Dit zijn de overheids-it’ers van de toekomst

Digiminimalist, dataprototyper, beleidsarcheoloog. Het zijn enkele toekomstberoepen die binnen de Rijksoverheid wellicht gangbaar worden om de informatiehuishouding op orde te houden. Het Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI) liet onderzoeken hoe de overheid in 2030 informatie gebruikt en presenteerde kortgeleden zijn visie op de toekomst. Een nogal theoretisch rapport met observaties, concepten en negen nieuwe beroepen.

Er is de Rijksoverheid veel aan gelegen om haar informatiehuishouding toekomstbestendig te maken. Informatie vormt immers de basis van de rechtsstaat en goed openbaar bestuur, staat in het visiedocument. Met een goede informatiehuishouding voorziet de overheid burgers en bedrijven van betrouwbare informatie en kan de publieke sector efficiënt en effectief werken. 

Het Rijksprogramma Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI) houdt zich bezig met het toekomstbestendig maken van de informatiehuishouding van de Rijksoverheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om de wijze waarop informatie wordt opgeslagen, beheerd en verstrekt. Hoe dat het beste kan plaatsvinden, hangt af van technologische, organisatorische en maatschappelijke ontwikkelingen. 

Handvatten bij verdere ontwikkeling

Het visierapport moet handvatten bieden bij de verdere ontwikkeling van de informatiehuishouding, met oog voor wat vanuit de samenleving wordt gevraagd en verwacht. Het RDDI verwerkt deze inzichten in de verdere aanpak en plannen, is het idee. ‘Technologische ontwikkelingen bieden ongekende mogelijkheden om het functioneren en de dienstverlening van de overheid te verbeteren en te vernieuwen’, staat in het rapport. 

De onderzoekers brengen het informatielandschap binnen en buiten de Rijksoverheid in kaart aan de hand van twaalf grote onderstromen. Ze variëren van ‘Alles is informatie’ en ‘Waarheid en polarisatie’ tot ‘Algoritmes aan de macht’, ‘Radicale transparantie’ en ‘Datazwermen’. Deze onderstromen beschrijven hoe de context de betekenis van informatie en data verandert.

Toekomstberoepen

Om te anticiperen op deze ontwikkelingen, moet het Rijk bepalen vanuit welke publieke waarde wordt meeveranderd. De onderzoekers identificeren negen beroepen met elk een eigen houding ten opzichte van informatie. Het gaat bijvoorbeeld om digiminimalisten, die ambtenaren helpen ‘een opgeruimde geest te behouden door ordenen en opruimen tot een verrijking van hun werk te maken’. Andere beroepen zijn datahoeders, dataprototypers, beleidsarcheoloog, beleidsbiograaf, zwermfacilitator, verhaalhaler, verbeelddenker en rijksscenarist. Kortom: een bonte verzameling van functies die elk op een andere wijze met informatie omgaat.

Tot slot worden vier concepten uitgewerkt, waarin verschillende ideeën worden samengebracht. De concepten, elk weer uitgewerkt in scenario’s, zijn ‘Datacampus van het Rijk’, ‘De Hal der Beleidslijnen’, ‘Departement van Buitengewone Vraagstukken’ en ‘Contactpunt Rijksoverheid’. Ze sluiten bovendien aan op de transitiepaden die als laatste in het rapport worden beschreven.

Het rapport is hier te vinden.