Voor artificiële intelligentie (ai)-onderzoek voor een inclusieve samenleving komt meer dan tien miljoen euro beschikbaar, De Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft vijf projecten gehonoreerd die op maatschappelijk draagvlak kunnen rekenen. Daarnaast moeten deze onderzoeken tot technologische innovaties leiden die publieke waarden en grondrechten borgen alsmede mensenrechten respecteren. Uiteindelijk moeten al deze onderzoeken bijdragen aan wat NWO noemt ‘een ecosysteem van vertrouwen’.
De projecten hebben een looptijd van vijf à zes jaar en zijn verdeeld over vier categorieën: defensie, justitie en veiligheid, cultuur en media, en overige maatschappelijke uitdagingen. De onderzoeken worden uitgevoerd binnen zogenoemde Ethical, Legal and Societal Aspects-labs. In deze labs gaat het niet alleen om technologie, er moet ook een samenhang met ethische, juridische, maatschappelijke en economische ontwikkelingen.
Een consortium onder leiding van TNO richt zich op het verantwoord gebruik van (ai) in defensie. Bekeken wordt onder meer hoe ai-systemen onder betekenisvolle menselijke controle zijn te houden. Autonome robots kunnen niet zonder menselijke maat.
De Erasmus Universiteit Rotterdam leidt een consortium dat bekijkt hoe de openbare veiligheid met behulp van ai is te bevorderren. Het project Ai-maps moet instrumenten opleveren die voorkomen dat sociale onrust ontstaat. Deze tools helpen daar goed mee om te gaan als dat toch gebeurt. Hier zijn liefst 26 organisaties bij betrokken waaronder de politie, burgergroeperingen, it-bedrijven zoals Centric en verzekeraars. Al deze partijen genereren gegevens waar het consortium gebruik van wil maken.
Bij de Universiteit van Amsterdam komt een Lab dat de impact van ai op de democratische functie van media onderzoekt. Wageningen University richt zich op ai in duurzame voedselsystemen en verantwoorde ai in de agri-food sector. In Groningen komt een ai-lab dat moet bijdragen aan gezond leven, werken en ouder worden. Elk consortium krijgt twee miljoen euro.