Shownotes De Dataloog (3 maart 2021)

Computable is mediapartner van de podcast De Dataloog. Eens in de vier weken schuiven wij aan tafel aan om te praten over de laatste data-ontwikkelingen op het vlak van cloud computing, security en innovatie. In deze uitzending komt veel nieuws aan bod vanuit de onderwijswereld en met de aanstaande Tweede Kamer-verkiezingen op 17 maart is er, uiteraard, ook veel nieuws gerelateerd aan de overheid. Daarbij ook opvallend veel aandacht voor Helmond en omstreken.

Goed nieuws uit Nederland

• Afsprakenstelsel voor data delen in voorbereiding

Het delen van data tussen uiteenlopende sectoren en domeinen krijgt een belangrijke impuls. Om data delen op grotere schaal mogelijk te maken, zijn praktische afspraken in de maak die algemeen toepasbaar zijn. Ze gaan niet alleen over datastandaarden en beveiliging maar ook over bijvoorbeeld businessmodellen. Daarvoor is een gids in wording, het zogenoemde Harmonisation Canvas.

• Zelfrijdend busje op openbare weg in Helmond

In Helmond rijdt sinds kort op een testtraject de Navaya, een zelfsturend shuttlebusje. Dat dit op de openbare weg gebeurt, is een landelijke primeur. In een pilot van vijftig dagen wordt het gedrag van het busje bestudeerd. De Navaya heeft zes zitplaatsen en geen chauffeur. Wel is bij elke rit een veiligheidssteward aanwezig. Het chauffeurloze busje rijdt een vaste route op basis van een omgevingsscan en een handjevol sensoren rondom het voertuig. De steward kan met een controller ingrijpen waar dat nodig is.

• Versnellingsplan ICT in Onderwijs

Recent lanceerde de zone Studiedata haar simulatiedataset. De dataset is bedoeld voor universiteiten en bestaat uit synthetische studentdata. Deze data zijn gebaseerd op de echte data van een universiteit, maar zijn dusdanig afgeleid dat je ze niet meer terug kunt herleiden tot echte studenten. Door deze dataset te gebruiken kun je ook buiten je eigen instelling algoritmes en analyses delen zonder dat de privacy van je studenten in het geding komt.

Feit of Fictie

• Strijden we in 2030 tegen digibetisme?

Moeten we in 2030 strijden tegen digibetisme, zoals we ook nu al strijden tegen analfabetisme? Dat is de vraag die trendwatcher Mark Schipper de bezoekers van de conferentie Nederland Digitaal op 9 februari 2021 voorhield. Computable vond dat een interessante vraag en ging het gesprek hierover met Schipper aan. Hij zoomt in op de impact van digitalisering op de maatschappij.

• HPE gaat met edge computing de ruimte in

Hewlett Packard Enterprise (HPE) heeft aangekondigd real-time gegevensverwerking vanuit de ruimte mogelijk te maken door edge devices op het International Space Station (ISS) in te zetten. Astronauten aan boord van het ISS versnellen de ‘time-to-insights’ van maanden tot minuten bij verschillende experimenten in de ruimte. De toepassingen variëren tussen het verwerken van medische beeldvorming en DNA-sequencing (van de astronauten) tot het ontsluiten van belangrijke inzichten uit data van externe sensoren en satellieten. Dit gebeurt allemaal met behulp van HPE’s Spaceborne Computer-2 (SBC-2), een edge-computersysteem.

Academisch nieuws

• TU/e-master Data Science and Artificial Intelligence

De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) lanceert de nieuwe master Data Science and Artificial Intelligence. De masteropleiding start in september van dit jaar en wordt formeel erkend door Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De opleiding is gestructureerd in een zestal trajecten, die elk een expertisegebied van Data Science en Artificial Intelligence vertegenwoordigen.

Securitynieuws

• Onderwijswereld investeert meer in security

De onderwijs-onderzoeksector heeft het afgelopen jaar extra geïnvesteerd in cyberbeveiliging. De verhoogde activiteit van hackers tijdens de pandemie was een belangrijke aanleiding voor de inspanningen. Ook het ransomware-incident bij de Universiteit Maastricht aan het eind van 2019 was een wake-upcall. Dat komt naar voren uit het Cyberdreigingsbeeld dat Surf jaarlijks publiceert. Verder blijkt dat de sector onderwijs en onderzoek kwetsbaar is geworden door de afhankelijkheid van een klein aantal grote Amerikaanse cloudproviders. Die afhankelijkheid is het gevolg van online-onderwijs en thuiswerken vanwege de coronacrisis. Ook laat het rapport zien dat universiteiten en hoge scholen meer aandacht hebben voor het beschermen van wetenschappelijke kennis. De veranderende internationale verhoudingen spelen hier een rol.

• Beperkte overlast door hack bij UvA en HvA

Half februari werden de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam gehackt. In eerste instantie werd gezegd dat de schade beperkt was, maar later bleek dat de overlast toch groter is dan aanvankelijk werd aangenomen. De versleutelde wachtwoorden van studenten en medewerkers van de HvA en de UvA zijn namelijk in handen gekomen van hackers. Ondanks de encryptie zouden de cybercriminelen daarvan misbruik kunnen maken. ICT Services, de gezamenlijke dienst van de HvA en UvA, heeft bij onderzoek geconstateerd dat de hackers versleutelde wachtwoorden ontvreemdden. Hoewel niet vaststaat dat de versleuteling ook daadwerkelijk is gekraakt, nemen beide onderwijsinstellingen het zekere voor het onzekere.

