Shownotes De Dataloog (15 december 2021)

Computable is mediapartner van de podcast De Dataloog. Eens in de vier weken schuiven wij aan tafel aan om te praten over de laatste data-ontwikkelingen op het vlak van cloud computing, security en innovatie. In deze uitzending een divers aanbod aan datanieuws, dat begint en eindigt met cyberweerbaarheid.

Goed nieuws uit Nederland

• TÜV toetst cyberweerbaarheid havensector Rotterdam
  TÜV Nederland gaat lokale bedrijven en instellingen in de Rotterdamse haven helpen bij het aantonen van hun cyberweerbaarheid. Het keurings- en certificeringsbureau slaat daartoe de handen ineen met Ferm, het Rotterdams samenwerkingsverband voor de havensector dat zich bezighoudt met beveiliging van it en ot (operationele technologie).
  De aanpak in de Rotterdamse haven lijkt op het model dat TÜV al in andere sectoren toepast. Zo is het keurings- en certificeringsbureau als partner betrokken bij Cyber Weerbaarheidscentrum Brainport (CWB) in de regio Eindhoven en bij het Cybersecurity voor de Maakindustrie (CCM). De achterban van deze koepelorganisaties hebben toegang tot specifieke producten van TÜV.
• Microsoft moet toegang geven tot e-mails overleden persoon
  Microsoft moet de ouders van een in juli overleden Nederlandse dertiger toegang geven tot zijn e-mails. De vader en moeder van de man hadden Microsoft tevergeefs verzocht om het Hotmail- en OneDrive-account van hun zoon te deblokkeren.
  De man overleed op 17 juli. In de maanden na zijn dood probeerden zijn ouders en twee zussen toegang te krijgen tot zijn e-mail-account, waarvan ze het wachtwoord niet hadden. Wel vonden ze een oude laptop waarop zijn e-mail nog open stond, maar voor ze die konden bekijken, was de batterij van de laptop leeg. Na het herstarten van het apparaat hadden zij geen toegang meer tot het account.
• Ron Kolkman (Defensie) wordt nieuwe cio Rijkswaterstaat
  Ron Kolkman start op 15 februari 2022 als hoofdingenieur-directeur Centrale Informatievoorziening, tevens cio, bij Rijkswaterstaat. Kolkman volgt daarmee Perry van der Weijden op. Momenteel werkt hij als directeur Informatievoorziening bij het Joint IV Commando van het ministerie van Defensie. Eerder werkte Kolkman onder meer als cio bij het Kadaster en was hij als algemeen directeur verantwoordelijk voor de ict van het it-bedrijf van de Rechtspraak.
• Webcollectie Xs4all-homepages bij KB beschikbaar
  De Koninklijke Bibliotheek heeft het collectieproject rondom de homepages van deze vroegere internetprovider gecompleteerd. Gedurende de afgelopen twee jaar wist het webarchiveringsteam van de nationale bibliotheek 3.244 Xs4all-homepages uit de periode 1994-2001 voor de eeuwigheid te bewaren.
  De Xs4all-webcollectie vormt de grootste Nederlandse verzameling van contextueel verbonden, van oorsprong digitaal erfgoed uit de vroege internetperiode. Het team webarchivering van de Koninklijke Bibliotheek begon met het aanleggen van de collectie in 2019, toen ict-concern KPN aankondigde met dochteronderneming Xs4all te zullen stoppen. De collectiebeschrijving is voor iedereen toegankelijk via https://doi.org/10.5281/zenodo.5055570.

De Boekenrubriek

• De meetmaatschappij
  Tegenwoordig moet alles gemeten en beoordeeld worden. Sterren, rankings, likes: we zijn doorgeschoten in het meten van prestaties, terwijl die vaak niet in cijfers zijn te vangen. Daarvoor waarschuwt Berend van der Kolk, onderzoeker op het gebied van prestatiemeting aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, in zijn boek De meetmaatschappij.
  Managers hebben snel de neiging om te roepen: ‘Meten is weten’. Maar deze uitdrukking komt eigenlijk uit het fysieke domein. Het is noodzakelijk voor een timmerman om een stuk hout af te kunnen tekenen, voor een dokter is het belangrijk de bloeddruk te meten. Maar simpelweg meten is volgens de auteur in feite ongeschikt om mensen en organisaties te beoordelen, omdat je daarbij allerlei factoren niet meeneemt die wel relevant zijn voor het functioneren en zelfs voor het resultaat.

