Het Openbaar Ministerie (OM) wil absoluut niet dat Gerard Sanderink weer op de bok springt bij Centric, zoals het it-bedrijf gisteren aankondigde. De onverwachte terugkeer van de eigenzinnige Twentse zakenman in de ondernemingsleiding is het OM volledig in het verkeerde keelgat geschoten.
Aan de ondernemingsleiding van Centric is nu het keiharde ultimatum gesteld dat Sanderinks benoeming tot niet-uitvoerend bestuurder en bestuursvoorzitter meteen wordt teruggedraaid. Centric krijgt hiervoor tot aanstaande maandag 24 oktober de tijd.
Het OM ziet in de benoeming van Sanderink aanleiding per direct een gang naar de Ondernemingskamer voor te bereiden. Die moet dan onderzoek doen naar het beleid en de gang van zaken bij Centric.
Als Centric de eis van het OM inwilligt en Sanderink buiten de deur weet te houden, is een enquête door de Ondernemingskamer overigens nog niet definitief van de baan. Er kunnen nog voldoende redenen zijn om dat wel te doen temeer daar de onrust binnen Centric allerminst is geweken en eerder nog is toegenomen.
Onoverkomelijke bezwaren
Volgens een woordvoerster van het OM zal dan nog eens goed worden gekeken naar de omstandigheden. Verschillende uitkomsten zijn dan mogelijk variërend van een vertraging van het onderzoek tot afgelasten. Het OM benadrukt dat alleen de benoeming van Sanderink tot onoverkomelijke bezwaren leidt. De positie van de twee niet-uitvoerende bestuurders Louis Luijten en Aike Schoots staat hier geheel buiten. Van het parket hoeven die niet terug te keren.
Sanderink dacht ten onrechte dat de kou uit de lucht zou zijn als de twee niet-uitvoerende bestuurders Louis Luijten en Aike Schoots zouden vertrekken. Nog steeds heeft de Twentse ondernemer de stellige indruk dat alleen hij Centric kan redden. Hij gaat daarbij voorbij aan het feit dat het OM hem niet ziet als de oplossing, maar meer als het probleem.
Onrust houdt aan
De afgelopen maanden heeft het OM uitgebreid met het bestuur van Centric, de ondernemingsraad en Sanderink gesproken. Volgens de openbare aanklager zijn in het verkennend onderzoek alle belangen in ogenschouw genomen. Het OM realiseert zich dat een enquête door de Ondernemingskamer veel geld, tijd en mankracht kost, niet alleen bij Justitie maar ook bij Centric zelf. Een maandenlang onderzoek kan impact hebben op de dagelijkse gang van zaken, het werk en de klanten van de it-dienstverlener. Samen met het bestuur, de ondernemingsraad en Sanderink als enig aandeelhouder is intensief verkend wat nodig is om de verhoudingen in de onderneming in een structureler verband te herstellen en te behouden. De nieuwe benoeming van Sanderink past bepaald niet in die visie.
Het OM stelt dat met de benoeming een streep is gezet door alle inspanningen, het bestuur en de ondernemingsraad van Centric. De onderneming blijkt zelf onvoldoende in staat te zijn om de rust te herstellen. De laatste ontwikkelingen versterken de al heersende onrust binnen Centric, zo concludeert de procureur.
Ondernemingsraad
De ondernemingsraad wacht de gang van zaken rond de terugkeer van Sanderink af. Voorzitter René Elfrink onthoudt zich vooralsnog verder van commentaar. ‘De OR heeft kennisgenomen van het persbericht van het OM en het ultimatum dat aan Gerard is gesteld om zich weer terug te trekken’, is zijn korte reactie. Overigens heeft de OR geen adviesrecht op de benoeming van een niet-uitvoerend bestuurder.
Dat bestond wel bij de begin juli aanstelling van Peter Mous als ceo van Centric. Dat plan ketste af op bezwaren van de OR. Mous geniet weinig vertrouwen bij het Centric-personeel. De oud-IBM’er is daarom niet-uitvoerend bestuurder gebleven. Tot nog toe heeft Centric geen ceo kunnen vinden na het geruchtmakende vertrek van Johan Taams. Voor cfo Patrick Rosengarten is een tijdelijke vervanger gevonden in de persoon van Peter van Dongen. De OR is uitgedund tot twee leden. Advies uitbrengen gaat daarom moeilijk.
Het OM geeft het signaal af dat Van Huffelen zou moeten geven. Bij Rutte IV zou het allemaal anders worden?
