Het nieuwe werken houd je geen acht uur achter elkaar vol, meer aandacht voor psychische klachten, een powernapje op het werk en het recht om de telefoon niet op te nemen. Dat zijn voorbeelden van algemene loopbaanontwikkelingen die zeker in het snel veranderende ict-werkveld naar voren komen. Computable zet negen loopbaantrends op een rij waar jij als ict'er rekening mee moet houden.
#1 Werken ‘als een leeuw’
Het nieuwe werken, dat doe je geen acht uur achter elkaar. De ict-medewerker van vandaag is gewend aan kleine teams, dagelijkse stand-ups en kortdurende projecten. Dat vergt een andere verdeling van de energie. Neem een voorbeeld aan Ryan Breslow (28), oprichter van techbedrijf Bolt en een van de jongste miljardairs ter wereld. Breslow schreef op Twitter: ‘What if we worked like lions? Short bursts of energy, high intensity and then rest and recover for the next sprint. High performance isn’t about how much you put in. It’s about how much you get out.’ Breslow toont ons de weg naar een totaal ander werkritme. Denk aan de leeuw die met doodsverachting een buffel vangt, hem samen met zijn leeuwenvriendjes in een uur tijd verorbert en daarna veertien uur gaat liggen soezebollen onder de apenbroodboom.
#2 Hey, het is oké
Aandacht hebben voor psychische klachten, is dat nuttig? Jawel, dat is nuttig. Medewerkers hebben de afgelopen twee jaar nogal wat voor hun kiezen gehad door corona, lockdowns en gedwongen isolatie. Met veel psychisch leed tot gevolg. Het RIVM en andere gezondheidsorganisaties melden op basis van een peiling onder 5.826 Nederlandse jongeren tussen de 12 en 25 jaar dat ruim een op de vijf van hen tijdens de laatste lockdown weleens nadacht over zelfdoding. Huisartsen zagen in de betreffende onderzoeksperiode, tussen december 2021 en februari 2022, ook beduidend meer jongeren met heftige psychische problemen.
Volgens gegevens van de Rijksoverheid krijgt 43 procent van de Nederlanders ooit te maken met een burn-out, depressie of angststoornis. Werkgevers kunnen deze ontwikkelingen maar beter niet negeren. Op heyhetisoke.nl/werkgevers vertellen ondernemers dat open met elkaar omgaan een positief effect heeft op ziekteverzuim. Fietsenmaker Gazelle implementeerde een vitaliteitsprogramma en tweejaarlijkse health check. Telindus stelde people managers aan die elke acht weken een gesprek voeren met medewerkers. Openheid leidt ertoe dat medewerkers meer zichzelf kunnen zijn en gemakkelijker ondersteuning vragen als de nood aan de man is. En daar heeft iedereen belang bij. Psychische klachten mogen geen taboe meer zijn. Zeker nu niet.
#3 Hybride werken
De tijd van luidruchtige kantoortuinen met kakelende collega’s is voorbij. En dat is maar goed ook. O, wat waren we snel afgeleid. O, wat werden we daar gestresst van. Corona kwam en we bleken ook prima thuis te kunnen werken. Corona ging en we kunnen weer kiezen. Gaan we naar kantoor? Werken we ‘remote’ ofwel op afstand? Gaan we het team fysiek ontmoeten? Hybride werken vraagt het beste van alle werelden. De afgelopen twee jaar hebben laten zien dat het kan. Nu is het tijd voor bedrijven om permanente modellen voor hybride werken te ontwikkelen en integreren in hun bedrijfscultuur.
Werknemers moeten hun werkplek kunnen kiezen op een manier die past bij hun behoeften en taken. Soms opperste concentratie in de office pod, soms virtueel teamwerk achter het beeldscherm, soms een informele handdruk bij een klant, soms tafelvoetballen met collega’s. Hoe het nieuwe kantoor precies is ingericht, wordt natuurlijk bepaald door de aard van het werk. Kenniswerkers stellen andere eisen dan mensen op een callcenter. Administratief personeel wil andere faciliteiten dan salesmedewerkers. Naast de noodzakelijke elektrisch verstelbare bureau’s en ergonomische bureaustoelen kan gekozen worden voor grote tafels voor groepswerk, lounges om klanten te ontvangen, ontspanningsruimtes om even bij te komen en afgesloten ruimtes waarin gebeld of gestudeerd kan worden.
#4 Powernap
Het was een tijdje stil rond de powernap op het werk. We zagen zo nu en dan een vermoeide Chinees of Japanner over het toetsenbord gebogen en dachten: Hoe laat zou het daar zijn? GZ-psycholoog Gabriëlle van Geffen heeft het fenomeen powernap ofwel het hazenslaapje nieuw leven ingeblazen. Onlangs in het FD brak zij een lans voor hazenslaapjes van zo’n 25 minuten tijdens het werk. Vooral overprikkelde kenniswerkers kunnen er profijt van hebben.
Volgens Van Geffen geven zij hun brein te weinig rust. De dwangmatige behoefte om de hele dag te schakelen tussen kleine taken op beeldschermen (en zichzelf te overladen met vaak nutteloze informatie) vreet energie. De powernap kan hen weer bij hun positieven brengen. Van Geffen vindt dat werkgevers powernaps actief moeten stimuleren: ‘Ik ben ervan overtuigd dat heel wat stressklachten verdwijnen als werkend Nederland zich drie keer per dag vijf minuten echte rust gunt.’
