In de sectoren energie, chemie, gezondheidszorg en hightechsystemen en -materialen blijft de vraag naar ict-specialisten toenemen. Veel bedrijven zien hun groei zelfs belemmerd worden door het tekort aan ict-personeel.
Dit blijkt uit het ‘Arbeidsmarktonderzoek ICT met topsectoren 2021’ dat mede op initiatief van opleidingsfonds Arbeidsmarkt Ict tot stand is gekomen. Samen met zes topsectoren werd de studie door Centerdata uitgevoerd. Doel was het arbeidsmarktprobleem en de overstapmogelijkheden in kaart te brengen. Voorbij is de tijd dat carrièrepaden vooral binnen sectoren plaatsvinden. Door verdergaande digitalisering is een overstap naar een andere sector heel goed haalbaar.
De afgelopen anderhalf jaar zijn meer ict-banen ontstaan dan voor de pandemie. Inmiddels bedraagt het aantal ict’ers 540.000, waarvan honderdduizend vrouwen. Nog altijd is sprake van veel openstaande vacatures. Voor ict is de vacaturegraad het hoogste in Nederland: 77 per duizend banen. Ter vergelijking: dit is in de zorg 32 en in het onderwijs 21 per duizend banen. Het chronisch tekort aan ict-personeel bedreigt de effectieve aanpak van grote maatschappelijke uitdagingen. De energietransitie en verbetering van de gezondheidszorg komen in gevaar.
Omscholing
Het onderzoek toont aan dat volledige omscholing broodnodig is. De Human Capital Agenda Ict zet zich in om aan de groeiende vraag naar ict-professionals te voldoen. Samen met partners wordt gewerkt aan een opschalingsplan voor regionale initiatieven. Het is de bedoeling gedurende vier jaar meer dan 36.000 personen op te leiden en om te scholen. Daarbij worden ruim 12.000 bedrijven betrokken.
Daarnaast laten de resultaten van het onderzoek zien dat het belangrijk is om digitale vaardigheden te blijven ontwikkelen. Digitalisering van de arbeidsmarkt betekent dat banen veranderen en dat een aantal beroepen verdwijnt.
Door dezelfde digitalisering wordt het echter mogelijk om relatief makkelijk de overstap te maken naar ander werk, met behoud van of zelfs met meer salaris. Om een overstap naar ander werk mogelijk te maken, moeten werknemers zich wel (kunnen) blijven ontwikkelen.
Functie-eisen veranderen momenteel snel. Voor sommige functies zijn deze veranderingen sterker dan voor andere. De algemene tendens is dat steeds hogere eisen van digitalisering aan functies worden gesteld.
Overgangen
De onderzoekers bekeken ook welke beroepen meer worden gevraagd en welke beroepen aan het verdwijnen zijn. Verder verzamelden zij informatie over het te verdienen salaris. Gepresenteerd wordt een matrix van beroepen die leert welke overgangen tussen beroepen voor personen haalbaar zijn. Ook is te zien voor welke overgangen tussen beroepen aanvullende scholing nodig is. Bovendien worden praktisch onmogelijke overgangen aangeduid.
Eerder bleek uit prognoses van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) dat het aantal werknemers dat wordt getroffen door de verdergaande digitalisering explosief groeit. De nieuwe ROA-cijfers tot 2026 voorspellen dat 83.700 personen hun werk ingrijpend zien veranderen. Bij eerder onderzoek waarbij tot 2024 vooruit werd gekeken, bedroeg dit aantal nog maar 14.300. Deze forse groei heeft aanzienlijke gevolgen voor kansen die overstapberoepen bieden.
Uit de analyses blijkt dat steeds meer digitale vaardigheden per beroep worden gevraagd. Beroepen worden alsmaar technischer. Tegenwoordig is zelfs een meerderheid van de ict-banen buiten de traditionele ict-sector te vinden. Digitale, technische en ict vaardigheden worden ook voor leidinggevende functies belangrijker. Vooral vaardigheden op gebied van ‘digital transformation’ en ‘big data en analytics’ worden veel meer gevraagd. Dit geldt zelfs voor minder gedigitaliseerde sectoren zoals de gezondheidszorg en tuinbouw. Over de hele linie blijven basis computer- en programmeervaardigheden het meest belangrijk.
Eindconclusie is dat Nederland er niet komt met alleen opleiden van meer ict-professionals. De gehele beroepsbevolking moet digitaal vaardiger worden. Mensen zullen meerdere keren per loopbaan en in feite continu moeten om- en bijscholen.
We hebben momenteel 450.000 werklozen in de leeftijd van 15-75 jaar. Aan de andere kant hebben we een gruwelijk tekort aan IT-ers. In plaats van het aanspreken van deze enorme potentiele voorraad van IT-ers, kiezen de meeste bedrijven helaas er snel voor het overvliegen van mensen uit het buitenland. Jammer, want we hebben in dit land nog altijd de nodige IT-ers van 55+ die door leeftijdsdiscriminatie niet aan de bak komen. Ook zijn er veel mensen die HBO/WO opgeleid zijn, maar niet de nodige kennis hebben. Bijscholing, omscholing, zij-instromers, het zijn allemaal mogelijkheden die niet voldoende benut worden!
Ik ben heb een mbo 3 richting logistiek en wil me juist graag laten omscholen naar de ict. Helaas word er overal hbo gevraagd. En verplichten ze je een q1000 of 21+ test, haal je die niet kom je er nog niet.. terwijl de persoon in kwestie misschien juist wel de capaciteit er voor heeft.. en promoot ook eens wat meer mbo.. zul je zien dat er meer opkomst zal zijn. Weest iets soepeler..