Ict schiet krakend zorgstelsel te hulp

Een groot maatschappelijk probleem, een grote uitdaging en een situatie die financieel onhoudbaar is. Zo omschrijft brandmanager Paul Verdult van vakbeurs Zorg & ICT de huidige situatie op de zorgmarkt. Hij hoopt met de beurs te laten zien dat technologie en ict een belangrijke rol spelen in het omlaag brengen van de kosten en het terugdringen van het personeelstekort.

Het is voor Verdult het vierde jaar op rij dat hij de vakbeurs organiseert en het raakt hem echt. ‘We moeten niet vergeten dat we in Nederland fantastische zorg hebben, maar het moet anders. Het huidige stelsel is financieel onhoudbaar en kraakt en piept van alle kanten.’ Technologie ziet hij als de oplossing om de kosten te verlagen en het personeelstekort te verminderen. Hij signaleert de afgelopen jaren ook een verschuiving op de beurs. Ging het eerst met name over interne automatisering, nu gaat het vooral over hoe technologie het zorgproces goedkoper, betrouwbaarder en veiliger kan maken.

Utopie

Terugkerend thema tijdens Zorg & ICT is volgens Verdult gegevensuitwisseling, al wordt dit onderwerp steeds concreter in combinatie met zorgplatformen en meer samenwerking in de regio. Een landelijke gegevensuitwisseling noemt hij een utopie. De regio is waar het moet starten, want dan is data-uitwisseling beter te realiseren. Als voorbeeld noemt hij het programma Babyconnect. Dit is een VIPP-programma voor gebruiksvriendelijk informatie uitwisselen tussen cliënten en zorgverleners, en zorgverleners onderling. Het doel is naadloos aansluitende zorg voor moeder en kind(eren) rond de zwangerschap en geboorte. Het betreft een landelijk actieprogramma dat een en ander regionaal wil realiseren.

Bij een ander heet thema in de zorg, de persoonlijke gezondheidsomgeving (pgo), zet de brandmanager ook vraagtekens. ‘Er zijn patiënten die intrinsiek gemotiveerd zijn om mee te doen met een pgo. Ik denk dan aan digitaal vaardige patiënten met een chronische aandoening die veel communiceren met zorgverleners. Maar voor veel patiënten is het een brug te ver om als databeheerder te fungeren. Ik vind dat er beter gekeken moet worden naar sociale innovatie in de zorg waarbij nagegaan moet worden of de patiënt wel voldoende kennis en kunde heeft en of het aansluit op een behoefte.’ Begeleiding, ook voor de verpleegkundigen en verzorgenden, is hierbij volgens hem cruciaal. ‘Als de verpleegkundige al de tijd niet heeft, dan gaat hij of zij het aan de patiënt ook niet uitleggen. Daarom moet het management of de directie van een instelling een duidelijke visie hebben en vervolgens moet er ook daadwerkelijk de tijd zijn om als verpleegkundige met de technologie aan de slag te gaan en moet diegene ook zien dat het tijd oplevert in plaats van tijd kost. Pas dan zie ik ruimte voor succesvolle implementaties van technologie.’

Zorg voor de Toekomst

Ondanks zijn kritische noten is Verdult enthousiast over de mogelijkheden die technologie biedt voor de zorg. ‘We stellen thema’s als gegevensuitwisseling, zorgplatformen en regiosamenwerking, data en het implementeren en opschalen van innovatie centraal door in het kloppend hart rondom deze thema’s een Zorg voor de Toekomst-plein te presenteren van waaruit allerlei rondleidingen, zoals de E-health Safari, plaatsvinden en waar ook interoperabiliteitsdemo’s gehouden worden.’ Het is volgens de brandmanager dé plek om te netwerken. De rondleidingen worden bovendien steeds populairder omdat de beurs overweldigend kan zijn. Bij de tours komen bezoekers namelijk direct in contact met die informatie die voor hen van toegevoegde waarde is.

Artifical intelligence-café

Een noviteit op de beurs is het café dat volledig in het teken staat van kunstmatige intelligentie (ai). Het UMC Utrecht is hier elke dag aanwezig om aan de bezoekers te tonen waar ze mee bezig zijn.
Harry Pijl, programmamanager bij UMC Utrecht, geeft aan waarom het ziekenhuis meedoet aan het Ai-café. ‘We doen mee, omdat we ervan overtuigd zijn dat we met de hoeveelheid data die in onze ziekenhuizen beschikbaar is, veel meer kunnen dan dat we doen. Het hoger liggende doel hierbij is het personaliseren van de zorg. Concreet betekent dit de juiste zorg, op het juiste moment en bij de juiste patiënt.’ Pijl geeft aan dat de data binnen het ziekenhuis afkomstig is van verschillende bronnen: de patiënt zelf, de huisarts, andere ziekenhuizen en het ziekenhuis zelf. ‘Hier moet we nog veel meer chocolade van kunnen maken. Uitdaging hierbij is naast de validatie van nieuw te ontwikkelen algoritmes, de kwaliteit van al deze data.’

