De opensource-gedachte overbrengen op jongere generaties. Daar ziet Jan Wildeboer, evangelist bij Red Hat, een schone taak in. Laten zien dat het niet alleen met software te maken heeft, maar evenzeer met hardware, met security en vooral cultuur. ‘Overtuigen dat kennisdeling de resultaten vermenigvuldigt.’
Computable spreekt met Wildeboer daags voordat op 19 september de Software Freedom Day plaatsvindt. Voor de 17e keer en ditmaal in Melbourne, zij het dat het een online-evenement is. ‘Zoals alles tegenwoordig. Binnen Red Hat spreken we al van BC: Before Corona, in plaats van Before Christ’, grapt hij.
Hij is vijftien jaar in dienst bij Red Hat, waarvan het overgrote deel als evangelist: het uitdragen van het opensource-gedachtegoed. Thans met standplaats München. ‘Eigenlijk’, zo zegt hij, ‘is opensourcesoftware breed geaccepteerd en dat is een groot goed in een wereld die software defined is. Opensource is gearriveerd; voor velen de gewoonste zaak van de wereld.’ Volgens Wildeboer is dat ook wel logisch. ‘Als tachtig procent van de softwarestack – databases, besturingssystemen en dergelijke – bij iedereen bestaat uit programmatuur om geautomatiseerde systemen gewoon te laten draaien, en slechts twintig procent uit code waarmee je je onderscheidt van de concurrent, dan is het vreemd om veel geld uit te geven aan iets waarmee je niet concurreert. OpenShift is het antwoord.’
Maar niet alleen is opensource goedkoper, herstel van eventuele bugs gebeurt veel sneller, omdat een wereldwijde gemeenschap aan de code kan sleutelen (lees: verbeteren). ‘Velen denken dat de opensourcesoftware minder is dan de fabriekseigen (proprietary), omdat er veel mensen aan werken, maar het tegendeel blijkt in de praktijk waar.’
Opa vertelt
Toen Wildeboer aanmonsterde bij Red Hat werkten er wereldwijd zevenhonderd mensen; nu 16.000. Getallen die iets zeggen over de acceptatiegraad van opensource-software. Het merendeel van de jongere generatie weet niet beter dan dat mobiele telefoons, televisies en tal van andere apparatuur op opensource-besturingssystemen draaien. Zij zijn vaak geboren nadat Linus Torvald zijn Linux-kernel wereldkundig maakte.
“Driekwart van de medewerkers van Red Hat werkt er korter dan vijf jaar. Ze kennen de geschiedenis van opensource niet. Een historie die al begon bij Henry Ford die in 1911 vrijelijk technologie deelde met andere autofabrikanten. En natuurlijk willen mijn jongere collega’s onder het genot van een biertje mijn verhalen wel horen over Linus, Stalman, GNU, al die mijlpalen in de geschiedenis van opensource-software. Maar dan is het al gauw ‘opa vertelt’. Daar hebben we niet veel aan.’
Wat wel nuttig is om te vertellen: opensource breidt zich uit als een olievlek. Er zijn nog werelden te winnen. Zo was Wildeboer aanwezig bij een conferentie van de ETSI (Europees Telecommunicatie en Standaardisatie Instituut) op Malaga. ‘Zo’n vijf jaar geleden, ter voorbereiding op 5G wilden ze nieuwe standaarden opstellen. Waarom ingewikkeld doen met een standaard en dan gaan Ericsson en Huawei daarop voortborduren. Ook hier geldt de tachtig-twintigregel. Geen standaard, maar opensource-software. Scheelt veel gedoe en interne kosten. Nu zie je dat telecomaanbieders ook met opensource-software werken.’
Corona-app
De ontwikkeling van een corona-app in Duitsland dreigde uit te lopen op ingewikkelde discussies tussen Apple en Google, terwijl de wereld in brand staat. ‘Ik heb contact gehad met SAP en T-Systems. Dat heeft ze overtuigd om opensource-software te gebruiken. In zes weken tijd is de app gebouwd. Omdat het opensource is – en dus voor iedereen bruikbaar – zie je dat er vervolgstappen mogelijk zijn. De Europese Commissie wil een compatible back-end zodat in grensgebieden via de corona-apps in de diverse landen gegevens uitwisselbaar zijn. Het virus kent geen grenzen, dan moet de app die ook niet kennen.’
