Het publiek-private netwerk PhotonDelta uit Eindhoven is de afgelopen twee jaar flink gegroeid en de verwachting is dat deze ontwikkeling doorzet. Staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Koninkrijksrelaties is verheugd dat het fotonica-epicentrum in zo'n korte tijdsspanne al zijn innovatieve kracht laat zien.
Eind 2018 investeerden het Rijk, een aantal provincies en regio’s, bedrijven en kennisinstellingen samen tot en met 2026 in totaal 236 miljoen in PhotonDelta, blijkt uit een nieuwsbericht van het Rijk. Deze samenwerking richt zich specifiek op geïntegreerde fotonica: chips die met licht werken in plaats van met elektriciteit en daardoor in vele opzichten beter zouden zijn dan conventionele chips. PhotonDelta speelt een belangrijke rol in de Nationale Agenda Fotonica die staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) dat jaar naar de Tweede Kamer stuurde.
Twee jaar later blijkt PhotonDelta flink te zijn gegroeid: het aantal actieve bedrijven nam toe van acht naar zestien; voor 2021 verwacht de netwerkorganisatie zes nieuwe startups, een werkgelegenheid van 550 voltijdsbanen (was 315) en een omzet van zestig miljoen euro (nu 13 miljoen). Daarnaast wist PhotonDelta de totale investeringen in fotonicabedrijven ruim te verviervoudigen: met 23 miljoen euro aan eigen inbreng werd van externe partijen 88 miljoen euro extra kapitaal aangetrokken.
Een uithangbord daarvan is Smart Photonics. Deze Eindhovense producent van fotonische chips ontving medio vorig jaar van het kabinet via de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) een lening van twintig miljoen euro. Ook Innovation Industries, PhotonDelta zelf en KPN Ventures staken er geld in. In totaal ging het om een bedrag 35 tot veertig miljoen euro.
Valley of death
PhotonDelta is gevestigd op de High Tech Campus in de Lichtstad. Een logische plek, omdat de TU Eindhoven geldt als bakermat van de fotonische chips. Vanuit deze universiteit is daar meer dan dertig jaar lang fundamenteel en toegepast onderzoek naar gedaan fotonica. Volgens bewindsvrouw Keijzer is fotonica ‘een van onze grootste beloften voor de toekomst. Het gaat leiden tot talloze uitvindingen die de maatschappij ten goede komen: van zuinige datacentra tot betaalbare medische apparatuur.’
Volgens officieel pleitbezorger (‘boegbeeld’) fotonica René Penning de Vries ging het in de afgelopen twee jaar om het passeren van de beruchte ‘valley of death’: de periode waarin snelgroeiende bedrijven afhankelijk zijn van extern kapitaal om te overleven. ‘Daar zijn we glansrijk uitgekomen: we hebben niet alleen overleefd, we zijn gegroeid. Investeerders weten ons te vinden, klanten kunnen bij ons terecht voor het gehele proces van ontwikkeling tot productie. We zijn er klaar voor om ons ecosysteem uit te bouwen tot vierduizend banen en één miljard euro omzet in 2026’, stelt hij ambitieus vast.
Fotonen en Mantispectra
Geïntegreerde fotonicachips werken met lichtdeeltjes (fotonen) in plaats van met elektriciteit. Daardoor zijn ze nauwkeuriger, sneller, zuiniger en betrouwbaarder dan conventionele chips. De chips zijn voor veel toepassingen geschikt ze kunnen bijvoorbeeld datacentra zuiniger maken, zeer gevoelige sensoren opleveren die vervormingen in bruggen kunnen meten, of kleine en betaalbare medische scanners mogelijk maken.
Bij PhotonDelta aangesloten wetenschappers van de TU Eindhoven en de Universiteit Twente hebben inmiddels zo’n vijfhonderd publicaties uitgebracht. Uit die ontdekkingen zijn de afgelopen twee jaar vijf startups voortgekomen. De meest recente is Mantispectra. Het bedrijf maakt van een uitvinding van de TU Eindhoven een product: een draagbaar apparaat waarmee je de chemische samenstelling van een object niet hoeft te achterhalen in een laboratorium maar het snel kan ‘zien’ met speciale infraroodsensoren op basis van fotonicachips. De uitvinding maakt het bijvoorbeeld voor tuinbouwers mogelijk om te zien wanneer het beste oogstmoment is voor tomaten. Het bedrijf verwacht het apparaat ook in andere sectoren te kunnen toepassen, zoals in de gezondheidszorg.
