Ik schrijf dit artikel om ogen te openen en tegengewicht te bieden aan de ongenuanceerde artikelen over blockchain en de blockchain community van René Veldwijk. In dergelijke innovatie-remmende opinie-artikelen worden blockchain en de ondernemers, die blockchain al enige tijd operationaliseren, ten onrechte in een negatief daglicht geplaatst met ongenuanceerde bewoordingen als bedrog en fraude.
Dit raakt mij, omdat ik met mijn team dag en nacht bezig ben om processen efficiënter in te richten door middel van innovatie. Omdat René Veldwijk mij heeft verzocht te reageren op zijn opinie-artikelen, pak ik bij deze de handschoen maar een keer op namens mijzelf en de blockchaincommunity in Nederland.
Evolutie van informatietechnologie
Er zijn dagelijks veel positieve als negatieve artikelen te vinden over het onderwerp blockchain, we kunnen dan ook concluderen dat het een hype is.
Naar mijn mening is blockchain een nieuwe stap in de evolutie van informatietechnologie. Deze evolutie begon met de database, welke een goede oplossing bood om gezamenlijk data op te slaan en aan te werken.
Toen kwam het internet, dat ons, het begrip ‘inter’ zegt het al, in staat stelde de verschillende databases integraal te verbinden, data te delen, en makkelijker te bereiken. Er zijn echter enkele problemen, anders gezegd uitdagingen, die vandaag de dag steeds acuter worden en roepen om oplossingen. Als gebruiker of bedrijf weet ik namelijk niet meer waar mijn data zijn en wie er wat mee doet. Dit lijkt voor velen een ‘ver van mijn bed’-show, maar komt steeds dichterbij door bedrijven zoals Facebook, Google en Amazon, die persoonlijke data overal en nergens voor gebruiken zonder enige controle en toestemming van de gebruiker. Daarbij komt ook nog eens dat men weinig tot niets terug krijgt voor het gebruik van persoonlijke data, terwijl bedrijven hier bakken met geld aan verdienen.
Een volgende bruikbare stap in deze evolutie in ieders belang is dus, dat gebruikers kunnen controleren en beheren, wie er wat met hun data doet en er wat voor terug krijgen.
Op deze volgende stappen in de evolutie van technologie lijkt blockchain een antwoord te geven.
In de blockchain hype wordt er nogal eens veel meer van blockchain gemaakt dan het in de kern is. Blockchain is geen gouden graal, en oplossing voor elk technisch probleem, het is een middel en geen doel op zich.
Deze perceptie is gecreëerd door grote consultancy bedrijven en mensen, die veel praten over blockchain zonder enige praktische kennis en ervaring, maar een slaatje willen slaan uit de hype.
Een aantal van de separate oplossingen, die blockchain biedt zijn ook te bereiken met andere technologieën, maar blockchain biedt een elegante praktijkgerichte combinatie van verschillende oplossingen en voordelen in één.
Wat is blockchain dan feitelijk?
Blockchain is een decentraal databasemodel, waar iedere deelnemer in een supply chain een gelijke kopie van de data heeft: dit heet een node. Daarbij worden alle verschillende transacties gevalideerd op basis van onderling gemaakte afspraken. Zie het als stempeltjes, die worden gezet in ieder zijn boekje, die aantonen dat er iets is gebeurd, waar en wanneer het is gebeurd en door wie.
Een blockchain bestaat echter niet uit allemaal dezelfde databases, waar men een berg data in opslaat, die voor iedere deelnemer zomaar zichtbaar en toegankelijk is. In een echte blockchain oplossing worden alleen hashes en pointers opgeslagen, welke verwijzen naar de feitelijke bronnen van data. Er passen ook gewoon niet hele grote bestanden in een blockchain en daar is het naar mijn mening ook niet voor bedoeld. Blockchain vervangt dus niet de huidige database structuren maar maakt ze intelligenter en verbindt.
Het decentrale karakter wordt gebruikt als middel voor vertrouwen en controle. Omdat men een centrale partij in een supply chain met toegang tot alle data steeds minder vertrouwt en moeilijk kan controleren, is het makkelijk om allemaal een kopie te hebben met stempeltjes. Dit om gezamenlijk te controleren en valideren, wie er wat en wanneer doet en hier regels aan te verbinden.
De regels worden afgesproken, vastgelegd en uitgevoerd middels een smart contract, wat een stukje software is, dat intelligentie toevoegt aan de blockchain.
