Werknemers moeten voortaan, ook als dit is overeengekomen, niet alleen betaalde maar ook onbetaalde nevenwerkzaamheden vooraf melden bij hun werkgever. Op ict’ers die bijvoorbeeld als ethische hacker vrijwilligerswerk doen, rust de verplichting voor deze activiteiten toestemming te vragen. De nieuwe Wet transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden brengt vooral voor werknemers ingrijpende veranderingen met zich mee. Naast nevenwerkzaamheden betreft het onder meer ook zaken rond overwerk, ziekmeldingen, verlof, studiekosten en thuiswerken. Dit blijkt uit een analyse van advocatenpraktijk Snijders Advocaten uit Den Bosch.
Doel van deze wet die aanstaande maandag in werking treedt, is meer transparantie te scheppen rond contracten en arbeidsvoorwaarden. De nieuwe wet geldt vanaf 1 augustus in de hele Europese Unie (EU), dus ook in België. Werkgevers en werknemers krijgen er veel plichten bij. En het is niet onbelangrijk daar als medewerker rekening mee te houden.
Arbeidsrechtadvocaat Thijs van Liempd: ‘Wij merken in de praktijk dat werknemers zich vaak bewust zijn van hun rechten, maar dat zij minder goed weten dat het werken in loondienst ook plichten met zich meebrengt. Dat aantal plichten wordt met deze nieuwe richtlijn ook nog eens uitgebreid,’
Van Liempd verwacht dat de verplichte melding van vrijwilligerswerk op de ict-werknemer het meeste impact heeft. Voor een klusje voor vrienden of familie moet voortaan toestemming worden gevraagd. ‘Ook als je de pc van een kennis repareert valt dat onder de meldingsplicht. Zelfs als je vrijwilligerswerk doet in de moestuin om de hoek, moet je baas daarvan op de hoogte zijn.’ En ontwikkelaars die even voor een bevriende startup wat hand- en spandiensten verrichten, dienen hier zeker op te letten. Ook als je bijdragen levert aan een opensource-gemeenschap als Linux moet de werkgever daarvan op de hoogte zijn, zo blijkt uit Van Liempd’s relaas.
Overwerk
De werkgever kan nevenwerkzaamheden, ook als die vrijwillig en zonder betaling worden gedaan, verbieden. Volgens de wet moet daar wel een objectieve rechtvaardigingsgrond voor bestaan. De baas kan niet zomaar weigeren. Zeker bij nevenwerkzaamheden voor een kleine startup uit dezelfde sector kan een belangenconflict ontstaan. Dat is een objectieve reden. Hetzelfde geldt als iemand veel extra werk doet waardoor de naleving van de arbeidstijdenwet in gevaar komt.
Van Liempd: ‘De nieuwe plicht die echter de meeste werknemers tegen de borst zal stuiten, is dat hun werkgever hen kan verplichten tot overwerk.’ Maar dan moet dat wel in de arbeidsovereenkomst of CAO zijn vastgelegd. Daarbij is het niet vanzelfsprekend dat het personeel daarvoor extra betaald krijgt. Van Liempd: ‘Wij verwachten na ingang van de wet een hausse aan arbeidsgeschillen op te moeten lossen die hierover gaan. De vraag of er sprake is van betaald overwerk zal dan door de rechter beantwoord moeten worden.’
Bij ziekte de telefoon volledig uitzetten is eveneens verleden tijd. ‘Een werknemer moet bereikbaar zijn voor de werkgever en de bedrijfsarts. Als hij zich ziek meldt moet hij vooraf aangeven op welke tijden hij slecht te bereiken is door bijvoorbeeld ziekenhuisbezoek, zodat de werkgever daar rekening mee kan houden. Bij het niet doorgeven van deze momenten heeft de werkgever bij onbereikbaarheid van de werknemer het recht een loonsanctie op te leggen,’ waarschuwt de advocaat. Indien medewerkers die langdurig ziek zijn volgens de bedrijfsarts wel in staat zijn andere werkzaamheden uit te voeren, mogen zij dit bovendien niet weigeren. Gebeurt dat wel, dan mag de werkgever, als een eerste waarschuwing niet wordt opgevolgd, de uitbetaling van hun loon stopzetten.