#5 Loopbaan-apk
Should I stay or should I go? Zolang je dat zelf denkt, is er geen man overboord. Maar zodra je baas zich gaat afvragen of jij nog wel moet blijven, is er reden voor bezorgdheid. Vroeg of laat liggen je vaardigheden onder het vergrootglas en kun je zomaar de Sjaak zijn, want eerlijk is eerlijk je hebt jezelf naar binnen gebluft.
De loopbaan-apk is dan je grootste vijand. Voor werkgevers is het een instrument om inzetbaarheid te vergroten. Medewerkers krijgen duidelijkheid over hun arbeidsmarktpositie en adviezen om hun kansen te verbeteren. Het instrument is geschikt voor de medewerker die wil weten waar hij staat op de arbeidsmarkt. Vragen als ‘Ben ik nu en in de toekomst aantrekkelijk voor werkgevers?’ of ‘Hoe vergroot ik mijn kans om een andere baan te vinden in een vergelijkbare functie?’ passeren de revue. Bluffers vallen alsnog door de mand.
#6 Recht op onbereikbaarheid
De generatie Einstein (geboren na 1985) vindt die zak geld niet zaligmakend. Het gaat vooral om eigen inbreng, betrokkenheid en een goede balans tussen werk en privé. Dat laatste kan een probleem worden door de digitalisering. De grens tussen werk en privé is vervaagd doordat de coronacrisis het thuiswerken heeft aangejaagd. Door onder meer de mobiele telefoons zijn medewerkers altijd en overal te bereiken, ook buiten kantooruren. Dit kan nogal wat stress opleveren. Wat is vrije tijd nog waard als contact voortdurend mogelijk is, ook in het weekend? Maar de behoefte aan onbereikbaarheid is er en werkgevers kunnen zich hiermee onderscheiden.
Dit gebeurt al. Zo zijn inmiddels in meerdere cao’s afspraken gemaakt over het recht op onbereikbaarheid. In de cao voor gehandicaptenzorg is bepaald dat de werkgever werknemers niet op hun roostervrije dagen mag storen. Misschien is het straks ook wettelijk geregeld (in de Nederlandse wetgeving is nog geen recht op onbereikbaarheid opgenomen). Momenteel ligt er een wetsvoorstel van Gijs van Dijk (PvdA) om het recht op onbereikbaarheid sterker te verankeren in de Arbowet. Ook GroenLinks en D66 hebben het recht op onbereikbaarheid in hun verkiezingsprogramma opgenomen. Ook in ‘Europa’ speelt deze problematiek. Het EU-parlement heeft de Europese Commissie gevraagd om het recht op onbereikbaarheid vast te leggen in EU-wetgeving.
#7 Alcohol, drugs en medicijnen
Misschien wist je het niet maar alcohol, drugs en medicijnen op het werk zijn niet bij wet verboden. Nu zoveel mensen thuis werken, hebben werkgevers het niet altijd door als een medewerker worstelt met (excessief) gebruik. Met een duidelijk ADM-beleid geeft een bedrijf aan zich verantwoordelijk te voelen voor welzijn en veiligheid van alle medewerkers. Lang niet alle werkgevers hebben ADM-beleid op papier staan om alcohol-, drugs- en medicijngebruik bespreekbaar te maken. Waarschijnlijk loont het de moeite want veiligheid en kwaliteit van het werk worden verbeterd en de productie wordt verhoogd met gezonder personeel.
Het Trimbos-instituut ondersteunt werkgevers. De basis voor een goed ADM-beleid wordt volgens Trimbos gevormd door vier pijlers: Regels en afspraken; Preventie en bewustwording; Begeleiding en zorg; Handhaving en disciplinaire maatregelen. Per pijler wordt concreet beschreven wie wat moet doen en waarom. Verschillende taken, rollen en verantwoordelijkheden worden vastgelegd voor wie ze gelden. Te denken valt aan medewerkers, leidinggevenden, bedrijfsartsen, vertrouwenspersonen, hr-medewerkers, preventiewerkers en arbo-adviseurs. ADM-beleid is geen quick win maar zal op de langere termijn zeker winst opleveren.
#8 Sollicitatiegesprek of kruisverhoor?
50Company, een loopbaanbegeleider voor 50-plussers, heeft een advies voor sollicitanten die aanhikken tegen het sollicitatiegesprek. Het is geen kruisverhoor! Zorg als sollicitant dat je vragen terugstelt. Niet alleen aan het einde maar gedurende het hele gesprek. Zo wordt het een dialoog en daardoor een veel prettiger gesprek. Vragen die het goed doen: ‘Wat wil je dat ik het eerste halfjaar bereik in deze functie?’ Of: ‘Wat is de ambitie van de organisatie voor het komende jaar?’ Kom uit die ondergeschikte rol. Je komt je competenties, talent en toegevoegde waarde aanbieden. Daar mag elke werkgever blij mee zijn. Straal dat uit!
#9 Wat zijn de extra’s?
Deze punten kunnen een baan of werkgever ook extra aantrekkelijk maken, wees creatief in de onderhandelingen.
• Bedrijfssparen
• Vierdaagse werkweek
• Eerder stoppen met werken
• Kinderopvang
• Overhemdenstrijkservice
• Optieregeling
• Sabbatical
• Training en opleidingen
• Sporten via het werk
• Winstdeling
• Ziektekostenvergoeding
(Dit artikel verscheen eerder in Computable-magazine #04/22.)