De toegang tot de blockchain wordt verkregen via een zogenaamde wallet, die wordt gebruikt om persoonlijke data en eventueel digitaal geld in op te slaan.
Een blockchain netwerk hoeft dan ook geen netwerk van duizenden publiek toegankelijke, over de hele wereld verspreide nodes te zijn, zoals veel blockchain puristen beweren. Het creëert al voldoende vertrouwen wanneer er bijvoorbeeld vijf partijen samenwerken, die ieder een gelijke node draaien, waarin stempeltjes worden gezet ter controle van elkaar. Dit in plaats van één partij met controle over alle data, die zelf niet te controleren is.
Wat zijn dan de voordelen van blockchain?
Blockchain staat voor supply chain optimalisatie en controle tools, om efficiënter te kunnen samenwerken met de volgende generieke voordelen van verschillende toepassingen:
Onweerlegbaar. Omdat er stempetjes in de blockchain worden gezet, die aan bepaalde afspraken voldoen en deze worden gecontroleerd door alle leden van het netwerk, zijn deze data feitelijk onweerlegbaar. Onweerlegbaar betekent hiermee, dat je data niet zomaar kunt verwijderen. Dit voorkomt dat erop kan worden vertrouwd, dat één partij geen wijzigingen kan doorvoeren of data verwijdert zonder, dat de anderen hier weet van hebben.
Controle over eigen data. Doormiddel van de wallet heeft de gebruiker zelfcontrole over wie er wanneer en wat met zijn/haar data mag doen. Dan kan je denken: dit kan ook zonder blockchain. Dat klopt, maar binnen het kader van een blockchain wordt echter wel weer onweerlegbaar vastgelegd, wie er wat en wanneer met de data heeft gedaan.
Intelligente laag. Het is nog steeds moeilijk om verschillende data silo’s te verbinden. Denk bijvoorbeeld aan ziekenhuizen, die allemaal hun, in de loop der tijd ingerichte, eigen data-eiland hebben, waardoor een patiënt bijvoorbeeld steeds weer opnieuw zijn verhaal moet doen, omdat de databases niet integraal verbonden zijn. Blockchain vormt in dit kader een intelligente laag, die deze bronnen verbindt, zodat men het betrouwbare ‘stempeltjes’-pad kan volgen.
Administratieve optimalisatie. Oude situatie: Wanneer je naar data binnen een administratief traject kijkt, volgt het administratieve proces de operationele en financiële processen en is dus reactief ingericht.
Neem bijvoorbeeld de zorg. Een verzorgende levert thuiszorg, documenteert wat hij of zij heeft gedaan, en stuurt deze informatie naar het kantoor. Het kantoor neemt dit over in een systeem en stuurt dit door naar de betalende instantie. Wat er wordt verstuurd is dus niet tevens gecontroleerd door de zorgontvanger (de bron). De betalende instantie neemt de informatie wederom in het eigen systeem over en gaat na 90 dagen of langer over tot betaling. Dit duurt lang, is inefficiënt en duur, omdat het financiële proces het arbeidsintensieve, administratieve proces volgt.
Nieuwe situatie: Door middel van blockchain technologie stuurt de verzorgende met een app een gestructureerde notificatie, dat en wat hij/zij bij de zorgontvanger heeft verricht. De zorgontvanger kan deze notificatie afwijzen, dan is er een discussie aan de bron waarom een bepaalde dienst niet is geleverd of als zodanig is ervaren. Wanneer de zorgontvanger de notificatie accepteert wordt zowel het administratieve als het financiële proces binnen een paar seconden over de verschillende partijen afgewikkeld en is bij de start gecontroleerd door de zorgontvanger. Hier loopt het administratieve en het financiële proces dus parallel en is dus veel korter, betrouwbaarder, efficiënter en goedkoper, omdat administratieve en financiële processen parallel lopen.
En hoe werkt dat dan in de praktijk?
Neem bijvoorbeeld de door Veldwijk als blockchain-bedrog bekritiseerde ‘Mijn Zorg Log’.
‘Mijn Zorg Log’ is een blockchain toepassing, die succesvol getoetst is in en door de praktijk om de kraamzorg supply chain efficiënter in te richten. Deze supply chain is representatief voor veel hedendaagse zorgprocessen, die zoals iedereen weet steeds duurder worden, en zelfs op lange termijn onbetaalbaar.
