De top honderd van CFI Netherlands wordt bepaald door verschillende Nederlandse financiële resultaten van ict-bedrijven. Deelnemers kunnen stijgen of dalen op basis van omzetgroei, ebitda-marge solvabiliteit en omzet per medewerker. In 2022 wordt deze lijst samengesteld op basis van de resultaten over 2019, 2020 en 2021. Hierin valt op dat veel bedrijven harder groeien door overnames. Het gunstige economisch klimaat en corona zorgden dat hiervoor veel geld beschikbaar kwam. Bedrijven gesteund door private equity domineren dan ook de lijst.
CFI Netherlands stelt jaarlijkse de financiële lijst samen voor de Computable 100. Naar aanleiding van deze lijst gaat Computable het gesprek aan met Ramon Schuitevoerder, partner en managing director en zijn collega Randy de Visser, vice-president, om op basis van de lijst enkele ict-ontwikkelingen te duiden. Er is een hogere winstgevendheid en een verbeterde solvabiliteit wat erop wijst dat veel partijen gezonder zijn geworden. Verdere duiding is dit jaar lastiger doordat veel ict-bedrijven (grote) groei laten zien door overnames. Het is vooral het geld via private equity dat zijn weerslag heeft op de ranglijst.
En dat is logisch, meent althans Ramon Schuitevoerder. De lijst komt tot stand op basis van een gemiddelde over drie jaar en in die jaren stond corona vooral centraal. Corona zorgde voor veel onzekerheid, maar leverde daarentegen vooral een steun in de rug van veel technologiebedrijven. De lage en soms negatieve rentes op de kapitaalmarkten in de afgelopen jaren leverde ineens veel minder rendement op voor pensioenfondsen, verzekeraars en overige institutionele beleggers en in hun zoektocht naar rendement kozen zij ervoor om een groter vermogen te alloceren aan het veel risicovollere private equity. En vanwege de succesverhalen vroegen zij ook nog eens aan private equity om een groter deel van dat kapitaal dan weer te investeren in ict-bedrijven. Gevolg: met name in 2020 en 2021 kwam er veel meer geld beschikbaar om overnames te gaan doen op de Nederlandse ict-markt.
Buy & build-strategie
We pakken de lijst erbij en werpen een blik op de top tien. ‘Moet je eens kijken, zeven van de top tien zijn bedrijven waar private equity achter zit.’ Schuitevoerder doorloopt het geheel nog eens kritisch en constateert dat de top tien vervolmaakt wordt met nog eens twee familiebedrijven en één beursgenoteerde onderneming. ‘Dat zegt toch wel een hoop. Bijna allemaal laten ze groei zien en vaak komt dit door de buy & build-strategie die wordt gehanteerd. Zeven ict-bedrijven hebben dus een investeerder achter zich. Sterker zelfs, zes verschillende investeringsmaatschappijen zijn in de top tien vertegenwoordigd. Mentha Capital zit er zelfs twee keer in met Aiden en Rapid Circle. Dat is knap.’
Maar is het nu een goede of juist slechte ontwikkeling dat er zoveel overnames zijn van ict-bedrijven en er dus veel geld gepompt wordt in deze bedrijven en dus de markt? Schuitevoerder weet het wel. ‘Een goede. Als onderneming creëer je zo groei. Groei voor banen, ruimte voor investeringen in technologie en uiteindelijk de waardecreatie van je onderneming. Daarnaast word je ook een belangrijkere partner naar klanten en vendoren. Het aandeel van geld dat in ict-bedrijven wordt gestopt is de afgelopen jaren gegroeid. Er is dus meer mogelijk.’