Uit eigen zak betalen
In verband met de planning van vakanties voor personeel zijn werknemers verplicht vóór een bepaalde periode die is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of CAO hun verlofuren door te geven. De werkgever kan medewerkers ook verplichten tot het opnemen van een vrije dag, bijvoorbeeld de vrijdag na Hemelvaart. Voorwaarde is wel dat die dag voor ingang van het nieuwe jaar is gecommuniceerd.
Een andere aanpassing waar medewerkers rekening mee dienen te houden zijn de studiekosten die worden betaald door de werkgever. Opleidingen en cursussen die niet direct nodig zijn als verplichte studie uit de wet of CAO, dienen te worden terugbetaald door de werknemer, mits dit vooraf is afgesproken. ‘Wil een werknemer bijvoorbeeld zijn Engels bijspijkeren, maar is dit niet direct nodig voor zijn functie, dan kan de werkgever van hem verlangen dit gewoon uit eigen zak te betalen,’ aldus Van Liempd. Een dergelijke cursus moet vaak ook in eigen tijd gevolgd worden.
Thuiswerken
De mogelijkheid om thuis te werken, die sinds de pandemie gemeengoed is geworden, kan met de nieuwe wetgeving ook worden opgelegd door de werkgever. Dit geldt wanneer er bijvoorbeeld een nieuwe corona-uitbraak is. Voorwaarde is wel dat de thuissituatie hierin toegerust is. Anders is de werkgever verplicht zijn medewerker van de benodigde middelen om thuis te kunnen werken te voorzien, zoals een ergonomische werkplek en een los beeldscherm.
Bovendien is de werkgever ook op kantoor te allen tijde verplicht tot het creëren van een veilige werkomgeving. De werknemer heeft op zijn beurt de plicht zich aan veiligheidsmaatregelen te houden. Wanneer personeel de veiligheidsinstructies niet opvolgt, kan dat ontslag, eventueel op staande voet, tot gevolg hebben.
Onregelmatige uren
Ook voor werknemers met onregelmatige uren verandert er iets. Wanneer een medewerker met een nulurencontract bij zijn werkgever aangeeft een bepaald aantal uren te willen werken om zodoende zekerheid te hebben van minimum-inkomsten, moet hij ook beschikbaar zijn om die uren te werken. Als hij bijvoorbeeld van de aangevraagde 20 uur per week in de praktijk slechts 15 uur beschikbaar is, is er vanaf 1 augustus wettelijk gezien sprake van werkweigering. Van Liempd: ‘In het ergste geval kan dat zelfs leiden tot ontslag op staande voet, waardoor een werknemer direct zijn baan verliest en zonder inkomen komt te zitten, wat ook weer negatieve gevolgen heeft voor de transitievergoeding en het aanvragen van een uitkering.’
Overigens schreef de wet al eerder voor dat niet zomaar twee broodheren kunnen worden gediend. Onlangs werd een Nederlandse it-consultant die als thuiswerker zonder toestemming een dubbele baan had, zwaar door de rechter op de vingers getikt. De man kreeg een boete van 25.000 euro, terwijl hij ook nog eens 8.280 euro salaris aan zijn werkgever terug moest betalen. Detacheerder Cavero uit Rijswijk had zelfs 120.000 euro geëist voor de vier maanden dat de man naast zijn werk voor deze it-dienstverlener ook nog eens bij verzekeraar Klaverblad zat. Maar dat vond de rechter te gortig. Nog niet duidelijk is, is of deze werknemer in hoger beroep gaat.
De baas gaat niet over mijn vrije tijd. Zodra de baas dat denkt te kunnen is hij/zijn niet mijn baas meer en heeft een groot probleem.
Ik lees het anders, werkgevers mogen niet meer nevenactiviteiten verbieden zonder het geven van een objectieve reden. Zoveel advocaten, zoveel meningen natuurlijk maar kijkend naar grote aantal verenigingen zou Nederland tot stilstand komen als vrijwilligers moeten stoppen. En een organisatie die zijn medewerkers verbiedt zich maatschappelijk dienstbaar te maken heeft een imago probleem als we kijken naar zoiets als MVO. Kortom, er wordt een storm in een glas water gepresenteerd en misschien dat er nog eens beter geïnformeerd moet worden voor een rectificatie.
