Welke wetten en regels hebben Finland en Oostenrijk voor digitale uitwisseling van zorgdata? Hoe dammen Duitsland en de VS de macht in van grote leveranciers? Nictiz, het kenniscentrum voor landelijke ict-toepassingen in de zorg, publiceert een rapport met buitenlandse voorbeelden die kunnen helpen bij het oplossen van ict-knelpunten in de Nederlandse zorg.
In het Nictiz-rapport met de titel ‘Leren van Anderen’ onderzoekt het kenniscentrum de situatie in Duitsland, Finland, Oostenrijk en de VS, in de verwachting dat die landen iets te bieden hebben voor de aanpak van de ict-knelpunten in de Nederlandse zorg. Zie het kader voor die knelpunten.
Het onderzoek geeft een gevarieerd beeld van verschillende manieren waarop de landen de digitale communicatie en de interoperabiliteit tussen ict-systemen in de zorg bevorderen. Hoewel de situatie nooit één-op-één te vergelijken is met Nederland, tracht Nictiz een aantal leerpunten mee te geven.
De onderzoekers keken onder meer naar de rol van de overheid en andere financiers, wet- en regelgeving, regie en samenhang, de marktmacht van grote leveranciers en gemeenschappelijke voorzieningen.
Macht van grote leveranciers
In het derde hoofdstuk van het rapport gaan de onderzoekers in op de ‘marktmacht’ van leveranciers van ziekenhuisinformatiesystemen. Per land geven ze aan hoe wordt geprobeerd om een mogelijke vendor lock-in tegen te gaan.
Daarin valt met name de VS op. Dat land maakt zich hard voor interoperabiliteit door information blocking door grote leveranciers van aan te pakken. Het principe is dat een patiënt altijd toegang moet hebben tot zijn eigen zorggegevens en dat deze gegevens ook in systemen van verschillende leveranciers kunnen worden opgevraagd.
Om zorginstellingen en specialisten te dwingen om hun systemen open te houden, kan een burger die meent dat hij zijn data niet krijgt, een claim indienen. De zorgaanbieder krijgt dan niet volledig betaald zolang gezondheidsgegevens niet aan de patiënt beschikbaar zijn gesteld.
Knelpunten
- Eenmalig vastleggen van data voor meervoudig gebruik staat onvoldoende centraal;
- Onvoldoende zib (zorginformatiebouwsteen) compliance in systemen;
- Marktmacht van de grote leveranciers;
- Onvoldoende samenhang tussen de veelheid aan initiatieven gericht op informatie-uitwisseling in de zorg;
- Capaciteitsvraagstuk bij de leveranciers, juist door de hierboven genoemde veelheid aan initiatieven;
- Gebrek aan keuzes en commitment op de bestaande initiatieven.
Bron: Notitie: ‘Versnelling en verbetering digitale communicatie in de zorg.’
Leerpunten
Door Nictiz genoemde leerpunten op het vlak van marktmacht zijn dat meerdere landen een systeem hebben waarbij leveranciers op basis van gestandaardiseerde en centraal gespecificeerde koppelvlakken functionaliteiten kunnen aanbieden.
‘Deze sluiten aan op een nationaal dienstenplatform (Finland, Oostenrijk) of een nationale infrastructuur (Duitsland). De software wordt gecertificeerd door een daartoe aangewezen instantie, waarbij gebruik gemaakt wordt van een centrale testomgeving.’