Financiële marktcijfers
Toch blijft het een interessant fenomeen, dat er in jaren dat alles moeizaam gaat vanwege corona, er juist meer geld in private equity breed en dan specifiek in ict gepompt wordt. Randy de Visser pakt er maar eens wat cijfers bij om te laten zien dat Nederlandse en Belgische investeerders, die actief zijn in de Nederlandse ict-markt, in de jaren 2020 en 2021 veel meer geld hebben opgehaald dan de periode daarvoor. Zo blijkt dat in 2020, toen corona in alle hevigheid uitbarstte in Nederland, er 6,2 miljard euro is opgehaald bij onder andere institutionele beleggers. In 2021 volgde nog eens bijna 4 miljard euro. Ter vergelijking: in 2018 en 2019 lagen deze bedragen op respectievelijk 951 miljoen en ruim 2,8 miljard euro. In 2022 zakte dit bedrag terug tot een ‘normaal’ niveau van ruim 1,6 miljard euro, waarbij aangetekend dat dit de resultaten zijn tot en met oktober. De gemiddelde omzet kwam hiermee op 516 miljoen euro uit, een groei van 11 procent over drie jaar en zelfs een gemiddelde omzetgroei over één jaar van 32 procent.
Dat is veel geld, is de conclusie. Maar waar komt al dit geld vandaan? De Visser: ‘Achter al die private equity-partijen zitten met name pensioenenfondsen, verzekeraars, vermogende families en individuen. Die zoeken rendement voor hun kapitaal om in de toekomst te kunnen uitkeren. Doorgaans wordt private equity als risicovol ervaren, waardoor hier niet altijd voor wordt gekozen, het geld zit immers een aantal jaar ‘vast’. Maar als andere financieringsvormen niet het beoogde rendement gaan opleveren, wordt private equity een serieuze optie. Dat zagen we tijdens corona. Ze zochten rendement en vonden dat in private equity. Fondsen zijn daarom meer geld gaan alloceren aan private equity, en dan met name voor ict.’
Afas Software
Oké, tot zover de financiële onderbouwing, dan nu naar de praktijk. Want hoe zien we al dat overname- en investeringsgeweld terug in de financiële top honderd? Dan beginnen we bovenaan de lijst. Daar komen we, zul je net zien, een familiebedrijf tegen waarin dus juist geen investeerder zit. Want Afas Software is terug bovenaan de lijst. Vorig jaar moest het ineens Anywhere365 en de Cloud Security Group voor zich dulden, maar in 2022 in het weer als vanouds. Schuitevoerder moet bekennen dat het verhaal niet heel nieuw is ten opzichte van eerdere jaren: sticky klantenbasis, groot in het mkb, goede productsuite en bedrijven die niet willen switchen. ‘Ze zijn gewoon een stabiele factor, dat is een groot compliment. Afas levert de lifeline voor veel mkb-organisaties. Die zijn erg happy, dus hun omzet groeit maar door.’
Maar is er dan echt helemaal niks nieuws te melden over Afas Software? Toch wel, want als de heren van CFI even in wat informatie duiken, vinden ze toch wat zaken waarom Afas het in meetjaar 2021 goed deed. De Visser signaleert een prijsstijging bij het bedrijf, een stijging die komt door de uitbreiding in modules. ‘Al die programma’s werken samen met elkaar. Zo creëer je dus een upsell binnen je eigen oplossing.’ Schuitevoerder vult aan: ‘Het gaat dan vooral om de upsell van nieuwe modules bij bestaande klanten. Daarnaast blijven ze veel geld verdienen met onderhoud.’ De Visser duikt nog even in het jaarverslag en constateert dat Afas in Nederland (wederom) een sterke groei heeft doorgemaakt. Zo werden er achthonderd nieuwe klanten in 2021 binnengehaald. Dit waren met name kleinere deals, aankooptrajecten bij grotere klanten duren nou eenmaal langer. ‘Ze hebben de wind in de rug, ook door corona’, rondt Schuitevoerder Afas af. Ook kleinere partijen moesten meer op afstand gaan werken en daar de administratie op inrichten. Daar speelde Afas goed op in.’
Cloud Security Group
Met Afas terug aan de top rijst de vraag waar Anywhere365 en de Cloud Security Group zijn gebleven. Eerstgenoemde zakt naar de tiende positie door een aanpassing in de grondsslagen voor de waardering en resultaatbepaling. De Cloud Security Group doet het net zo goed als vorig jaar en staat in 2022 wederom tweede in het financiële onderzoek. De groep groeit door overnames, TIIN Capital zit er als investeerder achter. Lantech en Felton werden overgenomen en in 2020 samengevoegd. Een nieuwe directie werd aangesteld om de organisatie te gaan opschalen. De Visser: ‘Zij zijn eerst gaan integreren om daarna te gaan bouwen aan hun organisatie. Ze zijn op zoek gegaan naar de synergie tussen beide bedrijven en waar de upsell-mogelijkheden zitten. Daar plukken ze nu de vruchten van.’
