De uitrol van glasvezelnetwerken gaat hard. Als deze doorzet in het huidige tempo en aanbieders zich aan hun beloften houden, kan iedereen in Nederland voor 2030 beschikken over glasvezel. Maar er zijn ook obstakels. Gemeenten moeten zich meer bemoeien met de geografische planning van de aanleg. Ook lukt het niet om co-investeringen op te zetten in gebieden waar meerdere aanbieders tegelijkertijd glasvezelkabels willen aanleggen.
Dat blijkt uit een update van een marktstudie naar de uitrol van glasvezel in Nederland van mededingingsautoriteit ACM (Autoriteit Consument en Markt). De toezichthouder ziet een ‘positieve trend’ in de Nederlandse glasvezelmarkt waarbij er steeds meer glasvezel wordt uitgerold in grotere aaneengesloten gebieden en binnen gemeenten. ‘In 2019 werden ongeveer 180.000 nieuwe huishoudens op glasvezel aangesloten. In 2020 is dat aantal gestegen tot ongeveer een half miljoen. In totaal beschikken ongeveer 3,7 miljoen van de acht miljoen huishoudens in Nederland over een glasvezelaansluiting’, schetst de ACM.
De autoriteit signaleert een aantal ‘aandachtspunten’. Het gaat om gevallen waarbij meerdere telecomaanbieders van plan zijn om in dezelfde gebieden consumenten en bedrijven aan te sluiten op glasvezel. ‘Deze situaties leiden tot vertraging in de uitrol en roepen bij gemeenten en telecomaanbieders vragen op over welke coördinatie mogelijk en gewenst is’, schrijft ACM.
De toezichthouder zegt telecomaanbieders en gemeenten graag te helpen bij een snelle en efficiënte uitrol en wil met gemeenten en telecomaanbieders rond de tafel om te komen tot betere onderlinge afstemming. ACM: ‘Indien er in een gemeente meerdere telecomaanbieders zijn met overlappende uitrolplannen, raadt de ACM gemeenten aan om telecomaanbieders uit te nodigen om te komen tot co-investering. In dat geval investeren zij samen in één netwerk met open toegang voor alle internetaanbieders.’ Tot op heden is er in ons land nog geen gezamenlijke investering in glasvezel van de grond gekomen.
Gemeenten
Ook ziet de ACM mogelijkheden voor gemeenten om de uitrolplannen van verschillende telecomaanbieders geografisch te coördineren. Bijvoorbeeld om de uitrol van glasvezel te versnellen en de overlast voor bewoners te verminderen. In de marktstudie staat dat KPN lopende en vergevorderde gesprekken met gemeenten heeft om te komen tot een samenwerkingsovereenkomst.
ACM: ‘Verschillende telecomaanbieders wordt dan voorgesteld om in verschillende wijken te starten met de uitrol, om de totale glasdekking zo snel mogelijk te realiseren. Dergelijke afspraken zijn afhankelijk van de deelname van telecomaanbieders en zijn van tijdelijke aard: het is niet mogelijk en niet wenselijk dat het telecomaanbieders wordt verboden om ergens glasvezel uit te rollen. Vanuit het oogpunt van concurrentie zijn parallelle glasvezelaansluitingen op de lange termijn bevorderlijk voor de keuzevrijheid voor consumenten en bedrijven.’
KPN
In de marktstudie worden ook uitkomsten gedeeld van onderzoek naar concurrentieverstorend gedrag van glasvezelaanbieders. In 2019 klaagde leverancier T-Mobile en brancheorganisatie NLconnect dat KPN met name in het buitengebied de concurrentie verstoort. Het bedrijf zou alleen voor eenvoudige aansluitingen in gemeentekernen kiezen en de verglazing van meer afgelegen adressen in die plaatsen aan concurrenten laten. Daarmee zou KPN sneller renderende stukken wegkapen van partijen die ook geld steken in het buitengebied, luidde de kritiek. ACM kondigde een onderzoek aan.
