Digitale disrupties, datagedreven ontwikkelingen, nieuwe businessmodellen: de omgeving waarbinnen organisaties opereren, verandert voortdurend. Binnen deze dynamische omgeving zet de it-architect de lijnen uit en houdt de organisatie op koers, vanuit diepgaande kennis op het snijvlak van applicaties, systemen en de business.
Maar met het ontwerpen van een it-landschap alléén ben je er als architect niet meer. Om daadwerkelijk vorm en richting te kunnen geven aan nieuwe, wendbare bedrijfsprocessen moet je verder kijken dan alleen de techniek.
Wat betekent dit voor de kennis en vaardigheden waarover iedere ‘architect van de toekomst’ zou moeten beschikken?
Vier skills
- Skill #1: soft skills / didactische skills
Het architectuurteam staat nu nog vaak vrij ver af van de uitvoering. De ‘klassieke’ architect heeft daarbij nogal eens de neiging om vanuit een ivoren toren te opereren: ‘Hier zijn de kaders, succes ermee!’
Maar met die top-downbenadering kom je in deze tijden van voortdurende digitale transformatie niet meer weg. De architect van de toekomst weet de organisatie mee te nemen en denkt voortdurend – vanuit een houding van ‘beheerst pragmatisme’ en binnen de kaders van de gezamenlijke omgeving – actief mee over technische mogelijkheden, businessdrivers, flexibiliteit en innovaties. De moderne architect is niet alleen een handhaver, maar vooral ook mentor en coach.
Communicatieve en didactische skills zijn en worden daarbij net zo belangrijk als kennis van techniek en business. Alleen dan is de architect in staat om iedereen in de organisatie, van receptie tot bestuurstafel, duiding te geven over de urgentie en relevantie van te nemen beslissingen.
- Skill #2: Flexibiliteit
De context binnen bedrijven verandert steeds sneller: door een steeds sneller veranderende buitenwereld, maar vooral ook door de urgentie van het toepassen van innovaties om waarde te behouden. Was een ‘blueprint’ nog niet zo heel erg lang geleden geldig voor langere periodes, tegenwoordig is die van vandaag waarschijnlijk morgen al niet meer relevant.
In deze context is flexibiliteit een niet te missen skill. De architect houdt rekening met wat hij of zij nog niet weet, verdiept zich voortdurend in nieuwe technologische ontwikkelingen, nieuwe businessmodellen en relevante marktontwikkelingen, en kan in korte tijd veel informatie verwerken.
Een goed actueel voorbeeld zijn de ontwikkelingen rondom kunstmatige intelligentie (AI). De architect volgt de ontwikkelingen op de voet. Tegelijkertijd moet hij deze – in samenspraak met de business – ook al ‘gisteren’ kunnen vertalen naar concrete businesswaarden, zodat ze vanaf ‘morgen’ al geïmplementeerd kan worden.
Een ander voorbeeld is de toenemende toepassing van microservices, waarbij softwarearchitecten steeds vaker als solution-architecten moeten acteren of zelfs nog hogere abstracties moeten beheersen. Vice versa worden businessarchitecten ‘gedwongen’ om ook rekening te houden met de applicatielagen.
- Skill #3: Professionalisering en zelfreflectie
Het vak van architect professionaliseert. De komende jaren komen er naar verwachting meer en meer opleidingen voor architecten en ontstaat er meer ‘standaardisering’ van de rol van de architect en zijn of haar competenties. Ook zal het werk van de architect kritischer bekeken worden: wat levert hij of zij de organisatie feitelijk op? De output van de architect moet tastbaarder en beter meetbaar worden.
Totdat dit proces uitgekristalliseerd is, zal de architect hier zelf ook actief mee bezig moeten zijn en op zoek moeten gaan naar de kennis die hij of zij nodig denkt te hebben. Als ‘professionele evangelist’ denkt de architect van de toekomst actief na over hoe hij of zij zichzelf effectiever kan maken en reflecteert hij of zij op de eigen rol én die van andere soorten architecten. Ook neemt hij of zij actief deel aan de discussie over de toekomst van de architect en van architectuur-gedreven bedrijfsdoelstellingen.