Collega Schuitevoerder benoemt hierbij de sticky managed services-contracten en de hoge marges die gedraaid worden op projecten. De Cloud Security Group levert ook cloud-infrastructuren waar bovenop de software draait. ‘Ook dit werd gedreven door corona’, vervolgt De Visser, ‘veel vraag naar hybride structuren ontstond. Veel partijen moesten ineens naar de cloud, zonder dat ze heel ingewikkelde implementaties wilden doorvoeren. Dat is waar de Cloud Security Group goed in is; schaalbare infrastructuren en pakketten waar niet al teveel maatwerk voor nodig is.’ Schuitevoerder voegt daar nog aan toe dat security de afgelopen jaren een vergelijkbare golf laat zien. ‘Je zet niet snel je securityleverancier eruit. Pentesten en hoge marges in projecten, daar spinnen ze garen bij.’
Aiden
Het erepodium wordt in 2022 vervolmaakt met Aiden dat een derde positie bekleedt in de financiële top honderd. Vorig jaar stond het nog in de lijst onder de naam Xperi/Serac en was het bedrijf terug te vinden op de vijfde plaats. In 2021 gingen beide bedrijven samen met Asecom, Insynq en Meridian IT en ging het verder onder de naam Aiden. Rond de jaarwisseling werd ook nog eens ITvisors overgenomen. ‘Dit is een buy & build-platform in SAP-technologie’, verduidelijkt Schuitevoerder. ‘Mentha Capital zit er dus als private equity achter.’
Het SAP-ecosysteem is volgens Schuitevoerder bezig met een comeback. ‘Dit is het grootste en belangrijkste Europese softwarebedrijf dat met Big Tech uit de Verenigde Staten kan concurreren. SAP begint ook goede stappen te maken in de middenmarkt, en dat is precies de plek waar Aiden zit. Aiden gaat dan ook wel naar het buitenland kijken. Hier hebben ze meerdere redenen voor. Ze kunnen klanten naar het buitenland volgen, mensen internationaal carrièreperspectief geven en dit is handig bij sourcing van consultants. De SAP-markt in Duitsland is echt veel groter, in Nederland is de middenmarkt voor Microsoft. Wel loopt Duitsland wat achter qua cloud-adoptie, daar is nog veel on-premise en dus nog veel te winnen. Aiden is nu nog met name Nederlands georiënteerd, maar een move naar het buitenland en dan met name Duitsland op korte termijn lijkt logisch. De markt is gewoonweg groter, er zijn daar meer specialisten.’
Solera en Nijkerk Groep
Na de top drie lopen de heren van CFI wat sneller door de rest van de lijst. Dan vinden we op plek vier een van de grootste partijen wereldwijd voor de automotive-branche: Solera, een Amerikaanse speler waarvan de Nederlandse tak meedoet in het financiële onderzoek. Het bedrijf levert allerlei verschillende oplossingen, van analyse en erp-software voor de automotive-branche, tot aan heel specifieke voertuigvolgsoftware, voertuigdatasoftware en vehicle lifecycle software. ‘Dat zie je vaker met verticale software, dat is een heel erg sticky business. Solera is sterk in een conservatieve sector. Het doet ook veel overnames. Ze bedienen meerdere verticals binnen de automotive. Ze hebben vier business lines en daar zit een veelvoud aan pakketten onder. Zo hebben ze 300.000 klanten over de gehele wereld.’
