De directeur van de Deense ict-dienstverlener Netcompany, André Rogaczewski, verwacht dat binnen vijf jaar een kwart van de huidige ziekenhuiszorg bij patiënten thuis zal plaatsvinden. Door de inzet van technologie kunnen zij op afstand worden gemonitord en behandeld. Door de groeiende vraag naar zorg, stijgende zorgkosten en een tekort aan personeel is het virtuele ziekenhuis een reëel scenario, stelt hij.
André Rogaczewski, Deen met Poolse wortels, gaat zitten in de hal van het Haagse congrescentrum New Babylon. Hij heeft die ochtend al een rondetafeldiscussie achter de rug met afgevaardigden van onder andere het ministerie van VWS, Philips en het Radboudziekenhuis. Ook heeft hij de Deense kroonprinses Mary ontmoet in het bijzijn van de Deense minister van zorg: Magnus Heunicke en de directeur van de Nederlandse tak van Netcompany en voormalig Rijkswaterstaat-cio Perry van der Weyden.
Zijn boodschap: Denemarken is voorloper op het gebied van ict-innovaties in de zorg. De directeur van Netcompany wijst onder meer op een persoonlijke digitale kluis met patiëntgegevens die gedeeld kan worden met verschillende zorgverleners. Ook is het land op weg naar een toekomst met virtuele ziekenhuizen, waarin zorg en controles door digitalisering bij de patiënt thuis plaatsvinden.
Kroonprinses
Rogaczewski, flinke haardos en strakgeschoren bakkenbaarden, neemt ondanks alle plichtplegingen uitgebreid de tijd voor een gesprek. Ook al mist hij daardoor een vijfgangenlunch met Deense specialiteiten. De flamboyante directeur, zelf herstellende van een gebroken voet: ‘Ik kom jullie een compleet nieuwe schoenmode bijbrengen.’ Hij wijst naar een grijze plastic klomp om zijn voet die in plaats van gips voor genezing moet zorgen. ‘Ik zit zelf ook in een pilot’, grapt hij over de vele proefprojecten met ict in de zorg die tijdens de bijeenkomst in de ochtend ter sprake kwamen.
Sundhed
Netcompany is een belangrijke partij binnen de ict van de Deense zorg. Het land heeft de laatste tien jaar een grote digitaliseringsslag gemaakt, vertelt Rogaczewski. Hij verwijst naar ‘Sundhed’ het Deense gezondheidssysteem waarin iedere Deen vanaf 15 jaar oud via een online portaal toegang heeft tot een digitale kluis met patiëntgegevens. Die data is bij toestemming van de patiënt toegankelijk voor alle geaccrediteerde zorgverleners. Bovendien vormt Sundhed een belangrijk digitaal startpunt voor allerlei informatie over de gezondheidszorg In Denemarken.
Netcompany ontwierp, bouwde en beheert dat platform. In 2014 werd die opdracht na een Europese aanbesteding gegund. Sinds 2019 ondersteunt Netcompany Sundhed.dk ook met ict-advies. Bovendien is het bedrijf voorzitter van de stichting Sundhed.dk International. Het doel van die stichting is om particuliere bedrijven te helpen bij het ontwikkelen en vercommercialiseren van het zorgportaal Sundhed.dk. Het levert ook een bijdrage aan het vergroten van de ict-kennis van andere publieke partijen binnen de gezondheidszorg.
Denemarken heeft binnen de zorg dezelfde uitdagingen als Nederland. Er is een tekort aan zorgpersoneel, de bevolking vergrijst en heeft steeds meer zorg nodig en daardoor stijgen de zorgkosten, duidt Rogaczewski. Maar er zijn ook grote verschillen, zo telt Denemarken bijna zes miljoen inwoners in plaats van de bijna 17 miljoen in Nederland en is het zorgsysteem er volledig gefinancierd door de staat en niet zoals in Nederland waar zorgverzekeraars de zorg grotendeels financieren.
Virtuele ziekenhuizen
De directeur van de Deense ict-leverancier Netcompany verwacht dat in Denemarken over vijf jaar een kwart van de zorg die nu nog in het ziekenhuis wordt verleend bij patiënten thuis plaatsvindt. ‘Binnen vijf tot tien jaar tijd zal de zorg met grote personeelstekorten te maken krijgen als er niets veranderd. Ook staat een grote groep zorgverleners op het punt om de zorg te verlaten vanwege de hoge werkdruk. Er moeten echt dingen veranderen.’
Hij wijst erop dat in het huidige zorgstelsel veel te veel tijd wordt besteed aan administratieve taken, terwijl zorgverleners zich juist willen inzetten voor de patiënt. In een Deense tv-documentaire zette hij met zijn bedrijf een experiment op in de ouderenzorg waarin één medewerker alle administratieve taken van een afdeling op zich nam. Zorgverleners gaven via spraakcommunicatie hun handelingen door en de medewerker voerde alle formulieren in die nodig waren om het werk uit te voeren.
‘Door de administratieve taken bij één persoon neer te leggen konden de anderen zich puur op de zorg richten doordat ze niet dagelijks uren met administratie bezig waren’, vertelt Rogaczewski. Hij benadrukt dat de oplossing lang niet altijd in de hightechhoek zit. Vaak kan met vereenvoudigde processen en een kleine technische stap al een enorm verschil worden gemaakt.