Privacynieuws

• Meer internetgebruikers beschermen privacy

Negen op de tien internetgebruikers van twaalf jaar of ouder beschermen hun persoonsgegevens. Dat is een stijging vergeleken met 2016 toen 79 procent dit soort maatregelen had genomen. Dit blijkt uit de enquête ict-gebruik van huishoudens en personen die jaarlijks door het CBS wordt afgenomen. Nederlanders zijn voorzichtiger geworden met persoonlijke gegevens op internet. Van de internetgebruikers heeft naar eigen zeggen meer dan driekwart in 2020 de toegang tot locatiegegevens beperkt of geweigerd. Iets minder dan driekwart staat niet toe dat persoonlijke gegevens worden gebruikt voor commerciële doeleinden. In 2016 was dat achtereenvolgens 49 procent en 62 procent.

Cloudnieuws

• T-Systems investeert miljoenen in clouddiensten

T-Systems past zijn strategie aan en kiest voor ‘cloud first’ bij al zijn hosting- en infrastructuurdiensten. Dit noopt het Duitse it-concern tot forse investeringen in zijn clouddiensten. Het bedrijf zegt daarvoor honderden miljoenen euro vrij te maken, onder meer voor het aantrekken van vijfduizend cloudexperts. In Nederland draait T-Systems zijn publieke cloud-omgeving bij een Amsterdams datacenter van NorthC.

• Databricks kiest voor Google Cloud

Databricks en Google Cloud zijn een samenwerking aangegaan waardoor het voor klanten mogelijk wordt Databricks in te zetten in een volledig gecontaineriseerde cloudomgeving. Databricks verwacht dat de meeste data in de cloud in data lakes belanden. Met haar oplossingen kunnen klanten sneller en beter inzichten verkrijgen uit de enorme hoeveelheden data in deze ‘lakes’.

Overig nieuws

• Leestip: ‘Telling your data story’

Management in een organisatie moet vaak overtuigd worden van investeringen in beter master data management, een enterprise datawarehouse of een data lake. Het boek ‘Telling your data story’ van Scott Taylor, met de bijnaam De Data Fluisteraar, heeft allerlei praktische tips om je verhaal zo overtuigend te brengen, dat men jouw investeringsaanvraag niet meer kan weigeren. Centraal is het concept ‘data story telling’. Probeer in je verhaal dus niet teveel algemene buzzwords te gebruiken, maar gebruik concrete/praktische voorbeelden. Het boek is volgens de kaft ook nog eens 99 procent buzzword free. Een aanrader!

• Onderzoeksrapport over nationale digitale autonomie

De Cyber Security Raad is zeer recent naar buiten getreden met zijn onderzoeksrapport over nationale digitale autonomie. Digitale autonomie is zowel op nationaal als Europees niveau onderwerp van gesprek. De Cyber Security Raad heeft daarom onderzoekers Freddy Dezeure en Paul Timmers opdracht gegeven tot een verdiepend onderzoek over de nationale digitale autonomie. Het onderzoeksrapport biedt heldere inzichten in de complexe vraagstukken, illustreert dat met aansprekende actuele voorbeelden en beschrijft een toetsingskader. De raad zal dit toetsingskader vertalen naar een concrete handreiking voor beleidsverantwoordelijken. Het rapport is in het Nederlands en Engels beschikbaar.

• Tech geen onderwerp komende verkiezingen

De komende Tweede Kamer-verkiezingen lijken niet in het teken te staan van technologie. Stichting Toekomstbeeld der Techniek mist in aanloop naar de verkiezingen in ieder geval tech-onderwerpen en dus ontwikkelde het een online stemhulp die inzicht geeft in de tech-standpunten van politieke partijen. De Technologie Kieswijzer telt zeventien onderdelen. In tegenstelling tot andere kieswijzers zijn het geen stellingen, maar problemen waarbij je mogelijke oplossingen kunt kiezen. Bijvoorbeeld oplossingen om de digitale dienstverlening van de overheid te verbeteren, de digitale inclusie te vergroten en digitale beïnvloeding van verkiezingen te beperken. De Technologie Kieswijzer is te vinden op technologiekieswijzer.nl.

• Cybersecurity-drietal spijkert kennis politici bij

Na de verkiezingen wordt onder de noemer ‘Digitale Binnenhof Academy’ begonnen met kennis- en informatiesessies die toegankelijk zijn voor politici en hun beleids- en fractiemedewerkers. Dat is hard nodig want meerdere politici met ict in het portfolio zullen niet terugkeren in de kamer. Bij nieuwe politici schort het nogal aan kennis over ict en cybersecurity. Dat klinkt als een potentiële probleemsituatie waaraan iets gedaan zou moeten worden.
Computable-expert Fred Streefland, chief security officer bij Hikvision, wil samen met Inge Bryan (Fox-IT) en Jeroen Gaiser (Rijkswaterstaat) hier wat aan doen en maakte in het Datanieuws bekend dat het drietal algemene cybersecurity-presentaties gaat verzorgen voor enkele fracties. Dit is niet commercieel noch partijgebonden. Deze ‘masterclass Cybersecurity’ duurt ongeveer zestig tot negentig minuten. Op dit moment worden de slides gebouwd. Enkele partijen hebben al aangegeven interesse te hebben in deze sessie tijdens hun fractievergaderingen. Daarnaast worden er ‘factsheets’ ontwikkeld, waarin in voor politici begrijpelijke taal bepaalde onderwerpen in one-pagers (een ‘cyberspiekbrief’) worden beschreven. Dit kan bijvoorbeeld gaan over industriële cybersecurity-automatisering of iot-cybersecurity.