Op de vijfde positie vinden we volgens De Visser een oude bekende met een nieuw verhaal. Want de Nijkerk Groep kennen we vooral van toen Vosko er nog onderdeel van uitmaakte. Dit bedrijf werd echter in 2017 ingelijfd door Conscia waarna de groep zakte op basis van de financiële gegevens. In 2022 zijn ze echter weer terug in de hoogste regionen van de lijst. De Visser: ‘Die stijging komt vooral door het opnemen van de omzetten in de jaarrekening van Silta en Frontforce. Dat levert toch een omzetstijging op van zo’n 8,5 miljoen euro. Verder is er ook nog een omzetstijging van 2,2 miljoen euro die toe te rekenen is aan bedrijven in Frankrijk en België.’ Schuitevoerder meent dat het effect van de Vosko-overname nu uit de resultaten is. ‘In 2018, 2019 en 2020 zat de Nijkerk Groep in een dip door de verkoop van Vosko, maar nu zijn de cijfers zonder Vosko en zijn ze weer terug. Daarnaast zijn ze niet gekrompen maar juist gegroeid. Afgelopen jaren kan je dus spreken van een na-ijleffect van Vosko.’
Odin Groep en Adyen
Op plek zes staat ook al een groep, maar dan de Odin Groep. Deze cloud service provider doet projecten en heeft een eigen datacenter. Private equity speelt een grote rol bij Odin. Zo was tot begin 2022 investeerder Fortino Capital Partners eigenaar van Odin, maar die verkocht zijn belang aan het Europese Apax Partners. Odin groeit hard, met name autonoom maar ook door overnames, zoals die van Platani (2020) en Pimarox (2021). De groep realiseert een mooie groei op omzet, maar een nog grotere groei op ebitda. Ook hebben ze een stap in hun solvabiliteit gemaakt. Maar wat zijn nu de gevolgen van al die investeerders? Schuitevoerder: ‘Aan het einde van de investeringshorizon heb je minder schuld op de balans door het aflossen in de afgelopen jaren, dit verbetert de solvabiliteit en daardoor loop je minder risico’s. Dit geldt voor Odin zelf, maar ook voor klanten, de bank, et cetera. Cash kan je gebruiken voor groei, je hoeft het niet naar de bank te brengen.’ De Visser vult aan: ‘Fortino heeft een deel met schuld gefinancierd, vervolgens de aandeelhouderswaarde verhoogd om Odin door te verkopen aan Apax. Die gaan nu hetzelfde spelletje nog een keer met Odin spelen.’
Over de nummer zeven, Adyen, heeft CFI minder te vertellen. Niet omdat er niks te zeggen is, maar vooral omdat Adyen vorig jaar in deze jaargids uitgebreid aan bod kwam. Schuitevoerder meent dat hetzelfde verhaal nog steeds opportuun is, al merkt hij wel op dat Adyen door covid enorm verder is gegroeid in e-commerce-transacties. ‘De groei heeft zich doorgezet.’
Rest top tien
De top tien van het financiële onderzoek wordt vervolmaakt met Rapid Circle, Exact en dus Anywhere365. Rapid Circle is dus de tweede speler in de top tien van investeerder Metha Capital. Waar Aiden zich dus op het SAP-ecosysteem richt, daar doet Rapid Circle dit op Microsoft. Met Azure focust het zich op de infrastructuurkant. Ook Rapid Circle heeft in 2021 en 2022 meerdere overnames gedaan, waaronder Portiva in Nederland. Met vertegenwoordiging in Nederland, Australië en India volgt het een follow the sun-strategie om klanten in alle tijdszones te kunnen bedienen. Lees een profiel van dit bedrijf.
Met Exact op negen zitten we weer op een overnameverhaal. In dit geval verkocht Apax Partners zijn belang aan KKR en inmiddels is ook Silver Lake Partners als investeerder ingestapt. Ze spelen het spel van Afas Software; een sticky business in het mkb en boekhoudsoftware voor specifieke markten. Exact heeft flink wat overnames gedaan, die allemaal passen in een buy & build-strategie. Ook in 2022 zijn er weer acquisities geweest waardoor Schuitevoerder verwacht dat Exact volgend jaar iets zal gaan stijgen. Tevens is er een eerste overname buiten de Benelux gedaan nadat ze de internationale activiteiten hadden afgestoten.
Anywhere365 sluit dus de top tien af met negen plekken verlies ten opzichte van vorig jaar. Nu, een jaar later, denkt Schuitevoerder te weten waarom Anywhere365 vorig jaar ineens op nummer één stond. ’In het begin van de pandemie groeide Anywhere365 verschikkelijk snel, met name door de versnelde adoptie van Microsoft Teams als gevolg van de lockdowns en thuiswerken. Die groei zit er nog steeds in, maar is natuurlijk niet eindeloos. Nog steeds een zeer mooie notering’, aldus Schuitevoerder.