Data
Ook wijst hij op de inzet van data voor preventieve zorg. Zowel afdelingen als de zorg als geheel kunnen enorm profiteren van data-analyse. Hij licht toe. ‘Op een specifieke afdeling, bijvoorbeeld de afdeling voor de behandeling van complexe botbreuken, kan het analyseren van data de zorg verbeteren. Maar ook over de hele linie kan data-analyse de zorg verbeteren bijvoorbeeld door inzicht te krijgen in welke behandeling het meest succesvol is binnen een bepaalde leeftijdsgroep.’
Het helpt als landen die data centraal administreren en data mag vanwege privacy-regels niet te herleiden zijn tot een persoon. ‘Het geven van toestemming is belangrijk, maar als je patiënten goed uitlegt wat er met hun data gebeurt, zullen ze in veel gevallen sneller geneigd zijn om die gegevens te delen omdat ze inzien dat de zorg als geheel en de behandeling van henzelf erdoor kan verbeteren.’
Het valt Rogaczewski, die inmiddels de nodige gesprekken voerde met afgevaardigden van het Nederlandse ministerie van VWS, op dat die ambtenaren vaak vooral naar de bezwaren kijken en minder naar de mogelijkheden. ‘Jullie vinden zaken snel lastig of moeilijk.’
Om echt stappen te kunnen maken, moeten er ook zaken veranderen in het zorgsysteem. Zo moeten ziekenhuizen zich meer gaan toeleggen op een eigen specialisme. Daardoor kan de digitaliseringsslag voor die specifieke zorgverlening ook sneller worden gemaakt. Hij ziet in dat in een land waarin wet- en regelgeving rondom de zorg meer centraal geregisseerd is, zoals in Denemarken dat sneller gaat dan in Nederland.
Netcompany
- Het Deense beursgenoteerd ict-adviesbureau Netcompany is sinds de oprichting in 2000 uitgegroeid tot een bedrijf met tien vestigingen in zes verschillende landen. Naast thuisland Denemarken zijn Noorwegen, Groot-Brittannië en Nederland belangrijke landen.
- Het bedrijf telt zevenduizend medewerkers en is beursgenoteerd. Het heeft in Nederland een vestiging in Delft waar studenten vaak direct van de universiteit worden geplukt.
- Netcompany heeft een ander bedrijfsmodel dan de meeste it-integrators en -leveranciers. Door componenten, oplossingen en referenties te hergebruiken zegt het oplossingen sneller te implementeren en vergelijkbare klanten samen te brengen.
- In dat model worden ervaringen en ontwikkelen gedeeld, zonder vast te zitten aan verplichtingen rondom intellectueel eigendom, licenties of legacy-software. Volgens Rogaczewski sluit het ondersteunen van organisaties in hun aanpassingsvermogen goed aan bij het huidige digitale tijdperk. Traditionele leverancier-klant-verhoudingen zijn wat hem betreft passé.
Volgens mij hebben alle gezondheidssystemen in alle westerse landen last van een belangrijk aspect: broodnijd!
De meeste gezondheidssystemen bestaan uit een gefragmenteerd landschap van allerlei elkaar tegenwerkende zorgprofessionals. Vaak deels of allen verkaveld in maatschapjes, stichtingen, eenmanszaken, en grote gesloten organisaties. De meeste zorgsystemen zijn niet klantgericht, maar nog steeds 20ste eeuw procesgericht rondom die van de zorgprofessional zelf. De financiering wordt gebruikt als een stop op de deur, wat het allemaal niet echt makkelijk maakt. De politiek maakt zich er met een “Jantje-van-Leiden” van af. Als is op afstand gezet. Lekker makkelijk.
Oplossing, herontwerp de complete zorg, door de patient centraal te stellen. Schaf papier en die dooie taal (Latijn) af en eis er maar een keer een intake plaatsheeft (niet soms 10x). Omdat ik niet verwacht dat alle zorgprofessionals in de houding schieten, iedereen in loondienst, waarbij het patiëntgerichte proces de leidraad is. Elke zorgprofessionals die het daar niet mee eens is, kan naar huis. Zet compleet in op voorkoming van kwalen en ziekten. Zet daar desnoods een (geld)straf op. Zet vooral in op veel eenvoudige en continue diagnostiek (het meest onderschoven kindje van de zorg), zodat er direct alarmbellen afgaan, om het probleem in de kiem te smoren. Ga vooral robotiseren, want wachten op meer personeel, hoor ik al 50 jaar.
Ik ga even op vakantie. Kijken of de komkommertijd is begonnen.
Ik ga een ICT-er geen kwakzalver noemen maar het procesgedreven aspect gaat vooral om veiligheid want neem alleen al het toedienen van medicijnen en risico’s daarin, doodsoorzaak nummer 3 in Nederland zijn de medicatiefouten en met een toenemende vergrijzing zal dit niet snel veranderen.
Iemand naar huis sturen met een handvol pillen zonder enige uitleg is alsof je iemand een computer in de hand drukt zonder enige training om deze veilig te gebruiken. Wat er mis kan gaan kan iedereen wel bedenken, de diagnostiek van een ‘health check’ levert vaak dezelfde conclusie op over het voorkomen van kwalen en ziekten.