In het rapport is onder het kopje ‘concurrentie’ een hoofdstuk opgenomen over die beschuldigingen aan het adres van KPN dat volgens ACM ‘veruit de grootste speler’ in de glasvezelmarkt is. ACM: ‘KPN heeft naast haar zakelijke aanbod ook een sterke positie in de retailmarkten die gebruikmaken van het glasvezelnetwerk. De grootste retailconcurrent van KPN is VodafoneZiggo, die vooralsnog lijkt te kiezen voor het upgraden van zijn kabelnetwerk om de concurrentie met glasvezel aan te gaan. Deze situatie, met een sterke startpositie voor en ambitie van KPN, leidt er onvermijdelijk toe dat er vooral concurrentie plaatsvindt tussen KPN en andere glasvezelaanbieders op de markt voor glasvezelinfrastructuur.’
Volgens ACM dat met meerdere glasvezelaanbieders sprak is de ‘competitieve reactie’ van KPN voor een aantal concurrenten reden geweest om niet meer met vraagbundelingen te starten (in stedelijke gebieden), maar eerst met de gemeente tot afspraken te komen en daarna parallel te starten met de aanleg van glasvezel en het werven van klanten. De manier waarop deze netwerken worden aangelegd verschilt hierbij soms ook ten opzichte van KPN.
ACM schrijft niets over concurrentieverstorend gedrag van KPN. ‘Het is nog te vroeg om vast te stellen welke gevolgen de keuzes van partijen hebben ten aanzien van de lange termijn uitrol van glasvezel in Nederland.’ De ACM blijft de markt volgen en zal ingrijpen indien zij vaststelt dat er sprake is van mededingingsbeperkend gedrag, aldus de autoriteit.
Wat de afgelopen meer dan 20 jaar overduidelijk is geworden is dat het de gemeenten structureel ontbreekt aan kennis en kunde en aan regievoering. En daarnaast een overmaat aan hebzucht (graafrechten!) en dwarsliggerij.
Het rijksbeleid – van kaderstukken tot aan ‘glas tot de deur’ – is op gemeentelijk niveau systematisch en grondig gefrustreerd.
De ambtelijke nakomelingen van ‘Internet, wat is dat?’ zijn nu te druk met sociale media. En hebben de uitvoering uitbesteed aan kabel-cowboys. Opnieuw zonder benul van en aandacht voor gemeentelijke regievoering.
Het is eigenlijk hartstikke goed gegaan tot nu toe. Actiever beleid van overheden zoals bijvoorbeeld bij de Kennisnet ellende (gedwongen samenwerking tussen EssentKabelcom/Ziggo en KPN), levert alleen maar verborgen agenda’s op (128Kbit/s per 600 scholieren e.d. over een liggende dikke coax die toen al een Gigabit kon doen). Met een miljardje toe van Minister Hermans indertijd, waar de Gemeenten de helft eerst nog vanaf haalden ten behoeve van wat school- en bibliotheek-relateerde, haastig samengeraapte dienstonderdelen.
KPN schijnt voortdurend projecten aan te kondigen die ze pas in uitvoering nemen als er daadwerkelijk iets van een andere partij te gebeuren staat. Als de opdrachtgevers in kwestie daar in willen stinken, staat ze dat vrij wat mij betreft. Daar hoeft de overheid niet in te treden. Gedwongen samenwerking verstoort alleen maar omdat het nooit voorziet in kansen die zich ergens individueel voordoen. Partijen kunnen heel goede redenen hebben om niet met elkaar samen te willen werken, al helemaal niet in een slecht bedacht plan van een of andere Gemeente.
Het schrijver geeft aan dat ’Tot op heden is er in ons land nog geen gezamenlijke investering in glasvezel van de grond gekomen.’
