Onrust over verkoop van .org houdt aan

Het verzet tegen de voorgenomen verkoop van de Public Internet Registry (PIR) aan het private investeringsfonds Ethos Capital, in handen van drie republikeinse miljardair families in de VS, blijft toenemen. Ruim 550 organisaties en bijna twintigduizend individuen hebben intussen de online petitie van SaveDotOrg ondersteund, om de verkoop tegen te houden. In dit artikel schenken we ook aandacht aan de rol vanuit Nederland hierbij.

Sinds de eerste publicatie hierover in Computable op 26 november werd op 17 december gemeld dat Icann de deal een halt toe roept. De vraag is echter of deze organisatie daar wel toe in staat is juridisch en organisatorisch. Na een oproep daartoe vragen ook Amerikaanse congresleden vlak voor Kerst de regering om onderzoek naar de gang van zaken. Zoals ik voorspelde komt ook de Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (Icann) nu steeds meer onder vuur te liggen door deze controverse. Mede omdat ook twee onafhankelijke mensenrechten rapporteurs van de Verenigde Naties zich op 20 december zeer verontrust toonden.

Icann ook intern onder druk

En recent deed NRO, de overkoepelende organisatie van de regionale beheerders (RIRs) van de ip-adressen, een beroep op de reglementen van ICANN en vraagt om een inspectie van alle relevante besluiten en andere stukken. Ze willen na kunnen gaan hoe het proces voor toekenning van het recht om als .org-register te mogen fungeren plaats gaat vinden bij het wijzigen van PIR, inclusief het betrekken van de getroffen community bij dit proces.

Degenen die de voorgenomen verkoop steunen, schoten meteen in de stress en benadrukken dat er voor organisaties die zich met de ip-adressen (numbers) op internet bezighouden al helemaal geen reden is om zich druk te maken over mogelijke veranderingen bij de registratie van domeinnamen (names). En mensenrechten, ach, wat heeft dat nu met de registratie van een domeinnaam te maken? Organisaties als AccessNow en de Non-Commercial Stakeholders Group denken hier echter heel anders over.

Transparantie en bottom-up besluitvorming

De voorstanders van de deal blijven benadrukken dat er helemaal niets verandert bij PIR, alleen het eigenaarschap. Dat PIR zelf daarmee geen non-profit organisatie meer kan zijn, wordt wel toegegeven maar nooit uit zichzelf genoemd. In de webcast die door KeyPointsAboutDotOrg werd georganiseerd, kwam het wat gekunsteld over: aan de ene kant benadrukte de Cceovan PIR, Jon Nevett, hoe goed ze alles op dit moment voor elkaar hebben, hun voorbeeldrol op internet en in de domeinnamenwereld en dat er wat dat betreft niets zal veranderen. Aan de andere kant zou er opeens meer mogelijk (moeten of gewenst?) zijn onder het nieuwe commerciële eigenaarschap.
Wel moeten ze zelfs voor de manier om de gebruikerscommunity bij deze plannen gaan betrekken, nog iets verzinnen. De vraag binnen hoeveel tijd de handel aan een andere partij verkocht zal gaan worden en alle beloften van nu waardeloos zullen worden, blijft onbeantwoord. Maar dit scenario wordt dus ook niet expliciet uitgesloten. Ook de vermeende financiële banden van deze Jon Nevett met de kringen die nu achter koper Ethos Capital zitten, met name met het ook op venture kapitaal gebaseerde Donuts, maken de zalvende woorden niet echt geloofwaardiger. De kritiek op de deal richt zich momenteel vooral op het gebrek aan transparantie en de flagrante afwijking van de binnen Icann en voor internet governance in het algemeen gebruikelijke bottom-up besluitvorming, waarbij de stakeholders lang van te voren inhoudelijk worden betrokken bij voorgenomen wijzigingen.

