Slimmere ai voor opsporing en tekstrealisatie

Artificial intelligence komt veelvuldig voorbij in podcast De Dataloog van 3 februari 2021. Zo komen de Dutch Applied AI Award 2020, haat opsporen met ai en Nederlandse tekst realiseren met ai voorbij, maar ook slimmere ai die door de Radboud Universiteit wordt ontwikkeld. Verder veel security over de SyRI-coalitie, de driejaarsevaluatie van de sleepwet en de Nederlandse gevolgen van de SolarWinds-hack. Tot slot ook nog onderwerpen over virtuele brillen bij ASML, investeringen in startups, de app Parkeerwekker, dataïsme, het nieuwe privacybeleid van WhatsApp, de top tien trends in data en analytics en uitbreiding van het cloudverbond van SAP en Microsoft. Walter van der Scheer van GoDataDriven, Harm Bodewes, executive director data & analytics bij Vanderlande en Computable-hoofdredacteur Sander Hulsman lieten dit en ander datanieuws van de afgelopen weken de revue passeren.

Al is de bekendmaking al wel even terug, maar op 24 november 2020 is de winnaar bekend gemaakt van de Dutch Applied AI Award, waarin de Hogeschool van Amsterdam samenwerkt met Computable en De Dataloog. Tijdens de live-uitzending van de Computable Awards 2020 maakte juryvoorzitter Nanda Piersma, wetenschappelijk directeur van het HvA Expertise Center for Applied Artificial Intelligence, bekend dat van de acht genomineerden Dearhealth de eerste winnaar van deze award is.

Dearhealth is opgericht in het hart van een complex zorgsysteem. Het bedrijf levert ai-gedreven zorgpadtechnologie met behulp van deep learning. Hierdoor worden er betere gezondheidsresultaten, lagere kosten en verbeterde ervaringen gerealiseerd. Dit werd vooral goed verwoord tijdens de pitchronde eerder in De Dataloog. Een mooie winnaar van de eerste editie van de Dutch Applied AI Award, die in 2021 een vervolg gaat krijgen.

ASML en startupinvesteringen

ASML bracht recent het nieuws naar buiten dat, vanwege de coronacrisis, het onderhoud op de chipmachines bij hun klanten, fundamenteel is veranderd. Waar ASML tot maart vorig jaar nog technici op het vliegtuig zette, is dat tegenwoordig nauwelijks meer mogelijk. Vliegen is heel moeilijk geworden, daarnaast zijn er wereldwijd natuurlijk quarantaine-verplichtingen. Daardoor staan de machines bij de klant te lang stil. De oplossing is dat technici vanuit Veldhoven meekijken met een medewerker van de klant, die een virtuele bril (Microsoft Hololens) draagt. De business value is minder stilstand van machines en er worden lagere kosten gemaakt.

Voor het eerst in de geschiedenis is afgelopen jaar meer dan een miljard euro geïnvesteerd in Nederlandse startups. Volgens onderzoekers van KPMG ontvingen de jonge bedrijven in 2020 bij elkaar bijna 1,4 miljard euro. Een jaar eerder was dit nog 950 miljoen, wat destijds al hoger dan ooit was. Vooral de investering in MessageBird sprong er met tweehonderd miljoen dollar uit.

Parkeerwekker en Textgain

Amsterdam vraagt via de rechter een aanpassing van de app Parkeerwekker, die niet-betalende parkeerders waarschuwt voor scanauto’s. Het bedrijf achter de stond terecht rechter wegens ondermijning van het parkeerbeleid. De stad vindt dat Parkeerwekker de privacyregels overtreedt, aanzet tot belastingontduiking en de handhaving van het parkeerbeleid ondermijnt.

Textgain, een spin-off van de Universiteit Antwerpen, gaat een Europees onderzoekscentrum leiden naar haatspraak, racisme en seksisme op internet. De analyses van Textgain moeten onder meer radicalisering helpen indammen. Textgain bouwt een algoritme waarmee een computer patronen herkent in tekst. Ook bepaalde sentimenten zijn zo op te sporen, bijvoorbeeld tevredenheid of haat. Textgain kan met zijn technologie inzichten halen uit grote hoeveelheden ongestructureerde teksten. Het van oorsprong Belgische bedrijf is ook in Nederland actief en heeft onder andere de Politie, Rijkswaterstaat, de Universiteit van Amsterdam en de provincie Noord-Holland als klant.