Feit of Fictie

• Quantinuum verkoopt ‘onkraakbare’ nummers
  Quantinuum, de samenvloeiing van Cambridge Quantum en Honeywell Quantum Solutions, heeft zijn eerste commerciële product gelanceerd. Met Quantum Origin kunnen bedrijven en organisaties zich beschermen tegen het kraken van data met quantumcomputers. In de computerindustrie heerst de overtuiging dat quantumcomputers ooit zo krachtig zullen worden dat ze alle encryptie die we vandaag gebruiken in een mum van tijd kraken.
  Quantinuum werkt al een aantal jaren aan een methode om efficiënt en effectief gebruik te maken van de unieke eigenschappen van quantumcomputers om zo klanten een verdediging te bieden, nu en in de toekomst als quantumcomputers eenmaal gangbaar zijn. Quantum Origin geeft daarbij de mogelijkheid om veiligheid te garanderen tegen de meest geavanceerde en krachtige bedreigingen van vandaag, maar ook tegen bedreigingen van quantumcomputers in de toekomst.

Academisch nieuws

• In memoriam: professor Theo Mulder
  Op 20 november jl. is namelijk op 79-jarige leeftijd professor Theo Mulder overleden. Zonder enige twijfel kunnen we hem een van de boegbeelden noemen van het it-ondernemerschap in de beginjaren van de Nederlandse it-industrie. Naast het vervullen van vele adviseurschappen en commissariaatrollen, was Mulder actief met het bemiddelen bij it-conflicten met zijn geesteskind de Stichting Geschillenoplossing voor Organisatie en Automatisering (SGOA).
  Als softwareondernemer trok Mulder de aandacht van de redactie Computable door zijn pleidooien voor het onafhankelijk maken van applicatiesoftware van de computerhardware en bijbehorende besturingssystemen. Zijn in Gouda gevestigde bedrijf Minihouse leverde bedrijfsapplicaties op basis van voornamelijk Digital Equipment Corporation (DEC)- en Hewlett-Packard-computerhardware. De belangstelling van Mulder lag duidelijk aan de softwarekant. Zijn systeemhuis spande zich in om met Unix en C-programmering de hardware tot een ’commodity’ te maken.
• Autisme eerder herkennen bij kinderen
  Onderzoekers van de Universiteit van Chicago hebben een systeem ontwikkeld dat autisme bij jonge kinderen classificeert op basis van gegevens die zijn verzameld tijdens routinecontroles. De auteurs gebruikten Markov-modellen, die de waarschijnlijkheid van een reeks acties voorspellen, om een gradient boosting machine (een ensemble van beslissingsbomen) te voeden. De dataset omvatte wekelijkse, medische rapporten van dertig miljoen kinderen van nul tot zes jaar.
  Het percentage kinderen dat het classificeerde als autistisch en dat daadwerkelijk de aandoening had – was 33,6 procent na 26 maanden. Het classificeren van kinderen van dezelfde leeftijd, een vragenlijst die vaak wordt gebruikt om kinderen tussen 18 en 24 maanden oud te diagnosticeren, behaalde een nauwkeurigheid van 14,1 procent. Het model was in staat om gevoeligheid te bereiken – het percentage kinderen dat het correct als autistisch classificeerde – tot 90 procent, met 30 procent minder valse positieven dan de vragenlijst met een lagere gevoeligheid.

Securitynieuws

• Politie zoekt actiever naar cyberinformanten
  De Nederlandse politie gaat gericht op zoek naar cyberinformanten. Politieagenten die informanten runnen, ontmoeten hun contactpersonen vaak in de kroeg of een restaurant. Maar mensen met informatie over cybercriminaliteit zijn lastiger te vinden. Cybercriminelen opereren doorgaans op zichzelf. Informanten zijn daardoor ook dun gezaaid. Dat maakt het lastig informatie over cybercriminaliteit in te winnen. Het gaat hierbij om alle vormen van cybercrime, van WhatsApp-fraude en DDoS-aanvallen tot ransomware en hacken. Er moet daarbij wel sprake zijn van zware criminaliteit. Bovendien moet de melder belang hebben bij afscherming van diens identiteit.
• Forse boete voor discriminerende Belastingdienst
  De Belastingdienst heeft een boete van 2,75 miljoen euro opgelegd gekregen. Hiermee benadrukt de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) nogmaals het belang om besloot hiertoe omdat de fiscus jarenlang de (dubbele) nationaliteit van aanvragers van kinderopvangtoeslag ‘onbehoorlijk’ heeft verwerkt. De afdeling Toeslagen wordt een discriminerende en onrechtmatige werkwijze verweten.
• Pijnlijke hack bij techleverancier van C2000-netwerk
  Techleverancier Abiom uit Wijchen (Gelderland) is namelijk slachtoffer van een hack. Data uit de systemen van het bedrijf zijn gepubliceerd omdat niet is voldaan aan de eis om losgeld. Onder de vrijgekomen data facturen van de politie en persoonsgegevens van leidinggevenden van het bedrijf.
  Abiom levert de technologie voor het C2000-netwerk. Dit wordt gebruikt door ambulancediensten, politie en brandweer, en behoort tot de kritieke infrastructuur van ons land. In de gepubliceerde documenten staan volgens het dagblad de facturen aan de politie waarop bedragen van meer dan een miljoen euro, persoonsgegevens van leidinggevenden, kopieën van paspoorten, contracten met buitenlandse overheden en bedrijven, en details van apparatuur die bij politie- en defensieonderdelen is geplaatst.