Welk signaal? Het vrije ondernemerschap is enigszins gedemocratiseerd middels een OR maar er kan er uiteindelijk maar één de baas zijn. De bestuurlijke weeffouten in het onvolprezen Rijnlandse model aangaande de macht van een DGA gaat om een stakeholders model versus een shareholders model waarin chantage van het OM aangaande een gang naar de ondernemingskamer opmerkelijk is. Wat het OM wil lijkt me niet belangrijk want het is hier niet Rusland, excentriek en eigenwijs is Sanderink de eigenaar van een bedrijf waar de overheid zich afhankelijk aan heeft gemaakt.
Wordt het een populistisch signaal door als staat op de bok te springen van een private onderneming omdat je als overheid je belangen via de macht van het OM behartigt of toch een terughoudendheid hierin omdat zo’n signaal internationaal een grote echo kan hebben?
Waarom een signaal van een belangrijke stakeholder zoals de rijksoverheid in een poging om de rust te herstellen? De overheid kan met Centric onder 4 ogen rustig bespreken hoe een win-win situatie veilig te stellen is. Je kunt beter eerst naar minder zwaar ingrijpende middelen grijpen (en dat moet vaak ook vanuit de wet). Iedereen die achter de dijken woont zoals jij, kent het belang van goed polderen.
Als een direct gesprek geen oplossing zou opleveren, dan kan de advocaat generaal van het OM alsnog op basis van het enquêterecht de Ondernemingskamer verzoeken een onderzoekprocedure op te starten. Het gaat immers om mogelijke grote verstoringen van de bedrijfsprocessen bij overheden (‘waar de overheid zich afhankelijk aan heeft gemaakt’ zoals je zelf aangeeft). Zie https://www.om.nl/actueel/nieuws/2022/10/20/om-bereidt-gang-naar-ondernemingskamer-voor.
Dat heeft weinig met op de bok springen te maken, want eigendom en bestuur van een ICT-bedrijf is niet hetzelfde. En eigendom van een bedrijf en van een zaak (stoffelijk object) zijn ook 2 verschillende kwesties. Bij het eerste is er sprake van een minder omvattende recht, bijvoorbeeld vanwege het enquêterecht om een procedure op te starten bij de ondernemingskamer. Ook speelt mee dat Rian van Rijbroek geen DGA is, maar dat zij meer dan alleen pennenvoerder van de Sanderink is en ook zij Centric gebruikt in haar strijd tegen Brigitte van Egten. Het persoonlijke en zakelijke loopt al jaren door elkaar.
Pieter Omtzigt heeft, denk ik, gelijk als hij zegt: ‘Het vertrek van Sanderink lost problemen Centric niet op, verwijzend naar het boek ‘Er is er hier maar één de baas, de ontspoorde macht van Gerard Sanderink’. Wat het OM kan bereiken is beperkt. Voor de volgende stappen in deze soap zijn er verschillende opties, maar geen eenvoudige gezien de betrokken formele en informele bestuurders. Denk je ook niet?
Polderen is kolderen want de overheid is hierin steeds vaker de belanghebbende die zichzelf graag vooraan in de rij plaatst en daar zit weinig consensus in. Het OM wringt zich vanuit het politieke proces als een stakeholder in het conflict want de overheid lijkt me een afnemer van diensten van een private partij en geen aandeelhouder. En terughoudende opstelling van de staatssecretaris lijkt me sowieso raadzaam want ze kan niet op de stoel van de rechter gaan zitten, het is geen Moskou aan de Noordzee als we kijken naar de signalen.
De onvolprezen DMU van een skybox bij de plaatselijke voetbalclub gaat om de plaatselijke weldoener. Het OM wil zoveel maar ze krijgen uiteindelijk weinig gedaan doordat het cowboy kapitalisme van privatiseringen iets minder stormachtig ging dan in Rusland/Oekraïne maar het resultaat is wel hetzelfde als we kijken naar alle onderkoningen in het Rijnlandse model. Het poldermodel is door het cliëntelisme moreel failliet als we naar het ‘ons-kent-ons’ van de privaat-publieke samenwerkingen binnen de dijken kijken.
De rijrichting van het rondje om de kerk wordt niet gedicteerd door een managing director maar door invloedrijke ondernemers met een netwerk aan strategische beïnvloeders. Grote verstoringen van de bedrijfsprocessen bij overheden als gevolg van onrust bij één van de vele leveranciers lijkt me dan ook eerder het gevolg van slecht opdrachtgeversschap, een uitbesteding zou namelijk niet de regie mogen omvatten. En als de invloed van Rian van Rijbroek op het beslissingsproces van de overheid groter is dan 0 dan worden we blijkbaar toch door reptielen bestuurd;-)
En de oplossing voor het probleem dat je zelf hebt beschreven?