Tekst realiseren met ai

Tegenwoordig kan artificial intelligence tekst voor je realiseren. De technologie staat nog in de kinderschoenen en wereldwijd zijn er al meerdere oplossingen voor Engelse tekst gerealiseerd, maar een ai-oplossing voor het Nederlands was er nog niet. Maar nu wel, want er is nu een algoritme dat op basis van kunstmatige intelligentie vrijwel geautomatiseerd een Nederlandstalige tekst samenstelt. Dat heeft de scale-up ML6 ontwikkeld. De tekstgeneratietool is een grote sprong voorwaarts, maar opent tegelijk een deur naar niet wenselijke bijeffecten. Bij Computable deden wij de proef op de som en implementeerden wij deze tool in onze website.

Voor podcast De Dataloog testten wij de ai-tool, wij voedde het met de woorden ‘Een tekstgenerator met artificial intelligence…’. En dit is wat we terugkregen, lees en oordeel zelf: ‘Een tekstgenerator met artificial intelligence werkt het best door een applicatie die het gedrag van de bezoeker analyseert. Daarbij wordt het mogelijk om in de app informatie te lezen over welke activiteiten zijn ondernomen. Via de app is het mogelijk om gegevens te filteren of over te dragen aan een specifieke groep bezoekers. Om te voorkomen dat de bezoeker deze informatie kwijtraakt, wordt een tekstgenerator gebruikt. De app herkent deze gegevens en verwerkt ze vervolgens in een webanalyse.’

Meer ‘toeslagenaffaires’

De Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden (WGS), die het mogelijk maakt om databases van zowel overheden als bedrijven in zogeheten samenwerkingsverbanden aan elkaar te koppelen, is een blauwdruk voor meer toeslagenaffaires, zo waarschuwt de SyRI-coalitie de Eerste Kamer. Het voorstel biedt een juridische basis voor bestuursorganen en private partijen om persoonsgegevens systematisch te delen en te verwerken, waaronder door profilering. Volgens de SyRI-coalitie is het voorstel een bedreiging voor het functioneren van de rechtsstaat. De SyRI-coalitie roept de Senaat op om het voorstel uitvoerig en kritisch te behandelen. Eerder werden al door de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens fundamentele bezwaren tegen het voorstel geuit.

De coalitie stelt dat de Eerste en Tweede Kamer door dit voorstel buitenspel worden gezet. De belangrijke onderdelen staan namelijk niet geregeld in de wet waarover de Kamer nu stemt, maar worden naderhand bepaald door de minister in lagere regelgeving. Kwesties als de hoeveelheid en soorten gegevens, de partijen die erbij kunnen en de manier waarop ze worden geanalyseerd en verder worden gebruikt, worden bepaald zonder dat de Kamer daarmee instemt.

Sleepwet sleept zich voort

Een evaluatiecommissie, onder leiding van Renee Jones-Bos, kwam met aanbevelingen rondom de inlichtingenwet, ook wel bekend als de ‘sleepwet’, die in 2018 onder veel maatschappelijk verzet tot stand kwam. De commissie doet een aantal aanbevelingen. Zo moeten alle bulkdata op dezelfde manier worden behandeld, inclusief een langere bewaartermijn van drie jaar. Ook moet de relevantie van een dataset niet alleen op basis van doelwit (personen/organisaties) worden beoordeeld, maar op operationele waarde. Tot slot moeten meta-data en inhoud op dezelfde manier gewogen gaan worden, gaan veiligheidsdiensten zelf (ethical) hacks uitvoeren voordat ze hacks van anderen moeten gaan beoordelen, komt er strenger toezicht op het delen van data met andere landen, wordt beroep mogelijk bij de Raad van State en krijgt de toezichthouder meer bevoegdheden bij veiligheidsdiensten.

Nu beveelt de evaluatiecommissie dus een aanscherping aan om diensten als de AIVD en MIVD meer slagkracht te geven. Zo moet het verzamelen en verwerken van zogeheten bulkdata op één manier geregeld worden, in plaats van de diverse manieren die nu gelden. Vorig jaar uitte de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten harde kritiek op het databeleid van de AIVD en MIVD. Zo mag de bulkdata anderhalf jaar worden bewaard, maar de veiligheidsdiensten hebben kunstgrepen gebruikt om de bewaartermijn te verlengen. Het rapport van de Evaluatiecommissie adviseert nu dus om deze termijn te verlengen tot drie jaar.