Het gaat er niet zozeer om dat mensen, organisaties en bedrijven Red Hat-producten kopen, zo vindt Wildeboer. ‘Dat is natuurlijk wel mooi meegenomen, maar de boodschap is steeds: opensource. Deel de kennis opdat de gemeenschap in staat is met elkaar producten te ontwikkelen en te verbeteren.’
Geopolitiek
Jaren geleden al hebben Europese overheden, ook de Nederlandse, ervoor gepleit om bestanden in een open formaat op te slaan, opdat ze moeiteloos uitwisselbaar zijn. ‘Ja, Microsoft Office is nog steeds sterk’, antwoordt Wildeboer op de opmerking dat het niet echt opschiet met het open-data-streven, ‘Maar het gaat de goede richting op. Zoiets gebeurt niet van de ene op de andere dag. Je moet geduld hebben.’
Opensource heeft nu wel de wind in de zeilen. Ook geopolitiek gezien. ‘De Europese Unie wil niet langer afhankelijk zijn van de Big Tech, van de grote Amerikaanse bedrijven als Google en Facebook. Er is nu een project om met opensource een antwoord te bouwen.’
Soms denkt hij met weemoed terug aan Neelie Kroes die van 2004 tot 2014 Europees Commissaris was (Mededinging en later Digitale Agenda). ‘Vanuit haar markt-liberale denken wilde zij voor alle bedrijven een gelijk speelveld. Dat bereik je door als basis opensource gebruiken. Zij begreep het gedachtegoed.’
Hardware
De logische stap van opensource-software is die naar hardware. Tijdens de Software Freedom Day houdt Kathy Reid een lezing over de ontwikkeling van borstprothesen met open hardware. ‘Je zag het al eerder dat prothesen via de opensource-gedachte zijn ontwikkeld. Onder andere voor beenprothesen. Vrijelijk wereldwijd ter beschikking gesteld en iedereen met een 3d-printer kan ze maken.’
Daar is eveneens een nieuwe wereld te winnen. ‘Het gaat uiteindelijk toch gewoon om de cultuur. Een wens om samen tot oplossingen te komen.’ Dat is volgens Wildeboer ook de reden geweest dat IBM april 2019 Red Hat inlijfde. ‘Red Hat opereert zelfstandig en dat blijft zo. Arvind Krishna, de nieuwe ceo van IBM, was vooral geïnteresseerd in onze cultuur. Een logische actie van IBM, want goed beschouwd komen vrijwel alle innovaties het laatste decennium op het gebied van infrastructuur uit de opensourcegemeenschap.’
En dat is het verhaal dat Wildeboer aan de jongeren wil vertellen: opensource houdt niet op, het breidt uit naar allerlei sectoren. ‘Langzaam, maar zeker.’
En ouderen het licentiemodel.
Redhat is al van IBM en gaat wat licenties en gedrag betreft steeds meer op MS en Oracle lijken.
De bijzonderheid van open source is de mogelijkheid om de broncode te kunnen lezen, meer niet. Het probleem van kunnen aangaande jongeren laat zich vervolgens weer vertalen naar een gebrek aan opleiding want een evangelist die al 15 jaar in de verkeerde kerk preekt heeft duidelijk nog niet begrepen welke ‘landingsstranden’ hij had moeten kiezen aangaande het grapje Before Columbus.
Open source is (of zou moeten zijn) als wat Aintoine de Saint Exupery ooit zei over innovatie: “Als je een schip wil bouwen, verzamel dan geen mensen om het hout te verzamelen en ken ze geen taken en werk toe. Liever, leer ze verlangen naar de eindeloze immensheid van de zee.” Open source zien als een mogelijkheid om kosten te besparen is een valkuil waarmee IBM al jaren klanten lokt want het ‘inlijven’ van Redhat voor 34 miljard dollar is gewoon een strategische zet om een concurrent de wind uit de zeilen te nemen.
