Bedrijven maken door de corona-crisis economisch lastige tijden mee. Om te overleven, moesten zij zelfs medewerkers ontslaan. Op de lange termijn is het niet alleen de pandemie die de werkloosheidscijfers omhoog drukt, ook door de technologische vooruitgang gaan veel meer mensen hun baan verliezen.
Digitalisering en automatisering zorgen ervoor dat het werk dat veel mensen op dit moment uitvoeren verandert. En dus zullen banen verdwijnen. Maar diezelfde digitalisering en automatisering creëren ook nieuwe banen. De banen waar onze kinderen op school nu voor worden opgeleid. Ook robots moeten geprogrammeerd en onderhouden worden.
Omdat hun kennisniveau op termijn niet meer voldoet, ontstaat het risico dat medewerkers overbodig worden. Ze voegen geen waarde meer toe en worden langzaamaan naar de uitgang begeleid. Weg baan, weg zekerheid. Is dat wat er staat te gebeuren?
Niet als je leiderschap toont en je medewerkers op tijd een spiegel voorhoudt: wil jij over vijf jaar nog een rol van betekenis bij ons spelen, of niet? Goed leiderschap betekent anticiperen en een omgeving creëren waarin leren centraal staat: waar beweegt de markt naartoe? Wat betekent dat voor mijn producten of diensten? Hoe moet ik mijn processen daarop aanpassen? En, last but nog least: welke vaardigheden hebben je bedrijf en medewerkers nodig om toekomstbestendig te zijn en de concurrentie voor te blijven? Vergelijk het met het trainen in de sportschool. Als je daar ineens mee stopt, blijven je spierballen dan net zo groot?
Zorg daarom dat je goede mensen aan boord hebt én houdt. Personeel dat altijd wil meebewegen en continu bij wil leren. Om zo door te groeien naar een nieuwe rol in de organisatie in plaats van deze noodgedwongen te verlaten. Dat is wat duurzaam ondernemen betekent.
Medewerkers ‘bewust bekwaam’ maken
Heb je die cruciale vaardigheden al voldoende in huis? Om een concreet voorbeeld te geven: zijn al je medewerkers voldoende data-geletterd? Waarschijnlijk niet. Of jij denkt van wel en zij van niet. De tijd dat medewerkers lange tijd konden teren op hun reeds opgedane opleiding en kennis is voorbij: de ‘halfwaardetijd’ van kennis is een stuk korter geworden. Dat geldt voor iedereen: van receptiemedewerker tot ceo.
Meer mensen zien in dat het bijspijkeren van kennis nodig is om bij te blijven. Hun mindset verandert van ‘onbewust onbekwaam’ (je weet niet wat je niet weet) naar ‘bewust onbekwaam’ (je weet dat je het niet kunt). Om de stap naar ‘bewust bekwaam’ (je weet dat je het kunt) te zetten, hebben ze een organisatie nodig die hen daarbij helpt: met de juiste training, bijscholing of zelfs omscholing. En niet eenmalig, maar continu. Een leven lang ontwikkelen is geen luxe, maar noodzaak. Daarom moet je als leider bouwen aan aan leercultuur. ‘Leef alsof je morgen zal sterven, leer alsof je eeuwig zult leven’ is de befaamde uitspraak van Mahatma Gandhi.
Baanzekerheid door het bieden van perspectief
Bedrijfseconomisch is dat ook een verstandige keuze. Alleen al in de IT liggen er 55.000 banen voor het oprapen die maar moeilijk worden ingevuld. Het werven en opleiden van de juiste werknemers met specialistische kennis is en blijft voor elke organisatie een lastige opgave. Focus je daarom op de medewerkers die je al hebt. Kijk wat wél kan! Met het juiste duwtje in de goede richting kunnen ze ook op de lange termijn van waarde zijn voor je organisatie. Bovendien: wie wil er nou niet werken voor een organisatie waarin je de kans krijgt jezelf te blijven uitdagen? Een betere boost voor je employer brand bestaat er niet.
Mijn advies aan bedrijven is daarom: neem je medewerkers mee in je visie en strategie voor de lange termijn. Leg uit waar je als organisatie naartoe wil groeien, wat daarvoor nodig is en welke kennis daarvoor in huis is. Bied medewerkers perspectief om mee te groeien met je organisatie. En daarmee de baanzekerheid die ze verdienen. Zo blijft niet alleen je medewerker in balans, maar ook de arbeidsmarkt.
WC Eend!
Het idee van automatiseren is toch echt dat je met minder, meer kan doen.
We hebben niet net zoveel it-ers of technologen nodig als er mensen verdwijnen.
Overigens hoe ziet meneer de trainingsaanbieder het voor zich: ‘Iedere administratieve medewerker wordt omgeschoold tot it-er?’
Wensdromen is prima, maar enig realisme zou ik eens prettig zijn.
Atilla,
Ik heb niet het volledig overzicht maar als het grootste deel van de ’technologen’ al enige tijd geleden de 60 aangetikt heeft en we hebben onderwijstypen zoals de LTS en MTS om zeep geholpen dan denk ik dat de banen er zijn. Het probleem lijkt me eerder dat bij velen nog de wil mist om de banen in te vullen want techniek is niet erg populair omdat je een leven lang moet blijven leren om de voortschrijdende techniek bij te houden.