- Skill #4: Knopen durven doorhakken
Ten slotte: de architect van de toekomst moet knopen durven en kunnen doorhakken. In een omgeving waarin verandering aan de orde van de dag is, weet juist de architect het hoofd koel te houden. Hij of zij durft op het juiste moment de juiste knoop door te hakken en weet daarover op een heldere en overtuigende manier te communiceren op alle niveaus (zie ook skill #1). De architect stáát voor zijn keuzes en laat zich niet snel van de wijs brengen.
Sleutel
Bovendien focust de architect van de toekomst zich op beslissingen die het belangrijkst zijn voor de architectuur, namelijk de beslissingen die moeilijk zijn terug te draaien. Als architect moet je soms je gevechten kiezen; je kunt je niet overal tegenaan bemoeien, omdat dat ten koste gaat van je effectiviteit. Het is zaak je vast te bijten in de onderwerpen die het belangrijkst zijn en waarvan je denkt dat je er invloed op kunt uitoefenen.
Al met al is de rol van architect zeker geen gemakkelijke. Maar: wie deze rol goed oppakt, kan écht wat betekenen binnen een organisatie. Een goede architect kan een complexe organisatie de broodnodige structuur bieden en weet zo complexiteit te reduceren – dit is de sleutel voor efficiënte en wendbare organisaties.
Ben jij het met ons eens of vind jij dat de architect van de toekomst andere of meer skills nodig heeft? Wij zijn benieuwd.
(Met dank aan Ron Deen, consultant en solution architect bij Le Blanc Academy, en Peter Mazereeuw, lead architect en managing consultant iMC bij Ilionx.)
Interessant stuk. Wat kanttekeningen:
– neem afscheid van de ivoren toren architecten!
– ik bespeur bij mijzelf een verschuiving in het belang van de communicatie/didactische vaardigheden naar de inhoud
langzamerhand ben ik aanhanger van het adagium: “80% is inhoud en 20% vorm en stijl. We leven in een tijd waarin fakenews en “alternatieve feiten” door velen worden gebruikt. Sterker nog: we hebben een president van de VS gehad die glashard Covid, de klimaatcrisis en de noodzaak van de NAVO ontkende. Daar kan geen gesprekstechniek tegen op.
– ten aanzien van de flexibiliteit zijn drie dingen relevant voor een architect: gevoel voor granulariteit (mate van detail) van het object van beschouwing, kennis en kunde over het object en de vaardigheid om relaties te (h)erkennen tussen objecten. Je zou als architect op zijn minst het gehele organisatielandschap moeten kunnen duiden, maar doen alsof je overal verstand van hebt is kul. Ik leer elke dag bij. Het is een kunst om strategische vraagstukken en hun vertaling in beleid te operationaliseren in concrete stukjes softwarel, waarbij microservices een rol spelen. Daarbij maak je inzichtelijk hoe alles aan elkaar samenhangt en waarom er gekozen is voor een bepaalde samenhang en niet een andere. Onderbouwing van de keuzen is relevant voor draagvlak. Die moet zo objectief mogelijk zijn.
– de output van de architect moet tot uiting komen in de bijdrage die hij levert in concrete verandertrajecten. Vaak wordt de architect gezien als een uit de hand gelopen techneut en dat is jammer. Het ligt echt aan jezelf hoe je jouw concrete bijdrage, ook op het vlak van “de business” (slechte door IT-ers verzonnen term), strategische vraagstukken, beleid en product/diensten definities als positief worden ervaren.
– knopen doorhakken wordt helaas vaak belegd in de hiërarchie, omdat we nog leven in de veronderstelling dat dit altijd een verantwoordelijkheid is van een rol. Mijn stelling is: “90% van alle besluitvorming wordt situationeel vastgesteld, dus heeft als basis de naakte feitelijkheid”. Wat er vaak gebeurd is dat iemand in de hiërarchie al het voorwerk en de zo object mogelijk vergaarde voorbereiding tot besluitvorming negeert, en zelfstandig gaat besluiten op basis van onderbuikgevoel, macht, ego en weet ik niet allemaal.
Dank voor je reactie! Een architect kan in een complex landschap niet alles tot in detail overzien. Om niet vanuit een ‘ivoren toren’ het speelveld te willen overzien moet men juist de verbinding maken met experts binnen en soms buiten de organisatie om alles in beeld te brengen en te duiden.