sport ERP systeem niet zo snel inpasbaar zijn, laat staan terug te verdienen. Dat betekent overigens niet dat belangenverstrengelingen binnen zo’n club met minimale ICT verder onmogelijk is, nietwaar Ewout? Verouderde olifanten heb je overal.
Maar dat zijn randverschijnselen. In deze casus gaat het erom hoever een leverancier mag gaan, zeker als hun business model gekoppeld is aan het opzoeken van de grens van wat wettelijk geoorloofd is.
Als ERP om de ondersteuning van de ‘bedrijfsactiviteiten’ gaat waarbij de processen uitkomsten geven die niet op een loterij lijken dan denk ik dat juist de amateurclubs op grote schaal gebruik maken van ERP(achtige) oplossingen. Een behoefte aan efficiëntie is nu eenmaal groter wanneer onbetaalde professionals het licht aanhouden. Neem bijvoorbeeld de governance processen welke voor amateurclubs meer overeenkomsten hebben dan verschillen door artikel 2:26 t/m 2:52 BW, ook wel bekend als verenigingsrecht.
Ik wees al op Sportlink, een oplossing die voor een deugdelijke (leden)administratie zorgt welke de basis vormt voor goed bestuur. Want het getuigt tenslotte niet van goed bestuur als je contractuele verplichtingen aangaat welke – zoals je kunt weten – de draagkracht van de vereniging te boven gaan. Bij mijn weten valt een bestuur echter weinig te verwijten als ze begroot hebben naar de voorspelbare inkomsten zoals de contributie en niet ziijn gaan gokken op onzekere inkomsten. Bij 1-2Focus lag de focus op de belofte van spelers en de transfermarkt alleen heeft deze bedrijfactiviteit de uitkomst van een loterij.
Wat betreft het opzoeken van de grens van wat wettelijk geoorloofd is wijs ik even op het feit dat ze in het betaalde voetbal niet kijken wie het geld op de tafel legt of wat de herkomst ervan is. Met WWTF in het achterhoofd is er serieus zorg over de financiële governance als het om investeren versus witwassen gaat want het probleem betreft niet alleen Russische oligarchen die eerder noodlijdende clubs kochten. Oja, er is sinds 2004 heel wat meer bekend geworden over de financiële wanordelijkheden bij clubs in het betaalde voetbal want het spelletje heeft niks meer met sport te maken als we kijken naar het geld. En als het om wat wettelijk geoorloofd of maatschappelijk laakbaar gaat dan kunnen we niet allemaal een Messi zijn.
Oja, ik weet dat sportverslaglegging op TV niet kijkt naar alle noeste arbeid in de voorbereiding van een wedstrijd maar ‘bedrijfsactiviteiten’ in mijn sport kennen verenigingsoverschrijdende uitwisseling van gegevens. En mede gezien individuele karakter en persoonlijke startgelden maakt elke amateurvereniging in Nederland gebruik van zoiets als ‘Enterprise Resource Planning’ voor de wedstrijdadministratie. JIT is hierin eigenlijk wel toepasselijk want wie niet op tijd bij de start is krijgt een boete bovenop het verschuldigde startgeld, lang leve de inkomsten via het tuchtrecht.
Ik beken een dubbele pet want mijn handtekening staat uiteindelijk onder menige sportverslaglegging, ook bekend als het proces-verbaal. Het vervelende in de amateursport is namelijk het slechte salaris waardoor weinig vrijwilligers uiteindelijk veel moeten doen. Want top en geld zijn niet onlosmakelijk met elkaar verbonden als ik kijk naar de vele clubsporters met een NOC/NSF status zonder filmsterren salaris, prijzengeld is leuk maar belast. Verder weet ik dat het scouten van talent en het ontwikkelen ervan een lange weg met vele hobbels is. Tijd van Oost-Duitse praktijken ligt tenslotte achter ons want iemand tot het uiterste dwingen in prestaties is al snel grensoverschrijvend gedrag.
