De pandemie is over maar we leven misschien wel meer in crisistijd dan in 2020. Daarom een paar gedachten voor wie wil overleven en innoveren in de luwte.
Misschien is als u dit leest een kernwapenoorlog over de Oekraïne uitgebroken. Misschien heeft Poetin alle energie- en datakabels op de zeebodem geript. Misschien heeft de Russische hackergemeenschap onze ict-infrastructuur platgelegd. Misschien ook blijft het op hackgebied rustig en concluderen we straks dat deze bedreiging gewoon de Y2K-flop on steroids was. Misschien smelt het coronavirus samen met ebola en de apenpokken en krijgen we straks de moeder van alle lockdowns. Misschien wint Poetin zijn oorlog en valt China daarna Taiwan aan, met een chiptekort des doods als gevolg. Misschien wacht ons vanwege de oorlog, de coronasteun en de gulle centrale banken een economische crisis die 1929 en 2008 doet vergeten. Misschien is het gevreesde tipping point van de klimaatverandering al bereikt en worden misoogsten en natuurrampen dagelijkse kost. Misschien stort de cryptomarkt definitief in en is het over met blockchain en Web3. Misschien…
Dat we na decennia van vrede en voorspoed een periode meemaken van extreme turbulentie op meerdere terreinen is onmiskenbaar. En al die vormen van turbulentie werken in op ict-trends en – toepassingen, soms direct en altijd indirect. De ict-trends als zodanig zijn nu even een kopje op de woeste golven waarin de wereld zich bevindt.
De toekomst is aan de software
Hoe ga je hiermee om als ict-consument of -ondernemer? Elke echte of gevreesde crisis is ook een kans. De volgende Elon Musk komt vermoedelijk voort uit een van de crises in bovenstaand lijstje. Voor Musk zelf geldt dat natuurlijk ook: de man heeft de oerconservatieve markten voor auto’s en raketten met innovatie opengebroken. Tesla is een innovatief antwoord op de klimaatcrisis; Spacex op de verspilling van belastinggeld aan obsceen dure wegwerpraketten. En in beide antwoorden staat software centraal. En bij de opvolgers van Musk, die met innovatieve antwoorden op andere crises komen, zal het vermoedelijk niet anders zijn. De toekomst is aan de software.
Natuurlijk adviseer ik niemand om te proberen de volgende Elon Musk te worden. Er bestaat immers zoiets als survivor bias: voor elke Elon Musk zijn er legio onbekende ondernemers die hebben gefaald en ook Musk zelf is tot twee keer toe bijna failliet gegaan. Ondernemen in crisistijd is geen lolletje. Gewone stervelingen doen er in tijden van onzekerheid en crises (meervoud!) verstandig aan om sceptisch te zijn en risico’s te spreiden.
Gouden regels
Sceptisch zijn is helaas voor veel mensen in de ict gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het motto van de X-Files, ‘I want to believe’, is hier dominant. Neem als voorbeeld ‘blockchain’. Het concept gaat al meer dan tien jaar rond, maar heeft behalve de bitcoin vooral veelbelovende pilots opgeleverd. Desondanks is er is nog steeds een markt. De kunst in de abstracte ict-wereld is om gezonde scepsis operationeel te maken, bijvoorbeeld om te vragen of een aangeboden blockchain-. oplossing net als de bitcoin volledig open source en open data is. (Voor wie extra houvast zoekt verwijs ik naar een uitgebreide blockchain-evaluatiehandleiding van mijn hand op de Computable-website.)
Naast scepsis is risico’s spreiden in turbulente tijden een tweede gouden regel. Een van mijn rijkere vrienden heeft een procent van zijn vermogen in gouden en zilveren munten gestoken en die ergens goed verstopt. Mijn vriend is geen wappie of doomsday prepper, maar hij ziet een kans van 1 op 1.000 dat het echt fout gaat in de wereld en vindt het onverantwoord om daar niet op voorbereid te zijn. Ik geef hem gelijk. Ondernemers en ondernemingen zouden hetzelfde moeten doen. Is het bijvoorbeeld wijs om je hele hebben en houden op datagebied in de cloud onder te brengen? Is outsourcen van al je software-ontwikkeling naar Oost-Europa wel zo’n goed idee? Vragen als deze horen op de agenda te staan.
Post Covid-19
Bij alle turbulentie zijn er ook ontwikkelingen waarop juist met minder risico kan worden ingespeeld. Een mooi voorbeeld is online-werken en -vergaderen. De techniek bestaat al jaren, maar sociale inertie hield het klein. Post Covid-19 is de wereld eindelijk veranderd en zijn er kansen voor innovatieve ondernemers. Over tien jaar lachen we vermoedelijk om Zoom, Meet en Teams-versies 2022.
Andere voorbeelden: de klimaatcrisis en de recente gascrisis zetten de data-intensieve gedecentraliseerde productie van groene energie in de turbostand. En de bestrijding van aangeboren en infectieziekten staat dankzij datagedreven machine-learning-toepassingen, ontwikkeld door Google dochter Deepmind, wellicht aan de vooravond van grote doorbraken. Door crises ingezette robuuste trends als deze bieden kansen met overzichtelijke risico’s. Veel van die kansen vragen om innovatieve software.
Een horeca-ondernemer of organisator van evenementen kan bij de volgende viruscrisis geen kant op, maar wij ict-mensen komen bijna per definitie als winnaar uit de crisis. Dat het ons allen tot troost moge zijn.
(Dit artikel staat ook in Computable-magazine #05/06-22.)
Bijna een jaar geleden schreef René nog over interessante tijden omdat ICT de grote overheid dient en werd Karl Marx erbij gesleept want communisme is fout en kapitalisme is goed. Never waste a good crisis is René de nieuwe clown van Computable aan het worden als opiniemaker want ik weet niet hoe lang René zonder water kan maar wat betreft fysieke behoeften werden we in de pandemie vooral keihard met onze neus op het feiten gedrukt toen logistiek voor het toiletpapier kritiek was.
Oja, waarschuwing dat het een opinie van een externe deskundige betreft terwijl René opiniemaker bij Computable is geeft aan dat ze bij de redactie niet helemaal begrepen hebben hoe desinformatie werkt. Opmerkelijk hierin is namelijk de rol van ICT als we kijken naar oude methodieken voor het beïnvloeden van de publieke opinie zoals het zaaien van angst.