Nederlandse SolarWinds-gevolgen

De SolarWinds-hack is de afgelopen tijd breed uitgemeten in de media. Bij Computable misten we echter consequent een Nederlandse invalshoek, het nieuws was vooral internationaal georiënteerd en op Amerika gericht. Wij vroegen daarom onze eigen security-experts wat mogelijke gevolgen of problemen kunnen zijn van deze hack voor Nederlandse organisaties. Al deze reacties zijn in een achtergrondartikel terug te lezen.

Geruststellend is wel dat het NCSC onderzoek heeft gedaan naar misbruik van kwetsbare versies van SolarWinds Orion in Nederland. Binnen de rijksoverheid en bij vitale organisaties zijn wel edities van deze software aangetroffen met een trojan waarmee kwaadwillenden systemen kunnen binnendringen, maar aanwijzingen ontbreken dat hackers dat ook echt hebben gedaan.

WhatsApp-alternatieven

Begin dit jaar verstuurde WhatsApp een update met aangepaste voorwaarden. Gebruikers moesten in ieder geval vóór 8 februari 2021 akkoord gaan met de voorwaarden. Accepteert de gebruiker niet, dan zou deze geen gebruik meer kunnen maken van WhatsApp. Het kwam WhatsApp en moederorganisatie Facebook op veel kritiek te staan. Geschrokken van alle ophef heeft Facebook de rigoureuze maatregel doorgeschoven naar 16 mei 2021. Maar wat staat er nou in die beruchte voorwaarden? Samengevat volgt uit de nieuwe voorwaarden dat WhatsApp meer data mag gaan delen met Facebook. Zo kan WhatsApp telefoonnummers en IP-adressen delen met Facebook of gelieerde partijen. Er wordt met name ingezet op de zakelijke markt. Bedrijven kunnen diensten van Facebook integreren met zakelijk WhatsApp-gebruik.

Door de wijzigingen in het privacybeleid zijn inmiddels wel al veel WhatsApp-gebruikers overgestapt naar een alternatief. Telegram en Signal zijn hierin populair. Maar welke van de twee moet je nou kiezen? Wij zetten de voor- en nadelen even tegen elkaar af. Het lijkt er sterk op dat de veiligheidsinfrastructuur van Signal beter is dan die van Telegram. Signal vraagt gebruikers niet om Signal te vertrouwen, terwijl Telegram dit wel doet. Telegram-gesprekken zijn dan wel versleuteld, maar in de standaardinstelling kan de server de gesprekken ontsleutelen. Hierdoor moet de gebruiker Telegram vertrouwen. Verder is alle communicatie in Signal end-to-end versleuteld, ook de groepsgesprekken. Bij Telegram zijn groepsgesprekken niet end-to-end te versleutelen. Als laatste staat end-to-end encryptie standaard bij Signal ingeschakeld en is niet uit te schakelen. Dat is bij Telegram niet het geval en wordt daarom gezien als een slechte ontwerpkeuze.

Slimmere ai en cloudverbond

De Radboud Universiteit in Nijmegen heeft een nieuwe benadering van kunstmatige intelligentie ontwikkeld die beter met onzekerheid kan omgaan. De innovatieve methode vindt sneller veiligere opties, bijvoorbeeld in zelfrijdende auto’s. De wetenschappers hebben een methode ontwikkeld om te redeneren over onzekerheid. Het gaat om een nieuwe benadering voor het zogenaamde ‘onzekere, gedeeltelijk waarneembare Markov-beslissingsproces’. Simpel gezegd zijn dit modellen gebaseerd op werkelijkheid die de kans op een gebeurtenis inschatten.

SAP en Microsoft breiden hun samenwerking rondom cloud computing uit. Het gaat om nieuwe toepassingen voor automatisering van cloud-omgevingen en de integratie van SAP S/4Hana in het beheerplatform Microsoft Azure. Met dat nieuwe aanbod moet de overstap van on-premises-edities van SAP ERP naar cloud-versie SAP S/4Hana vereenvoudigd worden. SAP en Microsoft startten eind 2019 met een samenwerking rondom cloud computing. Daarin richten partijen zich samen met systeemintegrators op de ondersteuning van klanten die de overstap maken naar de cloud. Het project werd ‘Embrace’ of ‘Omhelzing’ gedoopt. Embrace richt zich vooral op grote bedrijven die nu nog software on-premise draaien, maar dit graag naar de cloud willen overbrengen.