En last but not least, video analyse gaat om AI waarbij je het model moet trainen in het herkennen van beweging. Tegenwoordig toegankelijke techniek maar ten tijde van 1-2Focus nog de toekomst, zoals dat toen ook wearables nog niet echt gemeengoed waren omdat netwerk capaciteiten beperkt en duur waren. Dat dit nu heel anders is waardoor de sportverslaglegging niet via de TV gaat maar via internet kanalen waarop je kunt abonneren is een nieuwe realiteit die weinig met de ouwe van Equihold te maken heeft. Oja, het opzoeken van de grens van wat wettelijk geoorloofd is aangaande de privacy is een risico zoals VoetbalTV leerde.
Een deugdelijke geautomatiseerde (leden)(donoren)(contributie)(enz)administratie, is handig voor een club, maar nog lang geen ERP systeem. De laatste kost ook veel meer inspanning, die een amateurclub meestal niet kan leveren. Die clubs hebben al moeite om genoeg mensen te vinden voor veldonderhoud en de kantine. Ik heb met verschillende administratiesystemen gewerkt, zelfs een eenvoudige gebouwd. Veel administratiepakketten met een paar extra toeters en bellen worden ook als ERP aangeboden. Uit eigen ervaring weet ik dat eenvoudige ERP systemen (dus geen SAP, Oracle Fusion Cloud, enz,) veel meer ondersteuning bieden voor meer soorten medewerkers en andere betrokkenen. Ze kunnen standaardprocessen ondersteunen, maar ook tijdelijke projectmatige processen. Ze ondersteunen meerdere valuta’s, zijn te gebruiken in meerdere talen. ERP systemen hebben meestal geen of geen volwaardige financiële module, maar zijn te koppelen aan financiële pakketten van derden. Die laatsten zijn aangepast aan de belastingwetgeving en aan externe modules voor het betalingsverkeer.
Ook sport ERP systemen zijn te koppelen aan multimedia programma’s van derden. Dat laatste kon 1-2Focus ook al. Helaas zorgde de veelbesproken spaghetticode van Cap ervoor dat 1-2Focus daarbij meer op een gokkast leek; doet die het wel of doet die het niet.
Ewout ga je de AI transfermarktwaarde analysemodule zelf op de markt brengen? 😉
Tikkie terug Japie want – mede na de eerdere onthulling – wordt ook door de KNVB tegenwoordig veel aandacht besteed aan de integriteit van competities. Wat betreft de gokkast vergeet je nog even het grote geld wat er omgaat in het voorspellen van uitslagen of andere spelsituaties. De consistente en correcte verwerking van de sportverslagen lijkt me essentieel in de strijd tegen matchfixing en ik vind dat soort systemen verdacht veel op Sport ERP lijken.
Nu is integriteit natuurlijk een hoepel waar je anderen door heen laat springen, zelf handel je zonder rekening te houden met principes en pluk je de vruchten van de dag. Gelukkig heeft statistiek geen codecs nodig en sinds 2004 wordt er nauwlettend naar de boekhouding van de clubs in het betaalde voetbal gekeken. De KNVB hanteert een Financial Rating Systeem om te oordelen over financiële gezondheid van clubs in het betaalde voetbal. Ook de transfermarkt staat onder verscherpt toezicht waardoor de gokkast van Kenneth behoorlijk in waarde is gedaald.
De code was vast belabberd maar zoals andere Computable experts uitlegden was de governance niet veel beter. De RUP fabriek gaat namelijk om het adresseren van risico’s, beginnend bij zoiets als het bedrijfsrisico. Er is namelijk nog zoiets als ‘beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’ omdat externe factoren zoals wetgeving nog weleens voor beren op de weg kunnen zorgen. En ik denk dat spaghetticode even goed voor het automatiseren van een matchfixing werkt. Het gaat bij voetballen ook niet om de schoonheid van spel maar om in 90 minuten meer doelpunten te maken dan je tegenstander.
De ‘eye candy’ van mooi spel brengt je geen wereldtitel;-)