Ontwikkelaars die werken aan ict-toepassingen voor de overheid, zoals apps, websites en portals, moeten ervoor waken dat de daarin gebezigde taal voor een groot publiek te begrijpen is. Nu struikelen gebruikers nog vaak over termen die voor ict’ers kraakhelder zijn.
Die oproep komt van Aantink Yeh, beleidsadviseur bij Direct Duidelijk, een organisatie die zich inzet voor het verbeteren van overheidscommunicatie aan burgers. Direct Duidelijk is onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken.
De organisatie is per 1 januari samengevoegd met Gebruiker Centraal. Die groep richt zich op kwalitatieve en inclusieve overheidsdienstverlening en probeert deze toegankelijk, gebruiksvriendelijk én begrijpelijk te houden. Door de samenwerking moet er één plek voor rijksambtenaren ontstaan waar kennis over inclusie, taal en (digitale) dienstverlening wordt gedeeld.
Vanaf dit jaar trekt het ministerie van Binnenlandse Zaken jaarlijks ongeveer 3,5 miljoen euro uit voor begrijpelijke overheidscommunicatie, meldde staatssecretaris Knops eind 2021 in een Kamerbrief.
Github systeemontwerp
Direct Duidelijk en Gebruiker Centraal beschikken over instrumenten om hun kennis te delen. Het gaat bijvoorbeeld over documentatie over heldere begrippen in brieven en communicatie naar burgers, een kennisbank over beeldtaal en een ontwerpsysteem waarin ontwikkelaars afspraken maken over het ontwerp van systemen voor de overheid. De ict-ontwikkelaars binnen de overheid beschikken ook over een Github-gemeenschap voor systeemontwerpers.
Daarnaast worden evenementen georganiseerd om toegankelijkheid en inclusie onder de aandacht te brengen.
Yeh hoopt ict-ontwikkelaars te bereiken met haar missie op begrijpelijke overheidstaal. Ook moet de bundeling van de kennisnetwerken zorgen voor één plek met informatie voor ambtenaren over inclusieve dienstverlening.
Kan dit woord nog?
Algemene tips over helder taalgebruik zijn:
Voorkom:
- Het gebruik van woorden met verschillende betekenissen
- Afkortingen
- Abstracte woorden
- Het gebruik van veel bijvoeglijke woorden
Computable zocht in verschillende rapporten, publicaties artikelen en websites van Direct Duidelijk en Gebruiker Centraal tevergeefs naar een lijst van ‘verboden woorden’ voor ict’ers. Daarom aan u de vraag: welke woorden moeten volgens u gemeden worden om een app, website of portal van de overheid begrijpelijk te houden? Reageer onder het artikel.
Dit is vreemd.
In mijn beleving (en ervaring) is het de ‘business’ die de teksten aanlevert, wordt daar door de ontwikkelaar van afgeweken wordt het opgeleverde niet geaccepteerd.
De gedachte hierachter is dat ‘de business’ de juiste kennis en ervaring heeft over het (vak)gebied of domein waarbinnen de applicatie komt te werken.
Door nu de ontwikkelaar verantwoordelijk te stellen voor de helderheid van de taal is de omgekeerde wereld. ‘De business’ kan nu fijntjes de handen aftrekken van de verantwoordelijkheid als door verkeerd of foutief taalgebruik of uitleg van de functionaliteit naar de eindgebruiker en leuk wijzen naar ‘die lui van IT die het weer eens fout hebben gedaan’.
De ontwikkelaars hebben wel wat meer te doen dan het redigeren van teksten die worden aangeleverd door ‘de business’. Dit is een van de vele manieren waarop projecten nog eens een slag langer gaan duren: de ontwikkelaars verplichten om ook nog eens te onderhandelen over het wijzigen van domein-specifieke taalgebruik in documenten.
“begrijpelijke overheidstaal” .. arme developer.
net zoiets als business intelligence 🙂
je zou natuurlijk e.e.a. kunnen vertalen :
ik treed af = ik stel mij vanaf nu weer verkiesbaar
ik weet het niet = de waarheid komt mij slecht uit, maar als ik niet vertel komt niemand erachter
verbetering = verandering
daarin herken ik mij niet = kom maar met bewijzen
doorpakken = doorliggen
u krijgt het geld terug = ooit wellicht, maar in ieder geval niet in onze kabinetsperiode
Eens met CPT. En als ik bijv. op de site van snn.nl (één van de subsidieverstrekkers voor aardbevingsslachtoffers in Noord Nederland) kijk en dit soort teksten tegenkom: “Behoudens als onderdeel van de verkoop van de woning, vervreemdt de subsidieontvanger: a. een verduurzamingsmaatregel waarvoor subsidie is verleend niet binnen twaalf maanden na de datum van de subsidievaststelling; b. de deelneming in een lokaal energieproject ten behoeve waarvan subsidie is verleend niet binnen vijf jaar na de datum van de subsidievaststelling.” dan kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat dit niet door een IT-er, maar door een jurist o.i.d. is bedacht. Deze tekst bevat 0,0 IT jargon, is 100% Nederlands, maar is slechts te begrijpen na een paar keer goed doorlezen. Behoudens? Vervreemdt?
De zoekstring van Computable is blijkbaar niet zo goed want het kernwoord is inclusiviteit waardoor alle bijvoeglijke woorden die iets zeggen over de persoon verboden zijn. Kortom, een nutteloze beleidsadviseur mag weer een paar jaar potloden gaan slijpen omdat er een paar miljoen subsidie voor gevonden is alleen mogen we daar niks over zeggen omdat het politiek niet correct is.
Misschien moeten de makers eerst dit lezen:
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2019/10/23/extra-mensen-en-middelen-voor-begrijpelijke-taal
Dan lees je op de website van Direct Duidelijk wat een willekeurige medewerker van het actieteam schrijft over zichzelf:
“User Experience researcher bij ministerie BZK, Logius. (…). Met mijn kennis over usability, user research, customer journeys en interaction design help ik graag anderen binnen de overheid.”
Wat de n**k we zijn hier toch in Nederland! Ik zal dat even vertalen:
“Onderzoeker gebruikerservaring bij Ministerie BKZ, Logius. (…). Met mijn kennis over bruikbaarheid, gebruikersonderzoek, klantreis en interactieontwerp help ik graag anderen binnen de overheid”
Zo. Direct duidelijk!
@Bert: met “klantreis” in het portfolio had ik eerder verwacht dat deze medewerker op buitenlandse zaken werkzaam was