Oja, de plotselinge aandacht in Europa voor open source als alternatief voor de ‘big tech’ waaronder inderdaad ook IBM valt mist nog altijd de essentie van kennisdeling. Of beter gezegd de cultuur van nieuwsgierigheid die je alleen nog bij hackers ziet, een term die een negatieve connotatie heeft gekregen maar orgineel ging om het vinden van andere wegen. Dat het laatste dececennium vrijwel alle innovaties op het gebied van infrastructuur uit de open source gemeenschap komen zal ook vast niks te maken hebben met het verdienmodel van bedrijfsspionage in de cloud.
Open source betekent inderdaad dat je de broncode kunt lezen. Daarom is de term FOSS, Free and Open Source Software meer toepasselijk voor die projecten waar de software kosteloos ter beschikking staat.
IBM en nu met Red Hat begreep al vroeg dat je met diensten meer verdient als met ontwikkelen, niet negatief bedoeld want IBM draagt best veel bij aan de “gemeenschap”.
Wat bij “open source” goed werkt zijn de vele foren waar kennis gedeeld wordt, vergeleken met MS-foren vindt je daar veel sneller antwoorden op eventuele problemen.
De term “evangelist” past wel, het wordt door sommigen als religie gezien terwijl het niets anders is als een zakelijk model dat voordelen heeft en ook nadelen, niet iedereen heeft de discipline om wat terug te geven aan de gemeenschap.
Jan,
Zelfs al mag je de code aanpassen dan nog geldt dat je het wel moet kunnen, verder geldt wat Antoine de Saint Exupery gezegd heeft over communities omdat het vaak vrijwilligerswerk is en één van de problemen die bedrijven hebben met de acceptatie van open source zit in de vrijblijvendheid aangaande het onderhoud van de code. Voor alle duidelijkheid, ik heb niks tegen (F)OSS alleen kom ik in de praktijk nog weleens oplossingen tegen waar aanzienlijke risico’s aan zitten doordat de kennis van het in elkaar geknutselde maatwerk niet altijd zo goed gedeeld is.
Ik meen me te herinneren ooit eens in een discussie gezegd te hebben dat Weense koetsenbouwers en Duitse autofabrieken beiden iets met wielen te maken hebben maar andere problemen hadden als het om de beheerSbaarheid gaat. En het is niet mijn bedoeling om je te beledigen maar één van de problemen aangaande de onderhoudbaarheid gaat om schaalbaarheid want een software update voor 5 koetsen of 50.000 auto’s vraagt een andere benadering van hetzelfde probleem. Ook hier weer niks ten nadele van (F)OSS als dit ondersteund wordt maar praktijkervaringen met de bijna maar toch net niet gelijke modellen koetsen maken me een beetje (Dino?) sceptisch.
Ik vind IBM een interessant bedrijf en heb lange tijd op de bok gezeten van een paar prachtige producten die ze hadden maar de laatste jaren lijken ze vooral oude oplossingen af te stoffen om deze onder nieuwe namen als vernieuwend te verkopen. Let wel, dit zijn mijn ervaringen in de Nederlandse markt welke kunnen afwijken van donaties aan de Oostenrijkse gemeenschap maar ik kan me niet voorstellen dat aandeelhouders van IBM akkoord gaan met een $34 miljard subsidie aan de (F)OSS community zonder enig uitzicht op een lucratief rendement. Oja, de vergadering van de club – lees community – ging ook allemaal om de cijfertjes en daardoor trok ik me terug als vrijwillger zonder een overdacht van mijn kennis.
De eerdere donaties devalueren snel hoewel ze nog wel af te stoffen zijn om ze vervolgens als een nieuw idee te presenteren maar dat betekent onderhoud aan de code die je niet alleen moet kunnen lezen maar waarvan je ook het doel begrijpt. Oja, ik haat paarden omdat ze stinken en me 10 jaar lang uit me slaap hielden omdat ik boven de stallen sliep maar als ik moet gokken op de winnaar dan kies ik degene die de wedstrijd in zijn zak heeft door de één PK beperking van legacy in een nieuw jasje.
@oudlid
een eenzijdig verhaal.
Binnen het (F)OSS ecosysteem zijn vele varianten te vinden. Bijv een ERP als OpenBravo kun je beter afnemen van een bedrijf dat betaald werk levert in de zin van ondersteuning en onderhoud, kan wat schaal betreft grote organisaties bedienen.