Veldwijk claimt, bijvoorbeeld, dat hier ook een centrale database gebruikt zou kunnen worden. Ik snap deze redenatie, voor degenen die niet bij het proces aanwezig zijn geweest. De kraamzorg is echter een integrale supply chain, bestaande uit verschillende partijen, namelijk: de ouders, de zorgaanbieders, de verzekeraar en autoriteiten. Om te zorgen voor transparantie en vertrouwen te borgen was de eerste claim tijdens de gesprekken met de operationeel betrokken verschillende partijen, dat niet slechts één partij, zoals de verzekeraar, de controle mocht hebben over alle data. Alle betrokken partijen in het netwerk hebben derhalve een node ontvangen en gedraaid binnen de eigen omgeving.
Waarom hij deze case bestempelt als bedrog is voor mij dan ook volledig onduidelijk en naar mijn idee geformuleerd door gebrek aan enige betrokkenheid en/of kennis van het programma van eisen van de ontwikkelde oplossing. Ik neem echter waar, dat Veldwijk vaak op zoek is naar door de overheid gefinancierde miljoenen mislukte projecten. Dit succesvolle project heeft ons echter meer gekost dan opgeleverd. Hij gaf aan dat dergelijke projecten miljoenen hebben gekost, een bewering die niet gebaseerd is op feiten. En laten we wel weten: dit is openbare informatie.
Of denkt Veldwijk wellicht, dat het bedrog zit in de vastgestelde potentiële voordelen van het gebruik van blockchain technologie? Wij hebben de ‘Mijn Zorg Log’ case met meer dan vijftig gezinnen in de kraamzorg praktijk feitelijk getoetst en de uitslag van deze case heeft aangetoond, dat de hiervoor genoemde generieke voordelen ook daadwerkelijk in de praktijk realiseerbaar zijn door gebruik te maken van een blockchain. De hele case is netjes gedocumenteerd in een rapport en het belangrijkst is, dat alle deelnemers de voordelen hebben ervaren en onderschreven.
Hoe pakten de generieke voordelen van blockchain dan uit in deze praktische oplossing ‘Mijn Zorg Log’?
Onweerlegbaar. In de blockchain is onweerlegbaar vastgelegd, dat concrete diensten daadwerkelijk geleverd zijn door de zorgaanbieder en dat deze zijn goedgekeurd door de ouders ofwel de bron.
Controle over eigen data. De ouders konden via de app zelf bepalen welke partijen er bij de data konden en dit werd ook onweerlegbaar vastgelegd.
Intelligente laag. De blockchain verbindt de systemen van de kraamzorgorganisaties, autoriteiten en de verzekeraar betreffende de zorgontvanger. Dit zorgt voor eenzelfde bron waar de verschillende partijen geautoriseerd bij konden.
Administratieve optimalisatie. De kraamverzorgende stuurde via de ‘Mijn Zorg Log’-app een notificatie naar de ouders betreffende de feitelijk geleverde werkzaamheden. De ouders konden deze afwijzen, dan was er een discussie aan de bron waarom een bepaalde dienst niet (aldus) was geleverd. Wanneer de ouders de notificatie accepteerden, werd zowel het financiële als het administratieve proces binnen een paar seconden over de verschillende partijen gerealiseerd en gecontroleerd. Hier loopt de financiële en het administratieve processen dus parallel en dientengevolge veel efficiënter en goedkoper.
Deze representatieve case is dus voor veel zorgprocessen een potentiële oplossing gebleken om efficiënter, effectiever en tegen lagere kosten te kunnen werken. Dit resulterend in minder administratieve rompslomp, waardoor men zich met plezier kan focussen op het leveren van nog betere zorg.
Vervolg case. ‘Maar hoe zit het dan met het vervolg van dit project’. hoor ik u denken. Wij hebben naar aanleiding van het kraamzorgproject de opdracht gekregen om het applicatielandschap van de kraamzorg volledig opnieuw in te richten. Een project van dergelijke orde van grote neemt veel tijd in beslag en zal in het komende jaar in productie gaan. Ook is dezelfde methodiek sinds vorig jaar in productie in de geestelijke gezondheidszorg, waar zeer succesvol de cliënt, zorgaanbieder een gemeente verbindt. Dus ook deze stelling van Veldwijk dat er geen succesvolle implementaties in productie zijn houdt geen stand.
Wat zijn dan de uitdagingen van de blockchain?