Binnen Isoc, voorlopig nog wel even eigenaar van PIR, wordt de slepende zaak de laatste tijd zoveel mogelijk naar de achtergrond geschoven en richt men zich publicitair vooral weer op het missiewerk van de organisatie voor een open en vrij beschikbaar internet voor iedereen. Er lijkt maar een klein deel van de betaalde stafleden bij Isoc en PIR openlijk achter de deal te staan. Maar de trots om als werknemer van PIR of Isoc automatisch bij de ‘good guys’ op internet te behoren is wel verdwenen. Ook intern wordt de kloof tussen voor- en tegenstanders wordt helaas niet kleiner. Op internet-fora wordt intussen openlijk bediscussieerd welke non-profit organisatie straks de regie over PIR gaat overnemen, als de deal met het private equity fonds is afgeketst.

Nederlandse standpunten en rollen

Het bestuur van de Nederlandse Isoc-afdeling nam al snel afstand van de beoogde deal en de wijze waarop deze tot stand is gekomen. Na de eerste verklaring van het bestuur verscheen er nog een zeer goed afgewogen opinie en terechte vraagstelling van Erik Huizer op de Nederlands Isoc-website, die eindigt met de oproep aan Isoc Global om terug te keren naar ’the values rather than value’. En Erik Huizer is niet zomaar iemand: Behalve erkenning in de Internet Hall of Fame als pionier op internet gebied en bij Isoc zelf was hij ook lid van zowel de ‘board of Trustees’ (bot, raad van toezicht) van zowel Isoc als bij dochter PIR, en weet hij dus heel goed waarover hij praat en zich bezorgd over maakt. Op SaveDotOrg steunen slechts enkele organisaties uit Nederland naast Isoc-NL de petitie.

De positie van een ander voormalig lid uit Nederland, en voorzitter van de bot van PIR, Maarten Botterman, is een stuk curieuzer. Hij was sinds 2008 lid en vanaf 2010 tot halverwege 2016 ‘chairman of the board’ bij PIR en zette zich onder ander in om PIR te laten excelleren als voorbeeld binnen de Icann-gemeenschap. Momenteel fungeert Maarten als ‘chairman of the board’ bij Icann en zijn alle verontruste oproepen om de verkoop te voorkomen en het besluitvormingsproces transparant te laten verlopen met name aan hem gericht.

Tenslotte is er een rol van Nederlandse bodem voor Mieke van Heesewijk. Zij trad in april 2019 toe tot de bot van Isoc en is dus deelnemer aan het unaniem genomen besluit om PIR aan Ethos Capital te verkopen. Op haar Twitter-account zie je vrijwel alleen berichten over het SIDN Fonds, waar ze de rol van programmamanager vervult. Hoewel op Twitter geprofileerd als Isoc-NL lid, is ze niet door de chapters afgevaardigd in de rvt van Isoc. Afgaande op de notulen (voor zover openbaar), was de deal vooral een zaak van ceo Andrew Sullivan, secretaris John Levine en voorzitter Gonzalo Camarilo binnen de board. Ooit begonnen als graphic designer en webdeveloper en zelfs een jaartje werkzaam geweest voor Waag Society(, nu één van de petitie-ondertekenaars bij SaveDotOrg,) liggen haar internet roots bij XS4All en was Mieke tot 2016 mede-oprichter en directeur van Netwerk Democratie.

Vertrouwen

In 2017 verzorgde ze samen met de mede-oprichtster van dit platform nog een masterclass E-democratie, georganiseerd door Isoc-NL. De lezingen vonden plaats in De Waag. Eerder was Van Heesewijk al eens betrokken bij het project ‘Let’s fix internet’ samen met De Waag. Dus aan ‘Let’s fix Isoc’ zal ze straks ook blijven meewerken als boardmember, ga ik vanuit. Maar hopelijk hoeft dat niet bij een verguisd beleggingsinstituut met ruim één miljard dollar in portefeuille, maar bij een transparante, bottom-up bestuurde non-profit die nog steeds een vrij toegankelijk en open internet voor iedereen nastreeft en vertrouwd wordt door de non-profit en public interest internet community.