Meer regie en publieke waarden komen centraal te staan in de nieuwe digitaliseringsstrategie van het kabinet. De overheid gaat normerend optreden om belangrijke publieke waarden als zelfbeschikking, privacy en veiligheid te bewaken.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Digitalisering) ontvouwt haar plannen in een brief aan de Tweede Kamer. Ze wil dat grote techbedrijven meer te doen aan de schaduwkanten van de digitalisering. ‘Discriminatie, haatzaaien, desinformatie en polarisatie gedijen goed in de nieuwe informatiesamenleving. De recente ontwikkelingen laten zien hoe urgent en actueel dit is: naast de verschrikkelijke oorlog in Oekraïne woedt online een informatiestrijd.’
Verder komen er meer spelregels voor digitale markten, infrastructuur en diensten. Dit wordt niet meer overgelaten aan Big Tech.
Het kabinet zet ook zwaarder in op digitale veiligheid. Privacy by design, het meenemen van veiligheidsaspecten in het ontwerp van overheidssystemen, staat hoog in het vaandel. Burgers krijgen meer regie over hun eigen gegevens. Daartoe wordt een breed bruikbare digitale identiteit ontwikkeld.
Ook wil het kabinet stevig inzetten op het verzilveren van digitale kansen op gebied van duurzaamheid, zorg, onderwijs en mobiliteit en de eigen overheid.
De overheid wil bij haar digitalisering het goede voorbeeld geven. Door niet de eigen organisatie centraal te stellen, maar de on- én offline-leefwereld van burgers. Digitalisering wordt ingezet om de nieuwe bestuurscultuur te faciliteren.
“Burgers krijgen meer regie over hun eigen gegevens. Daartoe wordt een breed bruikbare digitale identiteit ontwikkeld.”
Da’s mooi – die regie over mijn gegevens gaat bestaan uit het delen van de op de digitale identiteit verzamelde gegevens ..? Echte regie zou zijn dat ik zelf uitmaak wat ik digitaal koppel, toch?
“Digitalisering wordt ingezet om de nieuwe bestuurscultuur te faciliteren.”
Het jargon blijft in ieder geval hetzelfde.
Maar wat moet ik me daar bij voorstellen ? AI dat kritische geluiden herkent en dan meteen een functie elders procedure in gang zet ? Automatisch beschuldigen van overschrijdend gedrag en daarop aansluitend terugdraaien en voorbereiden van excuses ? Bij de belastingdienst ging ook wat mis met ondersteunende algoritmes. Ik begreep dat die precies deden wat door de politiek gevraagd was en dat dat nu weer niet de bedoeling was.
“De overheid wil bij haar digitalisering het goede voorbeeld geven. Door niet de eigen organisatie centraal te stellen, maar de on- én offline-leefwereld van burgers.”
Je moet er maar net aan denken he.
De online informatiestrijd is een communicatieoorlog waarin de overheid het monopolie op de waarheid is verloren met als gevolg een groeiende burgelijke ongehoorzaamheid door wantrouwen. De nieuwe bestuurscultuur oogst dan ook vooral wat ze zelf gezaaid hebben want burgers zijn niet de regie op hun eigen gegevens kwijt maar de controle op de overheid. De harde lessen van de toeslagenaffaire, welke genoemd wordt als een voorbeeld van een slechte informatiehuishouding, gingen om de grondvesten van onze democratische rechtsstaat die wankelen doordat de scheiding der machten als ISO-certificering is. Op papier ziet het er prima uit maar in de praktijk sterft de democratie in de duisternis van de achterkamertjes omdat de belangen van de burger niet meer behartigd worden.
Oude modus operandi van regeringscommissaris informatiehuishouding zal daarin, zoals de heer Omtzigt al helder stelde over slagers die hun eigen vlees keuren, weinig veranderen. Zeker als het de zoveelste functionaris zonder daadwerkelijke macht is want de dikke stapels aan rapporten over falende informatiehuishouding binnen de overheid door een gebrek aan onafhankelijke controle zijn niet zo moeilijk te vinden.