Privacynieuws

• De Jonge en Grapperhaus krijgen Big Brother Awards
  De ‘winnaars’ van de Big Brother Awards 2021 zijn bekend gemaakt. Demissionair minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft de publieksprijs van de jaarlijkse Big Brother Award gewonnen. De prijs voor grootste privacyschender kreeg hij voor de manier waarop zijn ministerie de coronatoegangsbewijzen heeft ingevoerd. Ook een vakjury kende een Big Brother Award toe. Die ging naar De Jonges collega Grapperhaus (Justitie en Veiligheid). De prijs is volgens de jury dit jaar ‘een oeuvreprijs voor een hele rits aan misstappen die het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft begaan’. De prijs voor de grootste privacyschender van Nederland is een initiatief van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.
• Gezichtsherkenning mag alleen als burger nadelen kent
  Het is belangrijk dat burgers zich bewust zijn van de voor- en nadelen van gezichtsherkenning. Alleen dan kunnen zij goede keuzes maken. Demissionair minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) benadrukt dat in antwoord op Kamervragen. Aanleiding was de toepassing van gezichtsherkenning als identificatiemiddel naast de coronacheck op festivals in Limburg.

Cloudnieuws

• Nederlandse cloudbedrijven vrezen EU-cyberregulering
  Het Nederlandse cloud-bedrijfsleven loopt gevaar als de EU haar koers voor cybersecurity-regulering van clouddiensten voortzet. De Online Trust Coalitie (OTC) doet daarom een dringend beroep op de Europese Commissie om de regeldrift te beteugelen. Alles dreigt met starre regels te worden dichtgetimmerd en de Cyber Security Act (CSA) dreigt een bureaucratisch monster te worden. De ongebreidelde regelgeving zou Europese spelers eerder schaden dan dat ze er baat bij hebben. Vooral kleine cloudproviders, waarvan er veel in Nederland zijn, kunnen de dupe worden. De OTC heeft een reeks oplossingen in een position paper beschreven.
• AWS opent mkb-cloudlab in Haarlemse koepel
  Amazon Web Services (AWS) sluit zich aan bij een nieuwe techcampus in de voormalige koepelgevangenis van Haarlem. Op die plek start in januari 2022 CupolaXS. AWS krijgt er een eigen ruimte in een voormalige cel. Het is de eerste aanbieder van clouddiensten die zich bij het initiatief aansluit. CupolaXS wordt een verzameling van internationale en lokale bedrijven die zich richten op innovatie en digitalisering in het mkb.

Overig nieuws

• EC maakt alle eigen broncodes openbaar
  De Europese Commissie stelt de broncode van al haar softwaretoepassingen kosteloos beschikbaar voor derden. De open source-software komt terecht in één openbaar register, wat hergebruik en doorontwikkeling makkelijker maakt. Honderden broncodes worden al langer gedeeld met de opensourcegemeenschap.
  Het is de bedoeling dat de Europese Commissie alle software die in haar opdracht werd ontwikkeld, in één enkel register plaatst. Het register, waarvan de locatie nog niet bekend is, fungeert als online-toegangspunt voor de broncodes en bijbehorende informatie. Voordat de codes worden vrijgegeven, controleert de commissie alles op aspecten zoals veiligheid, privacy, databescherming en intellectueel eigendomsrecht van derden.
• Onderzoek naar ethiek van algoritmen
  Juist van binnenuit kon ze technologiebedrijven veranderen, dacht Timnit Gebru, maar een kritisch onderzoek kostte Gebru haar baan bij Google. Begin deze maand lanceerde ze haar eigen onderzoeksinstituut Dair, afkorting voor Distributed Artificial Intelligence Research Institute. Dit instituut onderzoekt de ethische kanten van ai. Gebru leidde jarenlang de afdeling Ethiek en kunstmatige intelligentie binnen Google.
  In het onderzoek dat Gebru haar baan zou kosten, waarschuwt ze voor een papegaai-effect. Als je kunstmatige intelligentie traint met alle woorden op internet, krijgt die ai een verknipt beeld van de werkelijkheid. Bovendien zal zo’n model net als een papegaai onnadenkend herhalen wat het heeft geleerd, zonder dat het weet wat het precies zegt, stelt Gebru.