Wat wel bepalend is bij nevenactiviteiten zijn mogelijke belangenverstrengelingen maar dat lijkt me niks nieuws, we hebben hiervoor al enige tijd allerlei registers. Want probleem is niet de werknemer maar de bestuurder als het gaat om ‘Er kan er maar één de baas zijn’ aangaande een transparantie in de arbeidsverhoudingen. En mijn uitleg van de wet is dat je meerdere broodheren kan hebben omdat we steeds vaker banen kennen waar je niet meer van rond kunt komen. Mooiste in de wetswijziging is dan ook scholing want als deze verplicht is dan zal deze kosteloos moeten zijn en ook gelden als arbeidstijd hoewel dit een groot grijs gebied is door onduidelijkheid over bij- en bronscholing. Er is dus werk aan de winkel voor werkgevers aangaande arbeidscontracten want op dit moment hebben we een werknemersmarkt.
“De nieuwe wet geldt vanaf 1 augustus in de hele Europese Unie (EU)”.
Waar is de link naar die wet? Van de EU en van de nederlandse tekst?
Dermate in het priveleven van medewerkers ingrijpen lijkt me in strijd met de GPDR.
Wergevers die dit toepassen mogen van mij failliet gaan omdat ze geen medewerkers meer hebben.
Alhoewel ik hier de indruk heb, dat de heren advocaten angst zaaien om omzet te oogsten.
“Mooiste in de wetswijziging is dan ook scholing want als deze verplicht is dan zal deze kosteloos moeten zijn en ook gelden als arbeidstijd”
Lijkt mij nogal voor de hand liggen dat kandidaten die bij- en bronscholing behoeven, gewoon afvallen in het sollicitatieproces voor de functie. Het mag allemaal immers niets meer kosten.
@Peter (2022-08-01, 00:30): https://www.rijksoverheid.nl/documenten/brochures/2022/06/28/richtlijn-transparante-en-voorspelbare-arbeidsvoorwaarden
Die meldingsplicht staat niet in de regelgeving (noch Europees, noch nationaal) voor zover ik zo snel kan zien. En men kan ook dat verbod niet waarmaken als het niet vooraf in het contract stond: “Het onthouden van toestemming is dus alleen nog toegestaan als de werkgever dat op voorhand heeft bedongen en daarvoor een beroep kan doen op een rechtvaardigingsgrond.” en die rechtvaardigheidsgronden zijn behoorlijk ingeperkt.
Verder worden zaken als 0-uren contracten e.d. ingeperkt. Ik krijg de indruk dat de auteur wat click-bait heeft weten te produceren. Tenzij hij duidelijk maakt waar die meldingsplicht vooraf staat. Dat kan eventueel in bestaande contracten al staan, dan blijft dat staan, maar daar verandert deze regelgeving niets aan. Het wordt wel interessant als het is geregeld via zgn ‘code of conduct’ achtige regelingen. Die zullen dan in de CAO moeten staan, schat ik zo.
‘Ook als je de pc van een kennis repareert valt dat onder de meldingsplicht. Zelfs als je vrijwilligerswerk doet in de moestuin om de hoek, moet je baas daarvan op de hoogte zijn.’
Klinkt mij nogal absurd in de oren. Lijkt op een Sovjet-regime waar het minste geringste geteld en gemeld moet zijn. Als iedereen dit serieus neemt moeten werkgevers extra personeel in gaan huren om dit allemaal te registreren. Afdelingen Personeelszaken kunnen KGB-balies inrichten en de overheid moet dat allemaal ook nog weer eens gaan controleren.
Ik ben benieuwd hoe lang dit zal bestaan totdat men de onpraktische kanten er weer af zal schaven……..
Een nieuwe wet leidt altijd tot discussies en goed om te zien dat dat hier ook het geval is. Ik zal per reactie even kort reageren:
@SWA: uiteraard is privé tijd voor jezelf, maar niet onbeperkt. De keuze om niet te werken voor een werkgever is ook altijd aan jezelf natuurlijk!
@een oudlid: als is overeengekomen dat vooraf toestemming moet worden gevraagd, geldt nog steeds dat vooraf gemeld/toestemming verkregen moet worden. Het is juist dat die toestemming alleen onthouden mag worden bij een objectieve rechtvaardiging. Als iemand teveel bijklust voor familie, kan dit wel degelijk een objectieve rechtvaardiging zijn. De nieuwe wet is zeker niet bedoeld om vrijwilligerswerk in te perken, maar als het vrijwilligerswerk het werk negatief beïnvloedt, dan kan de werkgever dit nog steeds verbieden.
