Defensie kan de omstreden aanbesteding voor een nieuwe it-infrastructuur (Grit) in elke fase stopzetten zonder een vergoeding verschuldigd te zijn. Dat schrijft staatssecretaris Barbara Visser in antwoord op Tweede Kamervragen over het programma. Zij meldt verder dat pas in het derde kwartaal van dit jaar
Defensie heeft het uiterst moeizaam verlopen programma GrIT (Grensverleggende IT) al een tijdje op pauze gezet om eventuele alternatieve scenario’s een kans te geven. Dat was tegen het verkeerde been van het uitverkoren consortium Athena (IBM/Atos). Dat wil honderden miljoenen euro’s aan gemaakte kosten op het departement verhalen mocht het programma (en de aanbesteding) worden gewijzigd.
Staatssecretaris Visser gaat in haar antwoord op Kamervragen niet in op deze dreigende claim (‘Tijdens de aanbesteding doet Defensie geen uitspraken over commercieel’) maar schrijft en passant wel: ‘De mogelijkheden om een aanbesteding te stoppen hangen mede af van de specifieke voorwaarden waaronder de desbetreffende aanbesteding op de markt is gezet. In deze aanbesteding is in iedere fase overeengekomen dat Defensie deze kan stopzetten zonder een vergoeding verschuldigd te zijn.’
Visser heeft eerder al twee scenario’s laten uitwerken: aanpassing van de huidige aanpak naar aanleiding van de aanbevelingen van Bureau ICT Toetsing (BIT), of kiezen voor een geheel nieuwe aanpak met een nieuwe aanbesteding, op basis van het reeds gevalideerde technisch ontwerp. Daarnaast heeft ze ADB Topconsult na onderzoek aanbevelingen laten doen hoe de interne cultuur bij het departement valt te verbeteren in relatie tot de aansturing van GrIT. Vorige maand is er over dit alles een vertrouwelijke Kamerbriefing geweest.
Uiteindelijk moet dit leiden tot een aangepast plan dat opnieuw wordt getoetst door een extern bureau. Het uiteindelijke scenario zal vervolgens worden gecontroleerd, met name de contractdocumenten, door de Auditdienst Rijk en ondergaat opnieuw een BIT-toets. De staatssecretaris laat weten dat naar verwachting de resultaten daarvan niet eerder dan in het derde kwartaal van 2020 beschikbaar komen. Eerder dacht zij nog in deze periode definitief te kunnen gunnen maar dat blijkt nu niet haalbaar.
Borging
Hoewel de krijgsmacht dringend aan een vernieuwing van de it-infrastructuur toe is, is de huidige omgeving nog steeds op haar taak berekend, beweert Visser. ‘Daarvoor zijn de afgelopen jaren bewust reguliere, voor lifecycles benodigde investeringen gedaan en zijn ook belangrijke extra investeringen gedaan om de continuïteit van de it te borgen’, schrijft zij in de Kamerbrief.
En: ‘Omdat GrIT nog niet is gestart wordt jaarlijks bezien welke aanvullende maatregelen nodig zijn voor het borgen van de continuïteit. Deze kosten zijn opgenomen in het programma GrIT.’ Over de hoogte van deze kosten noch over de geschatte kosten van GrIT (naar verluidt 1,3 miljard euro) laat de bewindsvrouw zich niet uit.
Het stukje “zonder extra kosten” uit de kop van het artikel is op zijn zachtst gezegd nogal voor interpretatie vatbaar. De staatssecretaris acht het mogelijk om het huidige aanbestedingstraject te stoppen zonder daarvoor een vergoeding te moeten betalen aan twee externe partijen.
Voor het overige lijkt het me dat er wel degelijk extra kosten gemaakt zullen gaan worden. Immers, de huidige omgeving zal langer in gebruik blijven, daar zullen additionele lifecycle management kosten gemaakt worden. Een opvolger van Grit zal gestart moeten worden, daar zullen meer kosten gemaakt worden. Er zal voor de validatie van de opvolger een externe toetsing plaats moeten vinden, daar worden meer kosten gemaakt. En niet te vergeten de cultuuromslag binnen defensie, die zal ook niet gratis zijn.