Onderwijsinstellingen willen studenten in schoolgebouwen een efficiënte en veilige leeromgeving bieden. Dat gold ook voor Aventus, een mbo-instelling met zeventien locaties en 12.000 studenten. Sinds september 2020 werkt Aventus met Cisco DNA Spaces, een cloudgebaseerd platform voor locatiediensten. Door de wifi omgeving als sensor te gebruiken, wordt inzicht verkregen in de wijze waarop studenten, docenten en medewerkers door de fysieke ruimtes bewegen. 'Als vijftig studenten samen op de brug staan, moeten we optreden omdat mensen boven de dertien jaar zich aan de 1,5 meter-regel moeten houden.'
Bij een mbo-school denk je aan actie en hectiek. Er gebeurt altijd iets! Toch ligt het immense complex van onderwijsinstelling Aventus in Apeldoorn er vandaag een tikkeltje desolaat bij. In de centrale hal bij de ingang kun je skateboarden zonder iemand te raken, en de lange gang waaraan de praktijklokalen grenzen voor kappers, schoonheidsspecialisten, engineers en elektrotechnici, zijn dusdanig verlaten dat ze uitnodigen voor een atletiekwedstrijdje. De verstilde aanblik heeft natuurlijk alles te maken met Covid-19. Van de 7.000 studenten die hier normaal gesproken studeren, worden er in deze pandemie maar 1.800 toegelaten. De studenten die vandaag aanwezig zijn, zitten min of meer ‘opgesloten’ in de lokalen.
Security-specialist Hendri Boer is voor het eerst sinds een jaar weer in het gebouw. ‘Ik heb al die tijd thuis gewerkt, de studenten krijgen voorrang.’ Boer is de beheerder van DNA Spaces, een systeem waarmee de school per ruimte het maximale aantal gebruikers vaststelt om de 1,5 meter regel beter te handhaven. DNA Spaces is in september 2020 in gebruik genomen en Boer is er uitermate content mee. Het systeem geeft niet alleen inzicht in bewegingen maar geeft zo nodig ook geautomatiseerde waarschuwingen aan de beveiligers, die optreden als er te veel mensen bij elkaar zijn.
Hybride onderwijs
Aventus biedt een flink aantal opleidingen aan. Studenten die op zoek zijn naar ‘iets’ met techniek, mobiliteit, economie, handel, zorg, welzijn of de creatieve industrie, kunnen hier terecht. De school met zeventien vestigingen in Apeldoorn, Deventer, Zutphen, Ede, Boxtel, Epe en Raalte is een handelshuis in BOL- en BBL-opleidingen voor het middelbaar beroepsonderwijs. De grootste locatie is die aan de Laan van de Mensenrechten in Apeldoorn, een gigantisch complex met bijna driehonderd ruimtes, die gemonitord worden met DNA Spaces. Boer legt uit dat het systeem laat zien hoe de ruimtes efficiënter kunnen worden ingezet en dat de verzamelde data straks misschien ook gebruikt gaan worden voor het verbeteren van hybride onderwijs.
De keuze voor DNA Spaces komt niet uit de lucht vallen. Aventus werkte al langer met Cisco Digital Network Architecture en Cisco Security om de studenten (en 1.100 medewerkers en docenten) overal en altijd veilig te laten internetten en beheerders inzicht te geven in hoe het netwerk presteert. Met de komst van Covid-19 konden daar met DNA Spaces allerlei functionaliteiten aan worden toegevoegd op het vlak van automatisering, beveiliging en analytics.
Denk bijvoorbeeld aan het registreren van het daadwerkelijke aantal personen in een gebouw en het aantal personen op een verdieping, het melden van een overschrijding van de maximum bezetting, het in kaart brengen van hotspots en samenscholingen, en het versturen van push-berichten naar de beveiligers. Maar het gaat verder. Straks kunnen ook efficiëntere planningen en slimmere roosters worden gemaakt, voor een betere lokaalbezetting en het optimaliseren van schoonmaakwerk.