Natuurlijk is het zo, dat er nog veel uitdagingen zijn met betrekking tot de inzet van blockchain, waarbij de ontwikkeling en het volwassener worden van de technologie, net als bij andere nieuwe technologieën, enige tijd nodig hebben. Let wel: de meeste min of meer volwassen blockchain platformen, zoals Ethereum en Hyperledger bestaan pas vier jaar.
Vergelijk maar met, en leer ook maar van de ontwikkeling dan wel het volwassen worden van het internet, waar iedereen een website had, maar niet wist wat er verder mee moesten doen. Of bijvoorbeeld het downloaden van een film wat een hele nacht duurde. Uiteindelijk is het Internet een primaire, als noodzakelijk ervaren, faciliteit geworden en duurt het downloaden van een film nu een paar seconden. Het zou dan ook voor Veldwijk erg makkelijk zijn geweest, om tegen de ontwikkeling van internet aan te schoppen, terwijl we allang weten, dat een jonge veelbelovende technologie tijd nodig heeft om te groeien.
Wij zien dan ook de volgende uitdagingen welke opkomen wanneer je van een centraal naar een decentraal model gaat.
Privacy. Omdat een blockchain een decentraal database model is, waarbij in principe alle stakeholders de data kunnen inzien, is het natuurlijk ‘not done’ om data op de blockchain te zetten. Dit is ook juridisch niet houdbaar. In de oplossingen kunnen dus alleen hashes en pointers worden gebruikt en het is te adviseren om dit op een zogenaamde permissioned blockchain te doen, omdat zelfs hashes al kunnen worden gezien als persoonsgegevens. Blockchain puristen zullen zeggen, dat het niet permissioned mag, omdat het dan niet compleet decentraal is.
Een transitie gaat echter meestal in stappen en niet in een keer. Er zijn echter ook inmiddels blockchain toepassingen in ontwikkeling zoals Self Sovereign Identity en Zero Knowledge Proofs, die ervoor zorgen dat er geen persoonlijke data op de blockchain staan, maar uitsluitend in de wallet van de gebruiker.
Governance. Wanneer je van een centraal gecontroleerd, naar een decentraal gecontroleerd model gaat, verschuift natuurlijk het governance model. Hoe ga je met elkaar bepalen en controleren hoe de regels worden uitgevoerd of, dat het knopje naar links of naar rechts moet? Hier moeten organisatiestructuren op worden aangepast en modellen voor worden ontwikkeld om gezamenlijk beslissingen te nemen. Deze governance modellen bestaan nu nog niet en zijn dus geheel nieuw. U zult begrijpen dat het enige tijd kost om deze te ontwikkelen en juridisch vorm en inhoud te geven.
Performance. Ten opzichte van traditionele transsectionele systemen, zijn blockchain oplossingen niet heel snel. Dit betekent, dat deze systemen (op dit moment) nog geen duizenden transacties per seconde aan kunnen. Dit heeft natuurlijk een hele duidelijke reden, omdat iedere transactie in een blockchain, in vergelijking met een traditioneel systeem, wordt gevalideerd inzake de gemaakte afspraken en dat alle transacties moeten worden gesynchroniseerd over alle databases. Dit is enerzijds een onderdeel, dat wij op dit moment nog moeten accepteren, omdat het onderdeel is van de methodiek van blockchain, maar tegelijkertijd ook een onderdeel is, dat zich snel ontwikkelt. Zie het maar als de film, die je enkele jaren geleden via het Internet in een nacht moest downloaden, maar nu een paar seconde duurt. Geef het waarmaken van een oplossing hiervoor dus wat tijd.
Identiteit. Bij blockchain systemen, zoals bitcoin is identiteit natuurlijk een grote uitdaging. Men kan hierdoor anoniem transacties doen, om bijvoorbeeld wapens of drugs te verhandelen. Wij gebruiken de blockchain technologie echter voor supply chain optimalisatie en niet voor de nog veel te volatiele oplossingen, zoals bitcoin.
De digitale identiteit is natuurlijk ook een uitdaging, die geldt voor de gehele digitale wereld en dus niet alleen voor blockchain. Dit om vragen te beantwoorden als ‘Hoe weet ik zeker welke fysieke persoon er achter een bepaalde twitter of facebook account zit?’ Op dit moment zijn er wel blockchain technologieën in ontwikkeling, zoals Self Sovereign Identity, die veel potentie lijken te hebben als oplossing voor het digitale identiteit vraagstuk.