Oud lid.
Volgens mij heb je vraag en aanbod.
We zijn het er toch over eens dat “oude beroepen” in de administratie en productie gaat verdwijnen, ook op middelbaar en zelfs hoger niveau. Op lager niveau zijn ze al aan het verdwijnen. Iedereen (met name de politiek) roept dat de mensen die nu in deze beroepen zitten, zich moeten omscholen naar andere vakgebieden. Een mooi streven.
Edoch de vacatures die vacant worden zijn niet in die aantallen dat al deze mensen überhaupt ergens anders aan de slag kunnen. Ik kan me nog goed herinnneren dat toenmalige minister Asher van sociale zaken bij een nog aan te leggen nieuw windmolenpark vol trotst stond te vertellen dat naast de klimaatdoelstellingen er ook veel werkgelegenheid zou ontstaan. Hij suggereerde honderden banen, waarbij de directeur van het windmolenpark Asher met de beide beentjes op de grond zette: “meneer de minister, we doen dit met 10 man”. En weg was Asher.
Aan de andere kant, ook zijn er nieuwe functies in de toekomst, dat zijn vaak functies waar een meer dan gemiddelde kennis, kunde, vaardigheden en gedragskenmerken bij horen, die heel eenvoudig niet iedereen heeft. Het idee dat iedereen alles kan worden (sociale wensdroom) is kul. Overigens net zo kul (anders krijg ik heel links Nederland over me heen) dat iedereen gelijke kansen heeft (liberaal dogma). Mensen zijn nu eenmaal verschillend (van geboorte) en ze groeien in verschillende omgevingen en sociaal-economische omstandigheden op. Dat gezegd hebbende, denk ik dat je maar een deel van de straks nieuwe werklozen kan herscholen naar de nieuwe veel zwaardere (qua niveau) functies.
Natuurlijk is het jammer dat de LTS en MTS er niet meer zijn. En het is belachelijk dat het onderwijs, zorg, veiligheidssector etc grote tekorten hebben. Dat hoor ik mijn hele leven al: blijkbaar is daar iets structureels niet op orde: aantrekkelijkheid, baanperspectief, carrièrekansen, werkomstandigheden, salaris. Verplicht tewerkstellen gaat echt niet werken: dat experiment (communisme) is mislukt. Ik denk dat je deze sectoren juist met technologie moet gaan ontlasten en compleet anders organiseren.
Technologie is juist leuk, maar je moet er wel enige interesse in hebben, doorzettingsvermogen hebben en dat leven lang leren zal voor eenieder gelden, ook al ben je werkloos.
Voor (toekomstig) werknemers ontbreekt het nog wel eens aan realiteitszin heb ik het idee. Iemand die goed is in zijn/haar werk kan leuk verdienen, maar vergeten even dat banen als vlogger/influencer maar voor een enkeling is weggelegd, en dat die vakman zijn success behaald heeft door interesse, doorzettingsvermogen en een leven lang leren.
Maar ook werkgevers moeten nog veel leren in mijn ogen. Vanuit hoger management worden vaak (al dan niet samen met marketingbureau) mooie, maar vooral abstracte misssies en visies en doelen neergezet, al dan niet gepaard met nietzeggende slogans. Maar vraag je direct leidinggevende eens wat dit voor jou directe werk betekent en wat jij er concreet aan bij kunt dragen en het blijft doorgaans oorverdovend stil.
Attila,
Politiek is marketing en de beïnvloedingsprincipes van Cialdini leren dat angst verkoopt en ‘kennisvaccinatie’ waar Bastiaan het over heeft is dan ook niet nieuw. Het verhaal is cyclisch want ik stroomde 30 jaar geleden – na de ‘kapiteinsrevolutie’ zelf ooit met baangarantie de IT in hoewel ik me wel eerst gekwalificeerd had middels zelfstudie. Betreffende liberale dogma dat de directeur van een koekjesfabriek ook een ziekenhuis kan leiden:
“MBA programma’s trainen de verkeerde mensen op de verkeerde manier met de verkeerde gevolgen.” – Mintzberg.
Een paar jaar na de omscholing kwam dan ook de vraag of ik niet terug wilde komen want de boekhouders waren tot de conclusie gekomen dat ze de toekomst wegbezuinigd hadden toen ‘grijze massa’ massaal met pensioen ging. Sommigen lezen Rijnlandse filosofen anderen de Amerikaanse managementboeken want vaardigheden zijn aan te leren maar gedragskenmerken veranderen wordt lastig. Ik heb dus 10 jaar lang verschillende didactische modellen gebruikt omdat nieuwsgierigheid niet een aangeboren gedragskenmerk is.
De mindset van overleven volgt de theorie van Herzberg/Maslow als we kijken naar het fenomeen van bewust onbekwaam in de keuken, don’t read the fucking manual zullen we maar zeggen want vele consumeren de techniek zonder te weten hoe deze werkt.