De Europese Commissie werkt aan de Digital Services Act (DSA), de nieuwe wetgeving voor digitale diensten binnen Europa. De huidige wetgeving, gebaseerd op de e-commerce-richtlijn, dateert uit 2000 en verliest aansluiting op het digitale landschap. Intermediaire online-platforms als Facebook, Marktplaats en Youtube hebben zowel ten aanzien van concurrenten als ten opzichte van gebruikers een machtige positie verkregen.
Onder de huidige wetgeving zijn intermediaire online-platforms onder bepaalde voorwaarden niet aansprakelijk voor inhoud die anderen plaatsen. Dit is het geval als het platform niet weet of redelijkerwijs behoort te weten van de onrechtmatige informatie, én, zodra het platform dat weet of redelijkerwijs behoort te weten, prompt de informatie verwijdert of de toegang daartoe onmogelijk maakt. Van belang hierbij is of het platform een actieve rol heeft, waardoor er kennis is van of controle over de gegevens die worden opgeslagen. Dit levert wel de paradoxale situatie op dat een platform dat actief toeziet op hetgeen gebruikers plaatsen, geen beroep kan doen op de wettelijke vrijwaring voor aansprakelijkheid.
Momenteel vindt nog een fundamentele discussie plaats over de vraag hoe de aansprakelijkheidsregeling voor platforms er in de toekomst uit zal moeten gaan zien.
Breed begrip
Een van de opties die wel bepleit wordt, is om de regeling, die nu alleen toeziet op onrechtmatige activiteiten en informatie, uit te breiden naar ‘harmful content’. Dat wil zeggen, informatie die dus niet onrechtmatig is maar wel als potentieel schadelijk is te beoordelen. Dat is een heel breed begrip en vooral ook subjectief. Voorbeelden die genoemd worden zijn ‘harrasment’, ‘bullying’ en ‘fake news’.
Echter, de grenzen van wat dan precies ‘harmful content’ zou zijn, zijn natuurlijk een stuk vager. Wat voor een persoon aanstootgevend is, is dat voor een ander niet of zelfs een expressie van de vrijheid van meningsuiting waarvoor ruimte moet zijn. Voorbeelden doen zich genoeg aan, zoals de verwijdering door Youtube van de account van artiest Lange Frans of de verwijdering door Facebook van Zwarte Piet-foto’s die gebruikers plaatsen.
Een wijziging van de wetgeving van die strekking zou dus de platforms, in het kader van hun eigen aansprakelijkheid, midden in de beoordeling plaatsen van ‘harmful content’. De vraag is uiteraard of zo’n soort regeling het ooit gaat halen. Een ding is zeker: oplettendheid is geboden.
Auteur: Isabelle de Roode, ict-jurist Legalz