Public of Permissioned. Er is natuurlijk ook de discussie aangaande de keuze tussen een zogenaamde publieke en permissioned blockchain. Waarbij de publieke variant voor iedereen beschikbaar is en volgens blockchain puristen het ultieme doel is. De permissioned variant is echter ingericht voor authentieke, geautoriseerde gebruikers binnen een gesloten omgeving, hetgeen door sommigen niet wordt ervaren als een ‘echte’ blockchain-oplossing. Naar mijn mening werkt deze keuze in twee stappen, je kan namelijk niet bij een organisatie aankomen, die net met het zweet op het voorhoofd de transitie naar de cloud heeft gemaakt, en moet uitleggen, dat alle data over de hele wereld moet staan (publieke blockchain) en dat deze zich vooral geen zorgen hoeft te maken over de veiligheid en dat ze mij op mijn blauwe ogen moet geloven. Dit is natuurlijk een stukje perceptie, dat stap voor stap moet groeien, waarbij de opzet van een gecontroleerde omgeving een goeie eerste stap is om al veel voordelen te bewijzen en te laten beleven. Ook zijn beide verschillende varianten bedoelt voor specifieke doeleinden, die van tevoren geanalyseerd moeten worden, waarna het juiste en veilige stappenplan kan worden doorlopen.
Blockchain: bedrog of innovatieve technologie?
Ik hoop dat je kunt concluderen, dat de blockchain technologie een relatief jonge innovatie is, die nog volop in ontwikkeling is en dat de conclusies, die Veldwijk in zijn artikelen trekt te kort door de bocht zijn en gevoed worden door theorie en niet door de praktijk.
Wij zijn geen beste stuurlui, die aan de wal staan, maar jonge ondernemers, die hun dromen najagen en geloven in en werken aan het waarmaken van een maatschappelijk van belang zijnde paradigma shift, die faciliteert, dat we dingen anders, beter, effectiever en vooral efficiënter kunnen doen met meer resultaat, plezier en vertrouwen.
Wij zien blockchain, vanuit een operationele en praktijkgerichte scope, als middel en niet als een doel op zich, waarbij door ons tot nu toe nog steeds wordt geïnvesteerd. Wij geloven namelijk in de innovatiekracht en betekenis van blockchain. De stappen, die wij tot nu toe hebben genomen, bewijzen de potentie en zijn inmiddels in de praktijk breed implementeerbaar. Dat blockchain relatief snel groeit met nog wat groeistuipen is logisch en mag wellicht duidelijk zijn.
De auteur
Jeroen van Megchelen is cto en co-founder van Ledger Leopard. Hij zit vanaf zijn twaalfde achter de computer en is inmiddels vier jaar succesvol werkzaam met blockchain technologie.
Zijn vader is één van de co-founders van de barcode, dus innovatie en het efficiënter maken van informatie gestuurde supply chain processen zit hem naar eigen zeggen in het bloed. Hij is naar eigen zeggen zoals veel jonge mensen in de blockchain community een hardwerkende ondernemer met een visie en idealen en overtuigd van paradigmaverschuivingen.
Mooi artikel Jeroen. Goed dat je de moeite hebt genomen om een sterk Nederlands stuk met basics te schrijven, in combinatie met relevante case! Zijn velen bij gebaat!
Ik dacht dat de discussie over wel of niet blockchain inmiddels was uitgewoed, maar kennelijk is dat niet het geval. Ben zelf 20 jaar actief in diverse rollen in ICT en zo’n 2 jaar bezig met blockchain. Al vrij snel kwam ik ook tot de vragen die hier boven komen en volgens mij de kern van het verhaal van Jeroen en de kritiek van Rene (en anderen) vormen:
1. voor welke gevallen (use cases) is blockchain de juiste oplossing?
2. kan dat energieverbruik niet omlaag?
3. hoezo bevat een blockchain altijd de waarheid? Garbage in blijft toch garbage out?
En de antwoorden hierop zijn inmiddels toch wel duidelijk:
1. nee, blockchain gaat niet de hele wereld decentraliseren en de use cases zijn beperkt. Er zijn inmiddels diverse beslisdiagrammen die keurig aangeven wanneer een blockchain wel en wanneer deze beter niet ingezet moet worden. Zie bijv. https://medium.com/@sbmeunier/when-do-you-need-blockchain-decision-models-a5c40e7c9ba1 Of zoals een ander het mooi samenvatte: alleen als censuurloosheid (soevereiniteit) en onveranderlijkheid belangrijker zijn dan efficiëntie, dan is een public blockchain een goede oplossing. Verder ben ik het Tim en Jeroen eens dat permissioned blockchains een opstap kunnen zijn tot public. Wie heeft tegenwoordig nog een echt Intranet? Het zijn allemaal eigen delen op het Internet geworden.