Add-on-investeringen
Doorgaans kijken we met CFI terug op wat er allemaal gebeurd is afgelopen jaar en proberen dat te duiden op basis van de financiële lijst. Door al het private equity-geweld is dat dit jaar wat lastig. Daarom blikken we maar eens vooruit en vragen CFI of zij iets in hun financiële glazen bol kunnen zien. Hun bevindingen zijn enerzijds, hoe kan het ook anders, financieel gedreven, maar anderzijds signaleren zij ook vier it-ontwikkelingen die van invloed gaan zijn op de financiële lijst. CFI ziet een kanteling in de markt en signaleert steeds vaker ‘add-on-acquisities’. Schuitevoerder: ‘De deals worden iets kleiner, overnames worden toegevoegd aan bestaande platformen. Je ziet minder grote overnames waarmee in één klap iets wordt binnengehaald. Overnames zijn dus vooral ingegeven door de buy & build-strategieën.’
Add-on acquisities zijn dus vooral bedoeld om eerder overgenomen bedrijven uit te breiden. ‘Er is in 2020 en 2021 heel veel geld opgehaald in Nederland door private equity-partijen die in ict investeren’, verduidelijkt De Visser. ‘Dat geld moet nu aan het werk worden gezet.’ Schuitevoerder vult aan: ‘Add-on-acquisities zijn makkelijker te financieren dan platforminvesteringen. In 2022 zien we al veel bedrijven van de hand gaan die worden toegevoegd aan andere bedrijven. Die partijen worden dus gefund om sneller te gaan groeien.’
Supply chain-optimalisatie
CFI signaleert dus ook vier ict-ontwikkelingen die de komende jaren bepalend gaan worden voor hun financiële lijst. Dit zijn dus ontwikkelingen waarin de komende tijd veel geld zal omgaan. Als eerste trend benoemt het bedrijf supply chain-technologie en optimalisatie. En dan met name het laatste onderdeel, de optimalisatie, want er was al veel vraag naar transportmanagementsystemen. ‘We hebben te maken met een wereld vol supply chain-issues’, verduidelijkt Schuitevoerder. ‘Denk aan stijgende prijzen, tekort aan grondstoffen, geopolitieke zaken, et cetera. Het bepaalt een groot deel van de reële economie en heeft dus gevolgen voor de kostprijs. Er wordt veel geïnvesteerd in supply chain-optimalisatie om efficiënter in te kunnen zetten. Doel daarbij is om de toeleveringsketen transparanter en inzichtelijker te maken, het voorkomen van verspilling van tijd en goederen of om concurrerender te worden.’
De Visser signaleert dat de supply chain erg versnipperd is. ‘Er zijn veel deelfabricaten, veel partijen specialiseren zich in één bepaald goed. Hierdoor zijn er veel spelers in de keten, die moet je inzichtelijk maken en monitoren.’ Schuitevoerder voegt nog toe dat hij verwacht dat buy & build-platformen waarschijnlijk hun ogen wel op specifieke spelers zullen laten vallen om zaken aan elkaar te gaan knopen. De Visser: ‘Het zullen met name buitenlandse partijen zijn die dit gaan oppakken. Het is wachten wanneer het in Nederland toeslaat zodat het effect gaat krijgen op de lijst.’
Hyper automation en rpa
Schuitevoerder meent ook dat hyper en robotic process automation (rpa) een groot speelveld wordt. ‘Er zijn veel regels die te automatiseren zijn. Zeker met het toevoegen van artificial intelligence die aanbevelingen kan gaan doen. Er zijn ook nog eens heel veel aanpalende domeinen om in hoge mate te gaan automatiseren. Het draait hierbij om het verhogen van de efficiëntie, een lagere inzet van mensen door de inzet van software, het drukken van kosten, et cetera.’