Overigens wist ik niet dat je woning al onder water stond doordat het polderen in cliëntelistische handen is gekomen. ;-(
Betreffende de bestuurlijke probleemstelling wees ik op een afhankelijkheid welke me het gevolg lijkt te zijn van uitbesteding waarin publiek-private samenwerking juridisch een wirwar aan rechtspersonen is. Want het cliëntelisme vanuit een belangenverstrengeling gaat niet om de strijd tegen het water maar om de macht. En de geschiedenis leert dat het OM zich hierin steeds vaker als een politiek instrument toont:
https://www.om.nl/actueel/nieuws/2022/10/20/om-bereidt-gang-naar-ondernemingskamer-voor
“De inzet van de enquêtebevoegdheid van de advocaat-generaal is echter uniek.”
Precendentwerking zou kunnen zijn dat de zeggenschap van private organisatis beteugeld wordt wat betekent dat aandeelhouders hun geld terug kunnen trekken als zoiets als het ‘openbaar belang’ boven de winst gesteld wordt. Het is namelijk geen taak van de overheid om de stabiliteit en continuïteit van private ondernemingen te waarborgen. Na het redden van banken en landen met publiek geld is duidelijk geworden dat we maatschappelijk een keus zullen moeten maken aangaande eerdere privatiseringen. En veel gemeenten hebben onrechtmatige publiek-private constructies om zo publiek geld buiten de gebruikelijke democratische controles te houden.
In deze casus is Centric too big to fail. Het gaat hier dus niet om het betuttelend beschermen van de belangen van Sanderink en zijn vriendin of het democratisch tekort, maar om de belangen van de overheden als stakeholder. De vraag is of de Ondernemingskamer het stemrecht van Sanderink als aandeelhouder zal afnemen en bij Centric een bestuurder zal neerzetten of dat het Sanderink is die kan aantonen dat hij (en alleen hij) Centric kan saneren en kan richten op een nieuwe strategie?
De wetgever is al decennia bezig met de balans tussen rechten en verplichtingen van bijv. bestuurders en commissarissen versus die van de diverse stakeholders en de effectiviteit van de middelen. Zie https://www.mr-online.nl/op-zoek-naar-evenwicht-in-het-ondernemingsrecht/, https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-32887-6.html en https://inzicht.sdu.nl/node/155581.
De link brengt weinig nieuws want een regulering van de markt is betutteling zoals ook geldt voor een codificering van maatschappelijke opvattingen. De overheid is in deze casus geen stakeholder want Sanderink is 100% aandeelhouder zoals ook het OM weet en daarom al toe geeft dat de zaak uniek is omdat er sprake is van een ‘politiek proces’ waarvan het openbaar belang hoogst discutabel is. Het stemrecht afnemen van de (enige) aandeelhouder zodat een door de staat benoemde bestuurder maatschappelijke opvattingen uit kan voeren is gewoon communisme.
Aangaande het signaal is veel ophef gewoon roddel want als er echt zoveel zorg is over de beveiliging van gegevens en de continuering van processen dan zou het beter zijn om de systemen te vervangen, deze voldoen dan simpelweg niet aan de vereisten. Never waste a good crisis wees ik bij het grote lek van GGD/GHOR al op zoiets als logging. Want de onrust binnen de organisatie is natuurlijk vervelend maar zolang er keiharde geen signalen zijn dat Centric in gebreke is zijn onbewezen vermoedens de gebruikelijke FUD. De journalistiek heeft hierin trouwens een wat onfrisse geur doordat deze opiniërend is geworden.
De publieksjury met maatschappelijke opvattingen gaat graag op de stoel van de rechter zitten maar een ondernemingsklimaat waar de waan van de dag de baas is leidt tot een failliet. Too big to fail gaat het niet om een betutteling van de belangen van Sanderink maar om de belangen van elke aandeelhouder want precedentwerking zet de deur open naar verdere maatschappelijke opvattingen over het ondernemen in het publieke domein. Ik zet dus alvast Chipsoft op de rol nu er politiek een steeds hardere roep komt om ook deze monopolist hard aan te pakken.
De Ondernemingskamer moet eerst zelf een oordeel vellen in de aanhangige zaak. https://www.om.nl/actueel/nieuws/2022/10/24/om-maakt-gang-naar-ondernemingskamer. De vraag is of Sanderink vooral naar zijn advocaten wil luisteren of vooral naar zijn vriendin Rian van Rijbroek. Bijna alle rechtszaken aangestuurd door Van Rijbroek heeft Sanderink verloren.
De rijksoverheid is in deze casus wel degelijk één van de stakeholders en Sanderink aandeelhouder. Dat zijn twee verschillende posities. waar de rechtbank rekening mee houdt.Je moet e.e.a. in perspectief zien; vroeger hadden aandeelhouders weinig in te brengen als ze geen bestuurder (meer) waren, stakeholders nog minder. Toen was de bestuurder de baas!