2. met Tim eens dat er geen verband zit tussen aantal transacties en energieverbuik van PoW blockchains zoals Bitcoin, maar laten we het er ook over eens zijn dat het energieverbuik bizar is. Het is op dit moment de enige werkende mogelijkheid om de veiligheid te garanderen. Hopelijk gaan PoS varianten hier verandering in brengen, al geeft de alsmaar voortdurende vertraging van de implementatie hiervan bij Ethereum wel te denken. Het blockchain trilemma staat nog fier overeind! Off chain of 2e layer oplossing zoals Lightning kunnen hopelijk ook het nodige doen. De tijd zal het leren…
3. het moment van vastleggen en door wie is de achilleshiel van blockchain. Is het ei uit de legbatterij eenmaal vastgelegd als scharrelei op de blockchain, dan is het opeens een scharrelei. Oftewel: hoe houden we de fysieke werkelijkheid in sync met de digitale (“digital twins”). Dat is niet uniek aan blockchain, zoals Rene e.a. zullen beamen. Verschil is dat in de wereld van de relationele database dit hersteld kan worden door de centrale beheerder. Heel fijn als deze centale beheerder een te vertrouwen partij is. Minder fijn als deze dat niet blijkt te zijn. Denk aan genoemde voorbeelden als Facebook, Google, Amazon, maar ook onze grootbanken. En dan komen we weer terug bij de beslismodellen: als soevereiniteit belangrijker is dan efficientie…
Voor mezelf, en daar mogen de andere reageerders het dus wel of niet mee eens zijn (ik hoor/lees het graag), zijn er wel degelijk use cases waar blockchain een mooiere/betere/elegantere oplossing biedt dan een centralistische. Denk bijv. aan anchoring (gaat me nu te ver om uit te leggen), shared ledgers (zoals Mijn Zorglog), audit trails, SSI en uiteraard (internationale) betalingen.
De tijd zal het leren…
Marcel,
Evenwichtige reactie. Toch nog kort een reactie van mij daarop:
“2. met Tim eens dat er geen verband zit tussen aantal transacties en energieverbuik van PoW blockchains zoals Bitcoin”
Ik geloof dat niemand daar over is gevallen. Mijn punt is dat er een koppeling bestaat tussen energieverbruiken en de waarde van een bitcoin. Hogere waarde bitcoin = meer energieverbruik een een block te minen.
Ik geloof best dat een samenwerking tussen bedrijven mogelijk is om een gedeelde blockchain te benutten, maar ik weet niet of dit nu zoveel toevoegd ten opzichte van een centrale faciliterende partij die met signen, wallets en hash chains kan laten zien dat er niet met data gerommeld is.
Wat overeind blijft is dat een blockchain niets meer kan bieden over de waarheid van fysieke zaken, of zaken buiten de blockchain dan gewoon een slim ingerichte database die ook kan signen en blocken transacties aan elkaar kan rijgen met hashes.
Dus vergeet die blockchain nou maar, er zit geen toekomst in.
Hallo Henri,
De “toevoeging” van blockchain t.o.v. een centraal faciliterende partij ligt er in dat (zie ook mijn eerdere statement) dat je in bepaalde gevallen die centrale partij niet wil. Niet alleen omdat deze met de data kan rommelen. Dat is in de centrale wereld weliswaar aan te tonen met hashes, signing, etc. maar niet te voorkomen. Met blockchain wel. En een centrale partij kan meer ongewenst gedrag vertonen: toegang blokkeren bijvoorbeeld, zoals in Griekenland opeens burgers niet meer bij hun eigen geld konden. En de centrale partij kan zijn machtspositie a.g.v. kennisongelijkheid gaan uitbuiten.
Tot slot is het optuigen van een dergelijke centrale autoriteit een hoop gedoe met de nodige overhead. Niet dat dit met een blockchain een-twee-drie geregeld is, maar het kan (en is dus niet altijd, ik val in herhaling) een handigere optie zijn.
Ieder zijn mening, maar het komt op mij nogal badinerend over als je stelt dat jij wel even aangetoond hebt dat er geen toekomst in zit. Prima om zaken ter discussie te stellen, maar doe niet alsof je de waarheid in pacht hebt inclusief glazen bol.