@Peter, de nieuwe wet verandert een aantal artikelen in de wet: https://wetten.overheid.nl/BWBR0005290/2022-08-02/0. Hier kan je de wettekst terugvinden. Het gaat voornamelijk om artikelen 611a, 653a, 655. Het is overigens zeker niet de bedoeling om angst te zaaien, maar juist bewustheid te creëren dat een nieuwe wet ook gevolgen voor een werknemer heeft, zowel positief als negatief;
@KJ: ik zie in de praktijk dat werkgevers juist willen investeren in opleiding van werknemers.
@Gerben Wierda: een verbod op nevenwerkzaamheden staat vaak in de arbeidsovereenkomst. Als die erin staat is er een meldplicht/toestemmingsplicht. Zonder een dergelijk beding hoef je inderdaad niet te melden. De woorden, ‘mits overeengekomen’, lijken te zijn weggevallen in bovenstaande tekst!
@Paul Dolk: nevenwerkzaamheden bestaan in allerlei vormen en als dat is overeengekomen, moet je dat wat mij betreft melden. Een werkgever moet ook kunnen controleren of bijvoorbeeld de Arbeidstijdenwet wordt nageleefd.
Dank voor de goede reacties!
Ik moet bekennen dat ik de samenvatting hier (net als anderen) niet geheel in lijn vind met de officiële tekst.
Bijvoorbeeld:
In dit artikel wordt gezegd:
“Een andere aanpassing waar medewerkers rekening mee dienen te houden zijn de studiekosten die worden betaald door de werkgever. Opleidingen en cursussen die niet direct nodig zijn als verplichte studie uit de wet of CAO, dienen te worden terugbetaald door de werknemer, mits dit vooraf is afgesproken. ‘Wil een werknemer bijvoorbeeld zijn Engels bijspijkeren, maar is dit niet direct nodig voor zijn functie, dan kan de werkgever van hem verlangen dit gewoon uit eigen zak te betalen,’ aldus Van Liempd. Een dergelijke cursus moet vaak ook in eigen tijd gevolgd worden.”
Maar in de tekst van de overheid staat juist het volgende:
“Op grond van de Wet implementatie EU-richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden
wordt de mogelijkheid om studiekosten op de werknemer te verhalen, beperkt.
Het nieuwe artikel 7:611a, lid 2, BW bepaalt, dat de werkgever voor scholing die hij op grond van de
wet of de toepasselijke CAO verplicht aan de werknemer moet verstrekken, geen kosten op de
werknemer mag verhalen. De werknemer moet tevens, voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is, in
de gelegenheid gesteld worden de scholing tijdens werktijd te kunnen volbrengen. Die werktijd
wordt beschouwd als arbeidstijd.”
Dat klinkt voor mij juist niet als strengere regels voor de werknemers.
Thijs,
Ook jij bedankt voor de reactie maar artikel 611a gaat om de scholing waarbij we in detail per lid nog in kunnen gaan op een bron- en bijscholing omdat beiden ook kunnen via het vrijwilligerswerk. Of nog erger, een onbetaalde stage omdat bezuiniging op arbeid één van de makkelijkste voor werkgevers is bij een hoog aanbod. Arbeid is conjunctuurgevoelig en detacheerders als Cavero zijn werkgevers die je gaat mijden als je de keus hebt. Zeker als ik kijk naar artikel 611a want sectoren zoals ICT kennen hierin een grotere inspanning als ik kijk naar certificeringscircus. Leuke hierin is dat dit persoonsgebonden kennis betreft, de overdraagbaarheid van een korting omdat je voldoet aan de eisen van een leverancier wordt nog weleens vergeten.
Artikel 653a lid 1 stelt dat de werkzaamheden buiten de tijdstippen waarop arbeid moet worden verricht voor de werkgever zijn toegestaan TENZIJ er een gerechtvaardigde grond is op basis van een objectieve reden om inspanningen te verbieden. Dat klinkt alsof een arbeidsovereenkomst waarin al een verbod tot nevenactiviteiten staat zonder de genoemde rechtvaardiging nietig zal worden verklaard. Wat betreft het verbieden en gedogen lijkt me een heel groot grijs gebied te ontstaan waar de komende jaren rechters een uitspraak over mogen doen, niet in de laatste plaats door artikel 655 en het nieuwe werken.