Chipmachinebouwer ASML wordt een belangrijke rol toebedacht bij het streven van de EU meer concurrerend en meer soeverein te worden in de tech-sector. Om ASML’s sleutelfunctie te benadrukken was Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, maandag samen met premier Mark Rutte naar Veldhoven gekomen. Vicepresident Margrethe Vestager en eurocommissaris Thierry Breton vergezelden haar bij dit charmeoffensief. Von der Leyen noemde ASML een van de Europese digitale kampioenen.
Onderwerp van gesprek was de toekomst van de digitale sector in de EU. Het doel is het marktaandeel van Europa bij de chipproductie in 2030 te verdubbelen naar 20 procent, inclusief de meest geavanceerde chips. Maar dat laatste is volgens ASML-topman Peter Wennink alleen te realiseren met de hulp van een vooraanstaande chipfabrikant met eigen productiecapaciteit. Hij denkt daarbij aan het Taiwanese TSMC, het Zuid-Koreaanse Samsung of Intel. Europese ‘foundries’, ook wel ‘fabs’ genaamd, vallen buiten dit rijtje.
5 nanometer chips
De Europese chipfabrikanten zijn naar Wennink’s mening niet in staat om uiterst geavanceerde chips van bijvoorbeeld 5 nanometer te vervaardigen. Qua kennis, expertise, netwerk, ecosysteem en benodigde investering is dit een brug te ver. Het is niet mogelijk van een ‘oude generatie’ 20 nanometer chip een sprong te maken naar 5 nanometer zonder de tussenliggende stappen te maken. Wennink benadrukt dat de Europese plannen alleen kans van slagen hebben als een grote fabrikant van buiten de EU erbij wordt gehaald.
De zware subsidies die Von der Leyen en eurocommissaris Breton in gedachten hebben, zijn dus niet zinvol. Het was maandag niet duidelijk of die boodschap goed tot de Europese Commissie is doorgedrongen. Beide politici hebben herhaaldelijk de vrees uitgesproken dat de EU militair, economisch en industrieel de boot mist als geen soevereiniteit wordt bereikt bij de productie van ‘superchips’.
Productie van halfgeleiders
De Europese Chips Act moet dit doel dichterbij brengen. Een wetsvoorstel wordt in het eerste deel van 2022 verwacht. Von der Leyen benadrukte tijdens haar bezoek aan ASML de noodzaak tot meer samenwerking in Europa. Ze pleitte voor meer coördinatie tussen research-activiteiten in de chipsector. De belangrijkste kracht van Europa in de wereldwijde waardeketen voor halfgeleiders is onderzoekscapaciteit. IMEC in België, LETI/CEA in Frankrijk en Fraunhofer in Duitsland behoren tot de wereldtop. Elke industriële speler die zit in de productie van halfgeleiders, is afhankelijk van Europees onderzoek dat in deze instituten wordt uitgevoerd.
Volgens Von der Leyen is het daarnaast belangrijk dat Europa beter wordt in het ontwerpen van chips. Ook is meer samenwerking nodig met de Europese industrie die geavanceerde chips afneemt en in nieuwe producten inbouwt. Ze besloot haar betoog dat meer Europese productie van chips voor iedereen goed is. Europa wordt minder afhankelijk van een handjevol Oost-Aziatische landen, de wereld profiteert van meer diverse leveringsketens en ASML krijgt hierdoor bredere, stabiele markten voor zijn chipmachines.