Hash uitwisselen
‘Kijk’, zegt Boer, wijzend naar de groene puntjes op het scherm aan de wand. ‘Dit is real time. Ik zie in DNA Spaces dat we nu 687 mensen in het gebouw hebben, 690, 692… Er komen er vandaag nog wel een paar honderd bij. Alle studenten hebben een apparaat dat een signaal uitzendt. De meesten hebben een smartphone plus laptop bij zich, en soms ook nog een tablet. Het systeem vertelt niet wie het groene puntje is. Er wordt een hash uitgewisseld. De informatie wordt gecrypt tot een string van karakters en het pakket snapt dat die drie apparaten van één en dezelfde gebruiker zijn.’
Voor de beveiligers dient het systeem om hotspots te ontdekken en samenscholingen te voorkomen. Boer: ‘Laatst stonden er 55 mensen op de brug omdat er tegelijkertijd vier lessen begonnen. Dan gaat er een alert uit. Dat gebeurt trouwens ook als we zien dat iemand al een half uur op de wc zit.’ DNA Spaces faciliteert daarnaast ook de schooldirectie. Harald de Wilde van Cisco zegt daarover: ‘De directie wilde invulling geven aan de trusted workplace: vertrouwen en veiligheid op school. Het management heeft namelijk vanuit de overheid te horen gekregen dat ze alles moeten doen wat binnen hun mogelijkheden ligt om die veiligheid te garanderen. Dan kun je losse technieken en losse sensoren gaan gebruiken, maar Aventus had met ons netwerk eigenlijk alles al in huis.’
Wifi-accesspoints
Inmiddels hangen er aan de plafonds in het hele schoolgebouw zo’n 350 wifi-accesspoints boordevol sensoren. De accesspoints, schijven zo groot als een taart, realiseren de draadloze verbindingen met de digitale apparaten van de studenten. Er komen volgens Boer nog zo’n 150 accesspoints bij en dan is de school ’tot op de meter gedekt’. De accesspoints maken verbindingen met mensen en met ‘dingen’.
Boer noemt het voorbeeld van de laptopkast die kwijt is. De kast moet in ruimte 216 zijn maar is foetsie. Traceren van de kast is traditioneel een heel gedoe. Welke docent heeft hem het laatst gebruikt? En waar is die docent nu? Hij neemt zijn telefoon niet op. Boer: ‘Dat wil je allemaal niet. We kunnen een sensor op de kast plakken en hem op de plattegrond in DNA Spaces snel terugvinden.’
Met DNA Spaces en het verzamelen van locatiedata is volgens De Wilde veel mogelijk. Denk aan geautomatiseerde presentielijsten. Of indoor-navigatie, waarmee studenten snel het juiste lokaal kunnen vinden. ‘Gebruik je een accesspoint puur om de connectiviteit te regelen? Of ga je voor slim gebruik met analytics en additionele use-cases? De mogelijkheden zijn eindeloos. Daar denken we bij Cisco uiteraard over na. Stel: je wilt bij de ingang met infraroodcamera’s gaan meten wat de temperatuur van mensen is. Dat kunnen we bouwen. Temperatuur, beweging, geluid… we kunnen het in principe allemaal toevoegen’, licht hij toe.
Patiënt zero
Nieuwe use-cases ontwikkelt Cisco samen met de markt. Neem corona. De Wilde gaf al het voorbeeld van de temperatuurmetingen en noemt ook de ‘patiënt zero-benadering’. Stel: een docent blijkt besmet. Dan kan DNA Spaces in kaart brengen welke gebruikers hoe lang op welke afstand in contact zijn geweest met de betreffende docent. Er rolt een risicoprofiel uit en er kan heel gericht aangeven worden wie verhoogt risico heeft gelopen en in quarantaine moet.
DNA Spaces is een slim systeem. Maar hoe hou je het leuk op school? Dat is een niet te onderschatten vraagstuk, dat continu door de actualiteit op de proef wordt gesteld. Neem de seizoensinvloeden. Boer vertelt dat het gedrag van de studenten verandert als de temperaturen omhoog gaan naar boven de twintig graden. ‘Er wordt lekker gekwebbeld en het virus bestaat niet meer.’ Bliep… samenscholing! Hoe moet de schoolleiding optreden in zo’n situatie? Boer: ‘De beveiligers willen niet steeds voor politieagent spelen. We kunnen niet overal een punt van maken want dan gaan we ellende creëren. Dat willen de directie en de it-afdeling ook niet. Het blijft mensenwerk. We zullen hier op een ontspannen manier mee om moeten gaan.’
Dit artikel staat ook in Computable-magazine #02/2021.