De programmamanager geeft aan dat het UMC Utrecht tijdens het Ai-café verschillende projecten wil laten zien. Een voorbeeld is een project waarbij zorgverleners op basis van een algoritme reumapatiënten kunnen adviseren of het verstandig is de gebruikelijke dosis medicatie te verlagen of zelfs tijdelijk te stoppen. Deze medicijnen hebben namelijk veel bijwerkingen en kunnen soms achterwege blijven, maar dat is niet verstandig als de reuma vervolgens weer in heftige mate de kop op steekt. Het algoritme wordt de komende periode overigens in de klinische praktijk gevalideerd, vertelt Pijl.

Een ander project is het Neonatale Intensive Care Unit (NICU)-project. Vroeggeboren kinderen zijn heel kwetsbaar en de kans op een bloedvergiftiging (sepsis) is groot. Dit is met antibiotica redelijk te beperken, maar als het zich wel openbaart, hebben kinderen hier veel last van en heeft dit grote effecten op de ontwikkeling van het kind. Pijl: ‘Er is een algoritme ontwikkeld dat twaalf uur van tevoren voorspelt dat er een sepsis op gaat treden. Ook voor deze klinische zeer relevante oplossing geldt dat we dit nog willen valideren.’

Naast het UMC Utrecht is ook Werkgroep Zorg 2025 aanwezig in het Ai-café. De werkgroep bestaat uit jonge zorgprofessionals die zich naast hun huidige baan inzetten voor de gezondheidszorg van de toekomst. Een van de themagroepen binnen Werkgroep Zorg 2025 richt zich op kunstmatige intelligentie, wat de groep ziet als een innovatief hulpmiddel om toekomstbestendige zorg te creëren. De themagroep focust op de mogelijkheden en praktische toepassingen van ai voor nu en in de toekomst. Dit wordt gedaan door verbinding te creëren tussen datawetenschappers, technisch geneeskundigen en de zorgprofessionals. Najiba Chargi, arts-onderzoeker en lid van de werkgroep ai, licht de aanwezigheid in het café toe. ‘We zien het Ai-café als een mooie plek om met bezoekers van Zorg & ICT in gesprek te gaan en van gedachten te wisselen over de mogelijkheden van ai binnen de zorg.’ Bezoekers van de beurs kunnen laagdrempelig langskomen om te praten over de visie van vertegenwoordigers van alle jonge zorgprofessionals op de mogelijkheden, beperkingen en toepassingen van kunstmatige intelligentie in de zorg. ‘Daarnaast zijn wij benieuwd om van de aanwezigen hun visie te horen, wat zij voor mogelijkheden zien en wat zij graag verbeterd zouden willen zien in de zorg van de toekomst’, aldus Chargi.

Ook vindt er een ai-debat plaats over datagebruik in de zorg. Het is een debat onder leiding van Frederieke Jacobs van SmartHealth met medewerking van ‘data driven doctor’ Gabrielle Speijer. Verdult: ‘Het is belangrijk om een plek te bieden aan zo’n belangrijk onderwerp en het onafhankelijke aandacht te geven, los van leveranciers. Ik wil ook zorginstellingen de kans geven om hun kennis te delen.’

Computable speelt belangrijke rol op Zorg & ICT

Over onafhankelijkheid gesproken. Computable is tijdens de beurs verantwoordelijk voor het onafhankelijke sprekersprogramma. Ook verzorgt de vaktitel voor de derde keer het Computable Future Lab, waar startende ondernemingen en zorginstellingen hun innovaties aan het publiek tonen. Tot slot vindt het juryberaad voor de Computable Awards in de categorie Zorgproject tijdens de beurs plaats. Tien aansprekende ict-projecten in de zorg van het afgelopen jaar presenteren zich dan aan een vakjury met specialisten uit het werkveld. Uiteindelijk worden vijf projecten genomineerd die een gooi doen naar deze Computable Award. Het beraad vindt plaats op woensdag 8 april tussen 11.00 en 15.00 uur in het kantorencomplex van Jaarbeurs.

Verdult geeft ten slotte aan waarom het belangrijk is dat Computable verbonden is aan de beurs. ‘De redactionele blik is belangrijk om de kwaliteit van het sprekersprogramma omhoog te krijgen en de beste inhoudelijke verhalen naar onze bezoekers te brengen. We merken dat zij dit waarderen. Computable richt zich bovendien steeds meer op de zorgmarkt en we merken dat we nu meer continue inhoudelijke input krijgen over wat er speelt, wat het voor ons makkelijker maakt om goed overwogen inhoudelijke keuzes te maken.’