LOL… kan het niet laten Henri! Dus moest ik natuurlijk even reageren:
Binnen onze bestaande organisatie en denk modellen klopt het en geef ik je ook 100% gelijk: “…er zit geen toekomst in.” Daarom dient dus niet (alleen) gekeken te worden naar de technologie, maar eigenlijk veel meer naar onze (oude) denk modellen en wijzen van organiseren van vertrouwen. Daar zit wat mij betreft de echte winst en innovatie. En dat gaat over aloude menselijke machtsverhoudingen. En dus moet er of een oorlog, revolutie of iets anders heftig gebeuren (klimaatverandering, ;-)) voordat we fundamenteel gaan veranderen… Maar ik verkies liever de vreedzame weg van de wat langzamere bewustwording :-).
Haha, het blijft altijd lachen hoe je blockchain evangelisten op de kast krijgt met zo’n afsluiter.
Ik noem dat geen glazen bol, maar gewoon onderzoeken en concluderen. Dat ik badinerend (weer wat geleerd) overkom is niet mijn probleem. Vooralsnog heb ik gewoon gelijk en zijn er geen toepassingen van blockchain die niet efficiënter opgelost kunnen worden zonder blockchain met één uitzondering: Bitcoin. En nu juist die toepassing is blockchain niet eens de essentie maar wel een noodzakelijk onderdeel.
Maar ik zal het platslaan naar één cruciale vraag: Welk probleem lost blockchain op?
Eventueel nog de pro vraag voor bonuspunten: Welk probleem kun je alleen maar met blockchain oplossen?
Het mag ook middels DM’s.
Ik hou het even “in de groep”; er is immers al veel “food for thought” hier, wie weet wie er nog uit wil putten 🙂 .
Ben het meer eens met je dan (anderen?) zouden denken. Zoals bijvoorbeeld: Het Bitcoin protocol is een slimme combinatie van diverse technologieën die zich bewezen heeft, met name op het gebied van veiligheid en vertrouwen. Het feit dat speculanten het op een manier inzetten (met vaak de wat rare vraag: “Hoeveel is de bitcoin waard?”) op “de ouderwetse manier” of dat er wel eens wat exchanges gehackt zijn, bewijst mijn vaak gebezigde stelling:
Technologie is een versterker van menselijk gedrag en emotie. Het zal altijd (ten goede en ten kwade) ingezet worden om een (individueel) menselijk belang te dienen…
Alle andere vormen zijn in principe aftreksels, uiteraard vaak ook weer om bepaalde belangen te dienen. Te meer en juist omdat een blockchain “volwassen moet worden” of moet “groeien” zoals je weet. Bitcoin heeft die kans gehad en absoluut gebruikt. Daar kan je dus mee doorgaan. En een permissioned of private blockchain? Leuk om mee te spelen.
Afgezien van (blockchain)technologie persé, ben ik veel nieuwsgieriger naar gedecentraliseerde oplossingen: Een honeypot met data met een hek ervoor en 1 juridische “eigenaar”, is nu eenmaal gevoeliger voor gedoe dan gedecentraliseerde opslag (denk bijv. aan IPFS experiment) en duizenden “eigenaren”. “Eigenaar” tussen quotes omdat dat op zich al een andere discussie waard is.
Ook vind ik de gedachte dat een protocol (een middel, technologie) an sich geen eigenbelang heeft wel een aardige. Als ik dus een hele sloot intermediaire entiteiten (met stuk voor stuk eigen belang) kan vervangen door zo’n protocol, meteen doen zeg ik. Dat maakt de transactie een stuk goedkoper en minder fraudegevoelig. En dit brengt mij automatisch tot ons huidige gefabriekte banen circus; hoeveel b*llsh*t jobs hebben we inmiddels gecreëerd die alleen maar tot doel hebben om vertrouwen te organiseren? En als dat uiteindelijk dan toch niet lukt, verzinnen we nog een bewaker, en nog een en nog een. Heb zojuist een aanvraag gedaan voor het aanvragen van een bedrijfs creditcard. Sprakeloos…
Geloof ik dan niet in de mens? Mwah… Zolang bij een kleine minderheid de frontale kwabben hun werk niet goed doen (en waar de amygdala het dus wint) en deze minderheid zich op posities bevindt waar eigenbelang nadelige gevolgen kan hebben voor een hele samenleving, niet echt inderdaad. Dat heeft zich wat mij betreft net iets te veel bewezen de afgelopen jaren. Alle wet- en regelgeving ten spijt. En blockchain gaat dit ook niet oplossen. Sterker, geen enkele technologie gaat dit oplossen. Vandaar dus mijn focus op de organisatie en denkmodellen kant en niet de technologie.