Voor midden en kleinbedrijf zijn (F)OSS oplossingen attraktief omdat je geen vendor lockin hebt en geen lastige/dure licentie problemen als er 1 of meer werkplekken bij komen.
Wanneer ik een klein ERP lever aan een 10-man/vrouw bedrijfje dan kan ik gelukkig de kode aanpassen aan de wensen, dat je moet dokumenteren voor je klanten beschouw ik als een gegeven, tenminste als je professioneel werkt.
Overigens selekteer ik niet op FOSS alleen maar op de oplossing voor het probleem van de klant, is proprietair beter dan raadt ik dat aan.
Zoals ik eerder zei, (F)OSS is 1 bedrijfsmodel, naast vele andere.
“Zelfs al mag je de code aanpassen dan nog geldt dat je het wel moet kunnen …”
mensen die kunnen worden in ieder geval niet tegengehouden. sterker nog als non-expert gebruiker ben je nu in staat zelf iemand in te huren die je dan kan helpen en dan heb je ook geen last van vendor -lock ins.
precies hetzelfde als dat je kunt varen op de expertise van wetenschappers die publiceren in peer review tov een of ander ontransparant bureautje dat een studie op verzoek doet maar niet laat zien hoe wat waar en wanneer.
Jan,
Een ERP oplossing voor een bedrijf met 10 werknemers lijkt me alsof je met een kanon op een mug schiet en één van de valkuilen hierin is dat supportcontracten achteraf komen, als de afhankelijkheid groot genoeg is worden de duimschroeven aangedraaid. Misschien dat mijn verhaal wat eenzijdig is maar zoals gezegd heb ik al eens op de bok gezeten aangaande wat (F)OSS projecten die uiteindelijk heel anders uitpakten doordat één leverancier in het ecosysteem de strategische troeven in handen kreeg. De eenzijdigheid van commerciële bedrijfsmodellen laat zich vertalen naar winst wat voor sommigen een vies woord is maar ook de dominee zal betaald moeten worden.
En de grafdelvers als het om de legacy van oplossingen gaat waar jongeren niks meer van begrijpen omdat ze geen letter code meer kunnen lezen. Want SWA kan – net als de overheid – een leger huurlingen inhuren en achteraf de code laten overdragen maar daarmee veranderd hij/zij niks aan de afhankelijkheid aangaande het onderhoud van de code. En de transparantie van wetenschappers die in wetenschappelijke taal elkaars onderzoek bekritiseren is als de gemiddelde documentatie, niet echt als de doe-het-zelf IKEA instructie. Documenteren en communiceren zijn dan ook twee verschillende dingen maar dat soort uitspraken leidt weer tot andere discussies.
Ewout (oudlid),
er zijn ook kleinere ERPs die dit marktsegment goed bedienen.
Wat bedoel je met afhankelijkheid? Als je met je leverancier voor (F)OSS niet tevreden bent kun je naar een ander, dat gebeurt regelmatig, ik neem soms klanten over van kollega’s en omgekeerd. We worden ook allemaal normaal betaald, en kennis wordt meestal overdragen. Zwarte schapen heb je overal maar die gooien meestal hun eigen glazen in.
Misschien komt het verschil in beleving omdat ik daadwerkelijk samenwerk met “konkulega’s” waar we allemaal beter van worden, qua kennis en qua verdiensten.
Jan,
Ik wees op het feit dat kleine bedrijven met 10 medewerkers niet echt tot het enterprise marktsegment behoren, het gebruik van erp-software kan als een uitgebreid cms voor een website met 3 pagina’s zijn. Vergeet niet dat alle informatie in zo’n systeem er meestal niet vanzelf inkomt, net zoals met de content van een cms. En verder geloof ik direct dat een kennisdeling met kennissen een wederzijds voordeel geeft, in logistieke ketens bijvoorbeeld als daarmee de administratieve lasten verlicht worden. Het gebruik van open standaarden lijkt me in dat geval belangrijk en de acceptatie van een community strekt dan tot voordeel maar de vraag is wie uiteindelijk de meeste zeggenschap hierin heeft.