Digitale geletterdheid leerlingen blijft punt van zorg

Het schort leerlingen van basisscholen en middelbare scholen aan digitale geletterdheid. Hun ict-basisvaardigheden zijn in coronatijd weliswaar vooruitgegaan maar onvoldoende. Het ontbreekt een grote groep jongeren aan instrumentele ict-vaardigheden zoals het vindbaar opslaan van bestanden en de presentatie van informatie. Andere knelpunten zijn digitale etiquette en omgangsvormen.

Dit blijkt uit het Praktijkonderzoek Digitale Geletterdheid. Het landelijk kenniscentrum leerplanontwikkeling (SLO) en Kennisnet onderzocht hoe de digitale geletterdheid van leerlingen zich voor, tijdens en na de lockdown ontwikkelde. Ook werd bekeken welke lessen daaruit zijn te trekken. voor het curriculum.

Volgens het rapport is het van belang oog te hebben voor leerlingen die qua digitale vaardigheden achterlopen. Onderwijs gericht op de grootste gemene deler is voor deze groep niet genoeg, zeker omdat het gaat om fundamentele vaardigheden die nodig zijn om in de maatschappij te functioneren. De ongelijkheid tussen leerlingen dreigt verder toe te nemen.

Chaos

Uit een enquête onder leraren blijkt dat leerlingen vooral beter online zijn gaan communiceren. Aan het begin van de lockdown ontaardde een videogesprek met een klas vaak in een chaos. Een kakofonie ontstond van door elkaar pratende en chattende kinderen. Gaandeweg begonnen de jongeren zich beter aan de omgangsregels te houden. Ook waren er aanvankelijk veel incidenten. Tijdens videolessen werden leraren of andere leerlingen belachelijk gemaakt. Dit leidde ertoe dat sommige leerlingen hun camera niet durfden aan te zetten. Gedragsregels waren nodig om tot verbeteringen te komen.

Videobellen gaat leerlingen in het algemeen redelijk goed af. Via digitaal beeld effectief communiceren valt hen zwaarder. Ook hebben veel leerlingen nog moeite om goed aan documenten samen te werken. Zelfs in het voortgezet onderwijs blijken veel leerlingen te worstelen met zaken als het werken in de cloud. Ook het online-bewerken van tekstdocumenten kan tot problemen leiden. Sommige leerlingen weten niet hoe e-mail werkt.

Afstandsonderwijs

Deelnemers aan de enquête kregen ook de vraag voorgeschoteld wat leerlingen tijdens het afstandsonderwijs als positief hebben ervaren. Leerlingen uit het primair onderwijs vinden het fijn om met een laptop of tablet te werken. Software als MS Teams, Google Classroom en Google Meet krijgt waardering. Jongeren vinden het prettig onderling en met een leraar online contact te hebben, elkaar te horen en te zien, ook al gaat dit digitaal. Ook leerlingen uit het voortgezet onderwijs waarderen dit soort sociaal contact. Maar deze mogelijkheden wogen tijdens de lockdown niet op tegen ‘echte’ contacten.