PS. Ik ben dus veel meer een “begin eens met vernieuwend denken, doe eens gek” evangelist dan een “blockchain” evangelist :-).
Walter, mooi betoog en zal iets delen waarmee ik momenteel bezig ben…. Wel wil ik kwijt dat ik vooral bezig ben met wat concretere aspecten. Een denkmodel is niet actionable en kan niet geverifieerd worden met iets wat testbaar is. Ik vind het iets te filosofisch wat je schrijft al onderstreep ik de richting wel.
Het volgende is een project waar ik nu mee bezig ben. Het idee is niet nieuw, maar vergelijk het niet met Mastodon of ActivityPub of OpenBook (Okuna).
Het idee is platgeslagen dit: Een social network decentraal opgezet. Dus soort van peer-to-peer maar ook met inwisselbare providers en near zero trust. Dus je provider ziet niet jouw content… Ook een soort blockchain… maar niet met een genesis record of ledger.. meer een soort blockstream en kun je van provider wisselen.
Helemaal decentraal is erg lastig te realiseren, maar zo centraal als bijvoorbeeld Facebook is ook niet wenselijk.Door het opensource te maken kun je mogelijk ook de ontwikkeling minder centraal maken. Maar goed, ik loop nu al tegen serieuze problemen aan met als voorbeeld: Wat als iemand een heel populair account heeft….
Reden waarom ik de glazen bol noem en het niet schaar onder ‘onderzoeken en concluderen’ is omdat er heel veel mensen o.a. van gerenommeerde instituten zoals universiteiten, Gartner/Forrester/McKinsey, grote corporates, etc. die ook onderzoek doen naar hetzelfde onderwerp, maar tot andere of op zijn minst gezegd niet zo zwart-witte conclusies komen. Om jezelf dan zo groot te maken door te stellen dat jij het wel weet, is gewoon arrogant. Overigens ben ik geen evangelist, maar probeer ik inhoudelijk dingen te begrijpen en ter discussie te stellen.
Maar goed, in antwoord op de platgeslagen vraag: worden dingen alleen een succes als ze ‘een probleem oplossen’? Klinkt verleidelijk om ja te zeggen, maar om een willekeurig voorbeeld te noemen: internet radio is een redelijk succes (al heb ik geen cijfers om dat te onderbouwen). Lost het een probleem op? Nee. Ook niet toen het uitgevonden werd. Het is duurder dan FM of DAB+, lang niet overal te gebruiken en ook niet beter. Het pakt dus een niche markt waar het toevallig net wat handiger gevonden wordt dan klassieke radio. Waarom zou blockchain niet een dergelijke rol kunnen invullen? Dus naast bestaande, relationele systemen?
De discussie wil maar niet opdrogen 😉
Ondanks dat ik niet verwacht dat we het daadwerkelijk eens zullen gaan worden, houdt mij één opmerking bezig @Henri:
“Vooralsnog heb ik gewoon gelijk en zijn er geen toepassingen van blockchain die niet efficiënter opgelost kunnen worden zonder blockchain met één uitzondering: Bitcoin. En nu juist die toepassing is blockchain niet eens de essentie maar wel een noodzakelijk onderdeel.” Hierin suggereer je ook dat bitcoin veel meer is dan blockchain. Ben benieuwd welke definitie je hanteert voor blockchain, om verwarring hierin te voorkomen.
Wat is in jouw beleving dan die specifieke toepassing in Bitcoin? Ik zie het vooral als een digital asset die peer-to-peer overdraagbaar is zonder risico op een double spending. (En ja censorship resistant en inclusive.) En dat is natuurlijk veel breder inzetbaar, vooral beschouwd als digital twin. Uitdaging blijft hoe je fysieke goederen linkt aan een digital twin. Dat is geen blockchain issue maar een digitaliseringsuitdaging.
Discussies over de voordelen van centralisatie vs decentralisatie spelen altijd en overal. Niet alleen op organisatievormen en besturingsmodelen, maar ook op automatiseringsarchitecturen. Voor alles is wat te zeggen, en er zijn altijd voordelen en nadelen. Ik denk niet dat we dat simpel af kunnen doen met centralisatie is efficienter (al is het vaak wel zo). Een dictatuur is namelijk ook heel efficient (Singapore?) maar toch niet gewenst?!