Dit is zeker niet waar. In Midden-Brabant zijn er met succes meerdere coöperaties opgezet die in eigen beheer een grootschalig glasvezelnetwerk hebben aangelegd. De leden zijn aangesloten op dit netwerk en zijn zo tevens belanghebbend.
Dit is een voorbeeld succes waar een groep mensen het voortouw hebben genomen en door enthousiasme en samenhorigheid een betrouwbaar netwerk is ontstaan.
Gemeenten kunnen dergelijke initiatieven omarmen en uitdragen. Burgers kunnen daarbij zelf het heft in handen nemen en zo hoeven ze niet alles over te laten aan overheidsinstanties. Dit geldt niet alleen voor glasvezelnetwerken maar ook voor de regionale energie opgaven.
Eigenlijk is het overheidsbeleid rond de verglazing betreurenswaardig.
De digitale infrastructuur in NL zou net zoals het elektriciteitsnetwerk losgekoppeld moeten worden van de telecommunicatie diensten.
Dat is uiteindelijk het beste voor de concurrentie, de veiligheid en continuïteit.
Deze week waren er meerdere kapers op de kust om KPN over te nemen, de zogenaamde buitenlandse sprinkhanen investeerders.
Deze ongewenste belangstelling noodzaakt de NL overheid om financiële beschermingsconstructies op te tuigen. Dit is eveneens een ongewenste constructie.
De digitale infrastructuur moet in handen komen van de Staat.
@beekhuis. in mijn ogen betekent dit dat KPN opgesplist wordt in een infra bedrijf en een content/communicatiebedrijf (in analogie met de NS waar de infra als pro-rail is afgesplitst)
@Beekhuis & de Mare : dat is wat tegenwoordig on ‘vitale infrastructuren’ valt.
Wat sinds de 90er jaren is gebeurd met glasvezel en de basis-betalingsinfrastructuur – om maar wat te noemen – is genoegzaam bekend. Met alle consequenties van dien.
Overigens is het met andere fysieke infrastructuren zoals energie weinig beter gesteld. En ook daar spelen gemeenten een bedenkelijke rol.
Intussen zijn bestuurders en beleidsambtenaren op rijks- en gemeentelijk niveau wél bezig met gouden bergen over de ‘energietransitie’ en stoere verhalen over ‘contra-terrorisme’.
De historie herhaalt zich.
@Peter de Mare, misschien is dat een werkzame tussenfase. Daarna een gedwongen overname door de staat en in handen geven van rijkswaterstaat of liever een dedicated digitale rijksdienst, die ook de security van de infrastructuur gaat beheren.
De security van digitale netwerken is nu zeer kwetsbaar, daar zijn genoeg voorbeelden van.
Er is al een infrastructuur voorhanden. In Nederland ligt circa 126.000 kilometer riolering. Vrijwel 100% van de bevolking is hierop aangesloten. In Zweden gebruiken ze de riolering om voor een fractie deze infra te gebruiken. Uitrol van glasvezel in de bestaande 126.000 kilometer riolering infra. Onbegrijpelijk dat er geen creatieve oplossingen worden gezocht. En wat te bedenken als het gas wordt uitgefaseerd ? Iedere huishouden in Nederland is hier op aangesloten. Weer een stuk infra wat gebruikt kan worden. Tijdwinst en kosten besparing. Wanneer gaan we eens out of the box denken ? Jammer veel verspilling aan tijd en resources. Helaas zijn er vaker financiële motieven. Gemeente die een graantje willen mee pikken. Dit zet een rem op de innovatie. Een goede infra is nodig om concurrentie voor te blijven. Helaas is er soms weinig visie en slechts kort termijn denken. Ego en eigen belang belemmeren vaker de doelstelling. Soms is de mens zelf het struikelblok en niet zo zeer de techniek. Ben benieuwd hoe men dit op een effectieve manier gaat oplossen. Net als rest van de vraagstukken in Nederland. Een groot drama.