De Visser denkt niet dat er één bepaalde partij is dit domein zal gaan claimen, maar dat de technologie vooral in organisaties ingebed gaat worden. ‘Partijen die dit doen zullen groter worden, sneller groeien.’ Schuitevoerder noemt als voorbeeld ilionx, de grootste stijger in het financiële onderzoek, die You-Get heeft gekocht. ‘We zien dit vooral in de hoek waar partijen zitten die zich met data science en ai bezighouden. Iedereen is hiermee bezig, elk ecosysteem van elke vendor gaat hiermee worden uitgebreid.’
Applicatiemonitoring
De Visser pakt gelijk door en komt met een volgende ontwikkeling: applicatiemonitoring. En dit dan vooral in combinatie met infrastructuur en cybersecurity. ‘Als er heel veel partijen naar de cloud gaan, dan gaan de cybercriminelen daar ook naar toe. Alle applicaties waarmee je werkt, die moeten het ook in de cloud doen. Het hele ecosysteem moet mee, dat zit vooral op de applicatiemonitoring. Er komen steeds meer partijen die kijken of applicaties en applicatieketens goed werken.’
Odin, Total Specific Hosting, Broad Horizon en Sentia, dat bijvoorbeeld Ymor overnam, zijn volgens De Visser partijen die de verschillende onderdelen binnen applicatiemonitoring naar zich toe aan het trekken zijn. De reden: ze willen volgens hem één all-in-one-oplossing gaan aanbieden. ‘Monitoringservices en werkplekbeheer, die staan hierin centraal. Neem bijvoorbeeld Total Specific Hosting dat Eshgro opslokte of Sentia zelf dat inmiddels onderdeel van Accenture is. Het gaat hen allemaal om het garanderen van beschikbaarheid. Ook Solvinity zit in deze hoek en nam een meerderheidsbelang in Securify. Deze investering is gedaan om capabilities toe te voegen aan hun bestaande services. Je zag al een consolidatie richting de cloud, die gaat nu verder. Klanten vinden het fijn om één aanspreekpunt te hebben voor alle it-gerelateerde zaken.’
Industrie-cloudplatformen
Een laatste ontwikkeling die De Visser in de markt ziet ontstaan zijn cloudplatformen voor specifieke industrieën. ‘Steeds meer software wordt ontwikkeld voor heel specifieke niches in de markt. Het gaat hierbij om zowel applicaties als de infrastructuur. Deze worden als totaaloplossing aangeboden in een vertical. Dit kan crm zijn, maar ook erp of de eerder genoemde heel specifieke software. Neem bijvoorbeeld SAP-provider Aiden waarmee je kunt gaan specialiseren richting verticals. Het gaat dus om aparte functionaliteiten die ontwikkeld kunnen gaan worden. Maar ook het Microsoft-ecosysteem met bijvoorbeeld 9altitudes, HSO, Eshgro of Fellowmind richten zich allemaal op specifieke mogelijkheden en hebben verschillende expertises.’
Het draait dus om op basis van een technologie een heel specifieke discipline aan te bieden in een heel specifieke branche of vertical. De Visser: ‘Dit soort partijen hebben een grote toegevoegde waarde omdat ze sectorexpertise meenemen. Als je zo goed bent en je zo geïntegreerd bent met het bedrijf, dan creëer je een bepaalde lock-in. Als je zo ingebed bent in een organisatie dat ze eigenlijk niet meer zonder je kunnen als softwareleverancier, dan zit je gebeiteld. Dus bied je de meeste mogelijkheden én beschik je over sectorexpertise, dan zit je gegoten. De klant kan simpelweg niet meer om je heen. De groei zit ‘m dan met name in het toevoegen van functionaliteiten. Deze kunnen ze overnemen, maar ook zelf bouwen. Als zelf bouwen te lang duurt, zullen ze overnemen. Dat is een build or buy-keuze. Daar heb je een hele mooie matrix bij. Hoe belangrijk is het voor je organisatie en hoeveel tijd wil je er overheen laten gaan? Wat doen je concurrenten? Welke mogelijkheden gaan ze toevoegen? Al dat soort zaken zijn van belang of je het zelf gaat maken of dat je het gaat kopen.’
Dit artikel verscheen eerder in Computable-magazine #1 2023.
