De Nederlandsche Bank (DNB) zit als toezichthouder lelijk in zijn maag met de huidige technologische ontwikkelingen en de opkomst van Big Tech in de financiële sector. Wet- en regelgeving en toezicht zijn onvoldoende toegesneden op deze veranderingen.
Dit blijkt uit het rapport ‘Innovatie en regelgeving: kansen en obstakels‘. Deze verkenning is tot stand gekomen in samenspraak met brancheorganisaties, individuele financiële instellingen en andere toezichthouders.
Hoofdconclusie is dat het toezicht op grote bedrijven met een dominant technologieplatform zoals Amazon, Apple, Facebook, Google en Microsoft moet worden versterkt. De voortschrijdende digitalisering en platformisering zal hun rol in de financiële sector doen toenemen. En dat terwijl betrokken technologiebedrijven vaak buiten het toezichtregime vallen dat toch vooral gericht is op de traditionele financiële sector. Hierdoor worden veel risico’s aan het gezichtsveld van de centrale banken onttrokken.
Het rapport constateert dat de waardeketen van financiële producten en diensten steeds meer wordt ontvlochten en grenzen overschrijdt. Financiële diensten worden bijvoorbeeld gecombineerd met andere diensten op één platform. Zo ontstaan hybride vormen van dienstverlening, deels gereguleerd en deels ongereguleerd.
Technologie-platforms en financiële en niet-financiële ondernemingen kunnen deel uitmaken van bredere ecosystemen. Daarbinnen bestaan weer verse partnership-relaties. Met hun datagedreven verdienmodellen kunnen Big Tech-bedrijven scherp concurreren met traditionele banken. Een ander probleem voor toezichthouders is dat alles plaatsvindt op een mondiaal speelveld.
Hybride ecosystemen
Het rapport verwerpt het vaak gehoorde idee om wet- en regelgeving alsmede toezicht meer naar activiteiten in te richten. Voor het toezicht op financiële soliditeit wordt dit niet wenselijk geacht. Wel dienen activiteiten van Big Techs adequaat te worden gereguleerd. Gepleit wordt voor een holistische en Europese aanpak met een zwaar accent op entiteit-gerichte regels. Wellicht is zelfs een op maat gesneden aanpak van Big Tech-ondernemingen nodig. De Digital Operational Resilience Act (Dora) en de Digital Markets Act (DMA) zijn stappen in die richting.
Verder wordt een versterking van toezicht op ecosystemen wenselijk geacht. Het ontstaan van hybride ecosystemen biedt niet alleen kansen maar leidt ook tot risico’s. De huidige regelgeving weet echter geen antwoord te vinden op de risico’s die voortvloeien uit de verwevenheid tussen banken en technologiebedrijven in ecosystemen. Tot de risico’s behoren het gebruik en de beveiliging van privacygevoelige data. Evenmin is altijd even duidelijk welke partner verantwoordelijk is voor de naleving van de verschillende gedragsregels.
Startups
Door de verwevenheid van banken en technologiebedrijven kunnen sectoroverstijgende risico’s ontstaan. Probleem is dat de toezichthouders daar onvoldoende op kunnen inspelen. Gevaren dreigen als klanten rechtstreeks financiële diensten afnemen van Big Tech. Voorbeelden zijn de Google Plex-rekeningen en peer-to-peer lening-platforms van technologiebedrijven. Het rapport noemt een hele reeks risico’s waaronder het beheersen van ict-systemen.
Het rapport pleit voor een sterkere harmonisatie van het toezicht in Europa. Regelgeving en toezicht moeten ook voldoende proportioneel en efficiënt zijn. Onnodige regeldruk kan met name kleine innovatieve startups belemmeren. Tenslotte gaat DNB onderzoeken of meer ruimte voor experimenten kan worden geboden.
Zo wordt bekeken wordt of Maatwerk voor Innovatie valt te vernieuwen, een proeftuin voor lichter toezicht op kleinere, jonge fintech-bedrijven. In 2016 heeft DNB deze ‘regulatory sandbox’ opgericht, bedoeld om laagdrempelige toegang tot de toezichthouders te bieden voor startups en andere nieuwkomers. Belemmeringen voor innovatieve concepten zouden waar mogelijk worden weggenomen. Maar het huidige Maatwerk slaat niet aan. Het aantal toepassingen blijft beperkt.
