‘Dé innovatiemanager in de zorg bestaat niet’

De innovatiemanager binnen de ouderenzorg heeft totaal andere vraagstukken en uitdagingen dan de innovatiemanager die werkzaam is in een ziekenhuis. De laatste werkt in een hoog innovatieve omgeving waar innovatie wordt ingezet voor complexe en acute behandelingen, terwijl het binnen de thuiszorg vooral gaat om het verschaffen van inzichten die zorgverleners helpen bij het beter monitoren en ondersteunen van cliënten. Dé innovatiemanager bestaat dus niet.

Dit stelt Justus Hemelaar, community manager bij Computable en voor het derde jaar op rij verantwoordelijk voor het Computable Future Lab tijdens vakbeurs Zorg & ICT. ‘Innovatiemanagers binnen de ouderenzorg, wijkzorg en thuiszorg focussen vooral op innovatie in de breedte. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om locatiebepalers, slimme meters en sensoren. Dit, in tegenstelling tot de innovatiemanager binnen de ziekenhuiszorg die zich juist richt op één behandeling of klacht en deze met technologie beter wil kunnen aanpakken.’

Innovatie is dus relatief, aldus Hemelaar. Innovatiemanagers zitten volgens hem soms in de eigen bubbel. Hij pleit dan ook voor meer samenwerking waarbij de managers gebruikmaken van elkaars expertise in de hele keten. ‘Als een mevrouw die thuiszorg krijgt een longontsteking heeft, wordt er veel heen- en weer gecommuniceerd tussen huisarts, ziekenhuis en thuiszorg. Dit moet efficiënter. Een app zoals die van Lemon Care, aanwezig op Future Lab, kan hierbij van dienst zijn. Deze app, die gebruikmaakt van blockchaintechnologie, maakt het mogelijk om binnen de app te overleggen en data te delen en is snel, wat extra belangrijk is als er zich calamiteiten voordoen.’

Wetgeving, gegevensuitwisseling en validatiekwesties remmen innovatie

Wat doen innovatiemanagers goed en wat moet er echt beter? Hemelaar stelt dat er drie terreinen zijn waar deze beroepsgroep ontwikkelingen beter in de gaten moet houden: wetgeving, gegevensuitwisseling en accreditatie en validatie. ‘Innovatiemanagers mogen zich veel meer laten gelden richting de overheid. Ze moeten duidelijk maken welke wetgeving er nodig is om toekomstbestendig te zijn. Nu worden vaak goede intenties geremd door lastige wetgeving. Het is essentieel om hier samen met overheden aan te werken. In het bijzonder privacywetgeving is nu nog vaak een rem bij innovatie.’

Ten tweede vindt de community manager dat innovatiemanagers ook een bijdrage moeten leveren aan het inzichtelijk maken van de noodzaak voor nieuwe standaarden voor gegevensuitwisseling. Als laatste noemt hij de accreditatie en validatie bij nieuwe technologische toepassingen een aandachtspunt. Belangrijk is namelijk om de innovatie onderdeel te laten worden van een behandeling waardoor het vergoed kan worden. ‘HoloMoves, dat vorig jaar op Future Lab aanwezig was,vind ik een mooi voorbeeld van hoe je dat wel goed kunt aanpakken. Bij deze startup onderzoeken een fysiotherapeut en artsen gezamenlijk het nut van de innovatie via wetenschappelijk onderzoek en spelen ze daar vervolgens op in bij de ontwikkeling van de oplossing, een soort validatie-by-design dus.’ Positief is Hemelaar ten slotte over de urgentie die alle innovatiemanagers voelen. ‘Het staat bij alle zorginstellingen hoog op de agenda, wat ik een zeer goede ontwikkeling vind.’

Van tastbare innovatie naar toepassing

Hemelaar ziet twee grote veranderingen als hij kijkt welke innovaties de afgelopen jaren de revue gepasseerd zijn binnen het Future Lab. ‘De eerste is dat het eerder vooral ging om tastbare innovaties als virtual reality en robots. Nu blockchain en kunstmatige intelligentie hot zijn gaat het meer om het ontzorgen van zorgverleners om efficiëntie te verhogen en patiënten eerder naar een eigen woonomgeving terug te krijgen. Een andere verandering is dat zorginstellingen zelf meer en meer gaan innoveren. Wel laten zij innovaties zien die als startups niet altijd als innovatie worden bestempeld, denk hierbij aan slimme deurbellen, locatiebepaling en valpreventie. Ook hier geldt dus dat innovatie relatief is.’

Blockchain overschat

Terugkijkend op drie jaar Future Lab tijdens Zorg & ICT noemt Hemelaar, naar eigen zeggen met pijn in het hart, blockchain een overschatte technologie. ‘Het heeft alles in zich om de wereld rigoureus te verbeteren, ook in de zorg op het gebied van digitale identiteit en veilige gegevensuitwisseling en ontsluiting. De technologie zou volwassen genoeg moeten zijn om de eerste succesvolle pilots terug te zien in de zorg, maar die zijn er, afgezet van de hype die er is, teleurstellend weinig. Tegelijkertijd kan dit ook te maken hebben met wet- en regelgeving.’ Technologie die volgens de community manager juist onderschat wordt is natural language processing (nlp). ‘Deze technologie is met name terug te vinden in robotica en wordt steeds meer toegepast in verschillende applicaties. Zo is er een app waarbij een moeder met Alzheimer altijd haar zoon aan de lijn krijgt. De technologie herkent haar vraag en geeft het antwoord van de zoon, die eerder zijn ‘tekst’ heeft ingesproken. Vaak denken gebruikers bij robotica aan hardware en vergeten ze nlp, wat in mijn ogen belangrijker is.’

Computable Future Lab 2020

Hoe ziet het Compuble Future Lab er dit jaar uit? Hemelaar geeft aan dat het een mix is van startups en zorginstellingen. De belangrijkste thema’s zijn gegevensuitwisseling en kunstmatige intelligentie. ‘Gegevensuitwisseling vindt meer en meer plaats via blockchain en wat ai betreft merk ik dat er meer en meer vertrouwen komt op de uitkomsten van technologie.’ Het belangrijkste van het Future Lab is volgens hem ten slotte het aanreiken van inspiratie, de markt moet volgens hem uiteindelijk bepalen of de technologie bijdraagt aan een oplossing voor een vraagstuk dat bij een organisatie speelt.  

Deelnemers Computable Future Lab 2020:

• Singularwings
• Qineto – QBI
• Picture Project
• Hable
• Aprevent
• Dearhealth
• SmartQare
• Summa Zorg
• Reducept
• SyncVR
• Lemon Care
• Oktober