Er heerst onder studenten veel onduidelijkheid over proctoring, ofwel surveillance-software voor het online afnemen van examens. Hoe zit het bijvoorbeeld met de privacy, hoe werkt proctoring precies en hoe kunnen studenten bezwaar maken tegen fraudedetectie van dat systeem? Samen met vertegenwoordigers uit het onderwijs en de ict, waaronder proctoringaanbieder ProctorExam, wordt gewerkt aan kaders voor de inzet van die software.
Dat is de uitkomst van een digitaal rondetafelgesprek met onder meer de voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) Lyle Muns, de oprichter van de Nederlandse proctoring-aanbieder ProctorExam, Daniel Haven, en vertegenwoordigers uit het onderwijs en de ict.
Nu door de coronamaatregelen onderwijs op afstand in een stroomversnelling is geraakt, maken steeds meer onderwijsinstellingen gebruik van proctoring. Maar volgens de betrokken partijen ontbreekt het aan duidelijke regels.
LSVb-voorzitter Muns vertelt dat de meeste klachten van studenten over privacy gaan. ‘Er worden beelden opgenomen van studenten, vaak in hun eigen huis, wat gebeurt er met die beelden? Als student moet je de ‘terms and conditions’ accepteren, maar dan weet je nog niks over hoe beelden worden opgeslagen.’ Ook is vaak onduidelijk wat de spelregels zijn en hoe de software werkt. Muns: ‘Wat valt er precies onder frauderend gedrag? Wat als er tijdens het examen op de achtergrond gesproken wordt door iemand die de kamer binnenloopt? Of als je even uit het raam kijkt? Wordt dat dan als spieken gezien?
‘Stress door proctoring’
Volgens Muns voelen studenten zich vaak voor het blok gezet. Als ze niet akkoord gaan met proctoring, kunnen ze geen examen doen en lopen ze studievertraging op. Hij vindt dat er altijd een mogelijkheid moet zijn om offline deel te nemen aan een examen.
Muns ziet studenten gestrest raken door proctoring en onderwijs op afstand. ‘Ze zijn al zenuwachtig voor een examen. Normaal kun je dat met studiegenoten delen, bijvoorbeeld door voor het examen even samen te komen. Maar nu zitten ze alleen thuis en zijn er ook nog zorgen en onduidelijkheden over de surveillancesoftware.’
Volgens Daniel Haven, oprichter van de Nederlandse aanbieder van proctoring-oplossingen ProctorExam, werd het hoog tijd voor een gesprek tussen studenten, de onderwijswereld en ict’ers. ‘Er werd continu over elkaar gesproken, maar we waren nog niet mét elkaar in gesprek gegaan. Hij ziet ook dat er veel vragen zijn, maar vindt dat proctoring-aanbieders vaak onterecht de boeman wordt toegespeeld. Vandaar het plan om in een rondetafelsessie (zie video) ook meer uitleg te geven over de werking van de software.
Privacy
Ook Haven is kritisch over het gebrek aan regels rondom proctoring. ‘Kijk je naar privacy, dan is er in principe geen onderscheid tussen Europese leveranciers en aanbieders uit de VS en Azië.’ Hij duidt dat aanbieders van buiten de EU vaak een hele andere privacycultuur hebben en is verbaasd dat partijen in Nederland niet zonder meer verplicht zijn om voor een Europese aanbieder te kiezen. ‘Compliance wordt nog te vaak gezien als het zetten van een vinkje. Dataprivacy is een grondrecht in Europa. Buiten de EU is dat niet het geval.’
Ook moeten er volgens Haven snel meer afspraken over proctoring op papier worden gezet. ‘Zo ontstaat voor betrokkenen meer duidelijkheid. Bijvoorbeeld rondom de definitie van fraude bij examens op afstand, in welke gevallen proctoring gebruikt kan worden, enzovoort.’
Explosieve groei
Het zeven jaar geleden opgerichte ProctorExam zag het afgelopen jaar de vraag naar zijn software exploderen. Volgens Haven is de vraag verveertigvoudigd. Het bedrijf groeide in ongeveer een jaar tijd van twee naar bijna dertig man.
‘Voor ons is het een inhaalslag geweest. Een pandemie neem je niet op in de prognose. Als de vraag zo groeit dan ren je achter de feiten aan. We zijn nu in een fase aangekomen waarin we meer luisteren naar de markt en samenwerken en niet alleen proctoring naar de markt brengen zodat wij dat hadden bedacht. We moeten echt de samenwerking met onderwijs, ict en studenten opzoeken’, analyseert hij.
Afgelopen jaar liet de studentenvakbond zich regelmatig kritisch uit over proctoring. ProctorExam werd vaak in één naam genoemd met de problemen bij andere leveranciers. Haven is blij dat de studentenvakbond dat beeld inmiddels heeft rechtgezet.
Kaders
Muns en Haven zijn het er overigens over eens dat er tal van scenario’s zijn waarin examinering op afstand prima werkt en proctoring een goed middel voor surveillance is. Bijvoorbeeld in het deeltijdonderwijs, voor mensen die verder van de onderwijsinstelling afwonen en voor mensen die door een functiebeperking niet naar een examenzaal kunnen komen.
Muns vindt dat een student altijd de vrije keuze moet hebben of hij een examen online of offline moet afleggen. Haven verwacht dat er een hybride toekomst zal zijn, waarin online- en offline-aanbod door elkaar lopen. Hij hoopt dat de bijeenkomst snel een vervolg krijgt en in een tweede gesprek concreet wordt gewerkt aan kaders over de inzet van proctoring.
